Deze chili is mega simpel en ook nog eens geweldige comfort food voor tijdens de examens. Je maakt het in een kwartiertje, en het geeft je genoeg energie om die laatste definities, casussen, woordenschat ... erin te krijgen.

ingrediënten (2 tot 3 porties)

• 1 ui
• 1 teentje knoflook
• 1 pot chilibonen (Albert Heijn)
• 2 paprika’s (in de kleur die jij het mooiste vindt)
• geraspte kaas
• chilipoeder
• peper
• eventueel een avocado

Eten met: tortilla chips of op wraps

hoe?

1. Snij de ui en knoflook in kleine stukjes en bak ze in wat olijfolie. Snij tijdens het bakken de paprika’s in blokjes.
2. Voeg de paprika toe en bak voor 2 tot 3 minuten.
3. Voeg dan de bonen met saus toe. Laat het geheel ongeveer 5 minuten bakken/sudderen en gooi er naar smaak peper en chilipoeder over. Kijk uit met die laatste, want als die te scherp is kun je niet meer terug! Kaneel- en komijnpoeder zijn ook aanraders.
4. Als je de chili met wraps wil eten, doe die dan even in de microgolf.
5. Dan hoef je nu alleen nog maar de pan van het vuur te halen, de chili op te scheppen en er wat kaas over te strooien!

Groen ontbijten betekent groente en fruit tijdens het ontbijt, groente en fruit die je binnen een paar minuten op hebt. Geen speciale soorten die je in pil vorm bij de apotheek koopt, maar gewoon groente en fruit uit de supermarkt of van de groenteboer. Naast deze ingrediënten is er nog één attribuut dat vereist is: de blender.

1. Doe wat rauwe bladgroente in de blender (sla, spinazie, andijvie, boerenkool etc.).
2. Voeg fruit toe, hierdoor maak je de smoothie zoet (banaan, kiwi, avocado, sinaasappel, mango, etc.).
3. Voeg olijfolie en/of kokosolie toe.
4. Voeg water toe (of melk).
5. Zet de blender aan (als de ingrediënten niet goed verteerd worden door de blender, voeg dan wat meer water of melk toe).
6. Proef of de smoothie op smaak is. Zo niet, voeg nog wat bladgroente of fruit naar smaak toe (niet meer dan 2 stuks fruit).
7. Doe de smoothie vervolgens in een glas en je ontbijt is klaar.

Bovenstaand recept is heel basic en levert je hoe dan ook de broodnodige energie op. De hele dag door heb je geen hongergevoel meer, vooral als je net begint met smoothies. Het is wel belangrijk dat je ook je luncht en je avondeten eet, om je bloedsuikerspiegel op peil te houden. Als je maag begint te knorren, betekent het dat je lichaam tekort heeft aan voedingsstoffen. Met een groene smoothie krijg je de vereiste voedingsstoffen ’s ochtends al binnen.

prei of spruitjes

Zoals gezegd is het bovenstaande recept heel basic, en zal het niet altijd even smaakvolle smoothies opleveren. Voor de student die wel een gokje durft te wagen, wordt aangeraden om de proef op de som te nemen en te experimenteren met verschillende combinaties groente en fruit.

Over een gokje wagen en niet-smaakvolle smoothies gesproken: probeer eens een smoothie van prei of spruitjes te maken. Advies: neus dichtknijpen en doordrinken.

De student die liever gegarandeerd wil zijn van een heerlijk zoet en voedzaam ontbijt voegt een flinke scheut honing toe (het liefst uit een tube), of laat zich inspireren door Google. “Recepten groene smoothies” levert je al 157.000 zoekresultaten op, genoeg keuze dus!

creëer de student met werk in zich

Zelf ben ik dit academiejaar begonnen met groene smoothies en ik zou nooit meer anders willen. Inmiddels durf ik mezelf een ervaren smoothie-drinker te noemen. De lekkerste die ik tot nu toe gedronken heb is de ‘komkommer-advocaatsmoothie’.

Het woord energie vindt zijn oorsprong in het Oudgriekse energés, wat letterlijk ‘met werk in zich’ betekent.

Matteo ontmoeten we in het restaurant van Campus Drie Eiken. Zijn academische carrière is echter begonnen in Milaan toen hij er Chemie studeerde. Daarna heeft hij zijn master en doctoraat in de milieuwetenschappen en de ecologie vervolledigd in Gent, en werkt nu al acht jaar aan de Universiteit Antwerpen om plantengroei en andere ecosysteemdynamieken te bestuderen. Hij houdt zich voornamelijk bezig met de relatie tussen ecosystemen en het klimaat, en de invloed van mensen op deze relatie.

veranderende seizoenen

Waarom de blaadjes überhaupt vallen, is wel bekend. In de lente en zomer kunnen de bomen aan veel fotosynthese doen en zijn ze 'content'. Wanneer het kouder wordt, is het behouden van bladeren niet meer rendabel en worden de bladeren gedropt. In de winter gebruiken de bomen reservevoorraden die overal in de boom werden opgeslagen.

De blaadjes vallen niet als ze groen zijn, maar ondergaan eerst een kleurenmetamorfose. Deze veranderende kleuren zijn een streling voor het oog. Vanaf de lente tot aan de herfst zijn de bladeren eigenlijk ook al geel, maar is het groene dominant voor ons oog. Aan het einde van de zomer gaan de bladgroenkorrels dood, waardoor het groene pigment niet meer domineert en we de bladeren dus als geel-oranje zien.

Soms worden de bladeren ook rood. Dit doen ze om zich te beschermen tegen het zonlicht, zodat ze niet te warm worden en de recyclage van nutriënten niet gestoord kan worden. Het licht is weliswaar niet zo sterk meer, maar omdat het blad veroudert, is het extra gevoelig.

Het proces achter de kleurverandering is heel belangrijk omdat de nutriënten die in de groene pigmenten zaten, gerecycleerd worden door de boom en in de winter bewaard worden in de stam, takken en wortels. Deze worden dan opnieuw gebruikt om nieuwe bladeren te maken in de lente.

het bestuderen van bomen

Verschillende factoren beïnvloeden het proces, zoals de temperatuur, regen en bodemnutriënten. Tot voor kort werd er verondersteld dat een betere milieustatus voor een langer houdbaar bladerdek zorgt, maar dit is niet zo. Matteo veronderstelt dat als bomen goed kunnen groeien, ze hun bladeren langer kunnen behouden. Om te begrijpen wat er met de blaadjes gebeurt, moeten we dus niet focussen op de blaadjes zelf, maar op de groei van de andere delen van de boom. Als de groei van deze delen stopt, worden de blaadjes gedropt. Dit is bevorderlijk voor de nutriëntenrecycling.

De groei moet echter accuraat gemeten worden. Voor de stam bijvoorbeeld, werd de groei tot nu toe beschouwd als een groei van de cellen in volume of een toename in dwarsdoorsnede. Maar Matteo voegt hier aan toe dat de cellen daarna nog doorgroeien op het vlak van de sterkte van de cel. Om de cel te versterken is er ook energie nodig die de boom verkrijgt door zijn blaadjes bij te houden.

In samenwerking met verschillende internationale partners zullen beuken, zomereiken, populieren en berken bestudeerd worden. Tussen deze bomen zit een belangrijk verschil: beuken en eiken maken hun blaadjes vooral in de lente, populieren en berken maken doorheen de lente en zomer hun blaadjes aan.

Het onderzoek loopt van Scandinavië tot en met het noorden van Spanje en zal dus een groot deel van Europa overbruggen. Matteo zal bomen in de natuur bestuderen, maar ook in een experimentele setting zodat de omgevingsfactoren beïnvloed kunnen worden zoals verwarming, bemesting en irrigatie.

Matteo verwacht dat de beurs voldoende zal zijn voor vijf jaar onderzoek dat hij samen met een team van wetenschappers zal uitvoeren. Hieronder bevinden zich doctoraatsstudenten – er zijn ook enkele mogelijkheden voor masterproeven – en onderzoekers met verschillende achtergronden, zoals biologen, (bio-)ingenieurs en informatici.

een onbeschreven blad

De Europese Unie heeft anderhalf miljoen euro gepompt in het onderzoek van Matteo. Dit is een uitzonderlijke beurs, die alleen wordt toegekend als er echt potentieel is voor de toekomst. De EU is geïnteresseerd in de modellen over de relatie tussen bomen, de atmosfeer en het klimaat. Matteo wil deze modellen upgraden en zo het klimaat beter kunnen voorspellen. Hij zal kunnen rekenen op beelden gemaakt door drones en satellieten die het bladerdek in de gaten zullen houden. Naast het natuurlijke proces van het vallen van de bladeren, zijn er ook factoren die zorgen voor stress van de blaadjes zoals de aanwezigheid van insecten en schimmels. Het onderzoek zal dus met veel verschillende invloeden rekening moeten houden.

Matteo hoopt hierdoor meer inzicht te krijgen in de bomen en hun relatie tot het klimaat. Hij is ervan overtuigd dat nieuwe waarheden aan het licht zullen komen. dwars is alvast benieuwd.

Dokters en communicatie blijkt niet altijd de beste combinatie wanneer we kijken naar de stereotiepe dokter, een droge wetenschapper. Waaruit ontsprong bij u de interesse om specifiek binnen dit veld in het onderwijs te stappen?

Tijdens mijn opleiding heb ik een aantal felle anti-rolmodellen gehad: professoren en artsen op stage die uitsluitend bezig waren met het somatische lijf en patiënten zodanig reduceerden tot zieke organen, dat ik dacht: “Dit klopt niet, ik wil het helemaal anders doen.” Daarbij kwam dat mijn vader halverwege mijn studies stierf aan een hersenbloeding. Dat was voor mij veel meer dan het springen van een bloedvat, het was de resultante van een hele reeks processen.

Ik zag vele aanknopingspunten die in de klassieke geneeskunde niet echt aan bod kwamen: hij had weliswaar hypertensie en kreeg een hersenbloeding, dat was het somatische gedeelte, maar hij was een persoon met een levensverhaal, een relatie en een gezin. Toen werd mij duidelijk dat geneeskunde veel meer moet zijn dan alleen maar zieke organen proberen te begrijpen en te genezen. Het werd voor mij een zoektocht om te leren zien hoe de mens en het leven eigenlijk in elkaar zitten. Met die zoektocht ben ik nog steeds bezig. Ik vind het leven fantastisch wanneer je het met nieuwsgierigheid benadert. Maar toen ik net afgestudeerd was, besefte ik dat ik echt wel de vaardigheden miste om mensen helemaal te zien en te begrijpen, en vooral om met hen te communiceren. Ik was als kind en jongeling een nogal bedeesd ventje. Het was voor mij een geweldige uitdaging om me in communicatie te bekwamen.

Het slechtnieuwsgesprek is als arts een niet zo voor de hand liggende uitdaging. Kan u zich uw eerste slechtnieuwsgesprek nog herinneren?

Als student kregen we geen communicatieonderwijs en toen ik afstudeerde, bestond er nog geen specifiek HAIO-traject (Huisarts In Opleiding). Wij werden gewoon in het diepe gesmeten en moesten maar zien te zwemmen. Ik had dan ook geen training gehad in het brengen van slecht nieuws. Raar maar waar, mijn eerste slechtnieuwsgesprek was met mijn eigen moeder. In de eerste week dat ik praktijk deed, kwam ze op consult met een knobbel in de borst. Ik zei haar dat het er niet goed uitzag en dat ze dringend een aantal onderzoeken moest ondergaan. Daarna moest ik slecht nieuws brengen, ze bleek borstkanker te hebben. Dit was voor mij (en uiteraard voor haar) een heel ingrijpend gebeuren.

Tegenwoordig zijn er veel verschillende en flitsende specialisaties. Hoe zit het met de populariteit van het huisartsenspecialisme en hoe bent u zelf tot die keuze gekomen?

Wil iedereen wel een flitsende specialisatie? We merken dat de huisartsgeneeskunde aantrekt en dat er ook studenten met heel grote talenten en sterke cv's voor huisarts kiezen en dat maakt mij blij. Ik had als afstuderende een ruime keuze, nog maar pas kon je aan UAntwerpen dokter worden en er was plaats in elke specialisatierichting. Zo dacht ik ook aan pediatrie, psychiatrie of kinderpsychiatrie, maar door de wending van mijn leven ben ik een andere weg ingeslagen. Mijn vader was gestorven en omdat ik uit een groot gezin kom waar ik veel zorg op mij nam, wilde ik niet veel langer studeren. Nog belangrijker was het feit dat ik een heel goed rolmodel had, Hugo Janssens, de toenmalige huisartsenprofessor. Hij werd mijn mentor en heeft zo mijn keuze mee richting gegeven. Onmiddellijk na mijn afstuderen ben ik in burgerdienst gegaan bij het Centrum voor Huisartsgeneeskunde van UAntwerpen en aansluitend werd ik deeltijds zijn assistent. Hij heeft mij ongelooflijk geïnspireerd. Ik werk er nog steeds.

Denkt u dat het toelatingsexamen geneeskunde een goede selectie maakt qua communicerende, menselijke artsen?

Het is mijn grote bekommernis dat het toelatingsexamen zich sterk focust op de ratio en dat de meer emotionele competenties minder bevraagd worden. Jaren geleden was de selectie door vragen over de arts-patiëntcommunicatie een echte aanfluiting. Toen heb ik zelf mee op tafel geklopt, omdat die manier van bevraging helemaal niet valide en betrouwbaar was. Daardoor worden waarschijnlijk vele goede aspirant-geneeskundestudenten niet weerhouden en dat is jammer. Intussen is er al een hele weg afgelegd en is die toets beter geworden. Het blijft een moeilijke zaak om op de juiste manier te selecteren op het vlak van emotionele competenties.

U kon al enkele jaren geleden met pensioen gaan. Waarom heeft u besloten dit toch maar even uit te stellen?

GELD! (schaterlachend) Nee, ik werk verschrikkelijk graag. Het is mijn lust en mijn leven om studenten in hun groei tot arts te stimuleren, dat is iets ongelooflijks. Zelf heb ik geen kinderen, maar jonge mensen opleiden is voor mij een zinvol alternatief. Er gebeurt iets magisch wanneer je tijdens het lesgeven ziet dat er vanalles tot leven komt bij je studenten. Het ervaren (en stimuleren) van hun gedrevenheid om het lijden van anderen te verzachten, en van hun zoektocht naar hoe je dat doet: dat is voor mij echt existentieel leven. Dat samen doen met de veertien medewerkers van ons communicatieteam, de medewerkers van het vaardighedenteam, de huisartsenopleiders en de hele faculteit, kortom daar samen onze schouders onder zetten, dat ga ik heel hard missen na volgend jaar. Op 1 november 2017 ga ik met pensioen, dan verlaat deze oude man de campus, want dan is hij 65. Maar Wouter, mijn man, is acht jaar jonger en zal nog vele jaren moeten werken. Om dan zomaar wat in de zetel te zitten suffen, dat is niet mijn bedoeling. Ik ben van plan nadien nog her en der workshops op maat te geven aan groepen artsen en ook aan groepen patiënten.

Wat was als kind uw droomjob?

Ik wilde eerst architect en later taalkundige worden. Vooral Romaanse talen spraken me aan. Ik kom uit een familie van taalkundigen: papa en grootvader langs moederszijde waren professoren Taalkunde en van hen heb ik de liefde voor taal (en communicatie!) en voor het lesgeven meegekregen. Maar als dokter mensen helpen bij gezondheidsproblemen en hun gezondheid helpen bevorderen, sprak me als studie en beroep het meeste aan. Ik heb uiteindelijk mijn twee grote passies, mensen helpen en lesgeven, kunnen combineren.

In de lessen communicatie wordt er vaak via rollenspel gewerkt. Schuilt er een toneelspeler in u?

Niet echt. Ik heb wel eens overwogen om na mijn pensioen simulatiepatiënt te worden. Ik zou dat graag doen, maar denk dat ik dat beter niet doe: ik moet eerst een ‘ontluizingsperiode’ door. Een acteur zit niet echt in mij, wel heb ik eens meegedaan aan een playbackshow in café Zeezicht; toen was ik Tanja Dexters en dat was een leuke ervaring. Ik heb er een prijs voor gekregen. (lacht met een vleugje trots)

Heeft u een guilty pleasure?

Nee, ik ben een seut. (gniffelt)

Was de jonge Luc Debaene een feestbeest of eerder een boekenwurm?

Ik was een goede student, de eerste twee jaar een boekenwurm. Daarna ben ik in het praesidium gegaan en daar heb ik ongelooflijk veel plezier beleefd. Zo hebben wij de eerste 24-urenloop georganiseerd tussen Aesculapia en Sofia. Ik daagde toen mijn broer uit die praeses was van de rechtenvereniging. De bacheloropleiding op Campus Groenenborger was aanvankelijk een saaie boel en zulke activiteiten brachten dan zoveel tot leven, waardoor wij een heel leuke jaargroep geworden zijn. We hielden bijvoorbeeld ook regelmatig cantussen in de aula tussen de lessen in, organiseerden in de masterjaren jaarlijks een kampeerweek op Campus Drie Eiken en gingen er zwemmen in het water van de fortvijver. Aansluitend liepen wij dan in onzen blote streakend door ’t Kaf. (Dan toch een guilty pleasure gevonden!)

Hartelijk dank voor het aangename gesprek, dwars wenst u een gelukkig laatste lesjaar toe!

Een afleidingsmanoeuvre om ons af te leiden van de problemen die de wereld plagen. De vluchtelingenproblematiek bijvoorbeeld, wie is daar nu nog mee bezig? Toch blijven ze komen, want in Syrië en andere delen van de wereld is het nog steeds oorlog, ook al is de benoeming van de Amerikaanse staatssecretaris van ditjes en datjes schijnbaar belangrijker voor onze media. Gelukkig weten we dat onze universiteit zich duidelijk wel het lot van ontheemden aantrekt. Zij geven aan tien vluchtelingen de kans om gratis Nederlands te studeren (p. 8).

Misschien ben ik dan te donker, te pessimistisch. Misschien kan ik er maar beter mee proberen lachen, zoals Michael Van Peel? Maar ook hij merkt op dat mensen steeds meer muren optrekken, niet alleen fysieke muren zoals Trump die voorstelt, maar ook muren in hun hoofd (p. 4). Toch zijn er mensen die actief werken aan de afbraak van die muren. Mensen die zich inzetten voor Teach for Belgium bijvoorbeeld, een organisatie die erop gericht is onderwijsgelijkheid voor iedereen te realiseren (p. 20). Of mensen die proberen hun zieke medemens te helpen door hun haar te doneren (p. 18).

En dat zijn duidelijk geen afleidingsmanoeuvres, maar lichtpunten in deze donkere tijden. Because we don’t want it darker.

Zwart met witte strepen of wit met zwarte strepen? Aan filosofische dilemma’s als deze maken we deze maand geen woorden vuil. Er zijn andere vragen des levens die er wél toe doen. Waarom zebra’s er überhaupt gestreept bijlopen, bijvoorbeeld.

Je denkt nu misschien dat je het antwoord hierop wel weet. Dat hun zwart-witte patroon mooi blendt met de glinsterende, warme, opstijgende lucht van de savanne. Of dat de populaire outfit van dit zoogdier multifunctioneel is en ervoor zorgt dat de contouren van de drager verdwijnen in de kudde. Is het alom bekende strepenkostuum dan eigenlijk een veiligheidspakje?

Spijtig genoeg, voor de zebra's dan althans, niet. Ondanks de intelligente beweegredenen achter hun outfit of the day, vallen de gestreepte fashionista's nog steeds frequent ten prooi aan hongerige roofdieren. Als de leeuwen niet verward raken door de strepen, waarom zouden zebra’s dan nog steeds hun kenmerkende uitrusting uit de kast halen?

De oplossing zoemt nochtans rond je hoofd. Althans, als je in Afrika vertoeft. Of toch in de delen waar de tseetseevlieg haar territorium afbakent met de Trypanosoma-parasiet. Deze venijnige parasiet veroorzaakt de Nagana pest bij paarden en andere hoefachtigen, waardoor deze dieren plots de diagnose van hersenvliesontsteking meegedeeld krijgen.

Nochtans blijken andere hoefdieren uit dezelfde streek veel vaker het slachtoffer van de tseetseevlieg te zijn. Hebben de zebra’s dan toch een streepje voor? Het strepenpatroon blijkt inderdaad een evolutionair voordeel. En zoals we eerder al vermoedden, doet het verdraaide pakje zowaar de contouren van de zebra’s vervagen. Niet in de kudde, wél in het duister. De complexe ogen van de tseetseevlieg blijken immers in het donker een zwakke zebraplek te hebben en laat deze vlieg nu net ’s nachts actief zijn. Die pyjama van onze hoefdieren is dus noodzakelijk om de kans op een hersenvliesontsteking te verkleinen.

Dat dit niet zomaar een zoveelste nattevingertheorie is, bewijst de bergzebra. Vanwege zijn bergachtige woonplaats, waar de valse vlieg niet voorkomt, hoeft de zebra deze steken niet te vrezen. Daardoor kan hij witte kniekousen dragen. Van een buitenstrepenbeentje gesproken.

Onderwijsongelijkheid, een ver-van-je-bed-show? Wij, lezers, studenten en dwarsredacteurs, hebben natuurlijk niets te klagen. Misschien hebben we wat achterstand opgelopen tijdens onze hogere studie. Niet meteen de juiste keuze gemaakt. Een jaar wat minder gestudeerd. Who cares, we zijn tenslotte allemaal op de unief geraakt en dat afstuderen komt er nog wel van.

De kans is dan ook groot dat wij, universiteitsstudenten, met succes onze middelbare school hebben afgerond. Dat wij uit een degelijk, welgesteld, blank nest gevlogen zijn. Wij hebben de kansen gekregen die we verdienen. Het geluk staat aan onze zijde. Of toch onze socio-economische achtergrond. Want helaas bepaalt deze nog steeds onze kansen op slagen binnen ons huidige onderwijssysteem. De socio-economische index waartoe wij behoren, hebben we te danken aan onze ouders. En dan met name aan hun diploma, hun beroep, taal en woonplaats.

vraagstuk

Niet iedereen heeft ons geluk. Dat weten we vast wel, en voorbeelden van deze problematiek moeten we zelfs niet ver gaan zoeken. Onderwijsongelijkheid komt ook in hoge aantallen bij ons voor. België doet het slechter dan Mexico, weet je nog? De cijfers van OESO en UNICEF liegen er niet om: ons onderwijs kan de kloof van sociale ongelijkheid niet dichten.

Als ons onderwijs daar niet in slaagt, hoe kunnen we er dan toch voor zorgen dat iedereen zich kan ontwikkelen met dezelfde kansen? Hoe zorgen we ervoor dat de socio-economische achtergrond van deze kinderen niet meer hun succes bepaalt? We moeten natuurlijk niet iedereen op de universiteit proberen krijgen, maar verdienen niet alle leerlingen het om met kennis van zaken hun eigen toekomst te kiezen? Een pad uit te stippelen waarbij ze niet blindelings de weg van hun (groot)ouders moeten volgen, maar waarbij ze zelf mogen kiezen om al dan niet dezelfde weg in te slaan?

oplossing

Gek genoeg ligt de oplossing voor deze problematiek toch weer in het onderwijs: leerkrachten. Eén goede leerkracht maakt al het verschil. Want we kunnen als land dan wel veel investeren in gebouwen, IT-ondersteuning en faciliteiten, onze cijfers zijn – nogmaals – niet bijster goed. Investeren in leerkrachten doet investeren in leerlingen. En investeren in de toekomst. De toekomst van je leerlingen, van je gemeenschap, van je maatschappij.

Met deze bedenking ging één organisatie aan de slag. Of een veertigtal, want Teach For All heeft er intussen wereldwijd heel wat zusterbewegingen bij, waaronder Teach For Belgium. Klassen, scholen, community's en landen zijn maar zo sterk als hun leiders, luidt het. En dus zoeken ze gebeten academici die hun schouders mee onder het project willen zetten. Zij geven twee jaar fulltime les in een school waar ze de grootste impact kunnen maken. Niet in de chique school in die villawijk, maar daar waar de leerlingen het gemiddeld veel minder goed doen en kansen mislopen, door die socio-economische achtergrond.

Het Provinciaal Instituut Sint-Godelieve, vlakbij de Rooseveltplaats, bijvoorbeeld, is één van deze scholen. “De leerlingen in deze school lijken zichzelf enorm te onderschatten. Ze zijn ervan overtuigd dat ze geen Frans kunnen leren of begrijpen”, vertelt Camille. Zij is deelneemster aan Teach For Belgium en geeft sinds september Franse les op deze middelbare school. Zelf studeerde ze Communicatiewetenschappen aan de ULB. Een studie die haar afleidde van haar interesse in het onderwijs, maar dankzij een jobbeurs en Teach For Belgium staat ze nu toch voor de klas.

vraagstelling

Teach For Belgium zet dus academici in het onderwijs. Hebben we daar al geen lerarenopleiding voor? “Onze beweging is geen alternatief voor de lerarenopleiding”, benadrukt Joylene Dumarey, projectmedewerker Communicatie van Teach For Belgium. “Onze deelnemers mogen dankzij hun masterdiploma al lesgeven in het secundair onderwijs, maar wij leiden ze verder op met specifieke aandacht voor de uitdagingen die de socio-economische ongelijkheid in het onderwijs met zich meebrengen.”

We kunnen niet alles in één keer veranderen met de zwaai van een toverstok.

Lesgeven is dan ook niet het hoofddoel van deze organisatie. Ze willen een alumnibeweging creëren van gedreven mensen die een eigen visie en besef hebben opgebouwd rond de problematieken in het onderwijs. “Wij zijn ervan overtuigd dat deze twee jaar in het onderwijs nodig zijn om de participanten de ins and outs van het Belgische onderwijssysteem te laten ervaren. Met deze kennis kunnen ze aan de slag om op lange termijn changes te creëren die ervoor zullen zorgen dat er meer gelijkheid in het onderwijs verwezenlijkt wordt”, verklaart Joylene.

Wat de deelnemers ook ondernemen na hun twee jaar durende onderwijservaring, maakt niet uit. Teach For Belgium is ervan overtuigd dat ze sowieso iets zullen betekenen voor de onderwijsgelijkheid.

voorbeelden

De hoop op changes is alvast niet tevergeefs. Er zijn al een aantal mooie voorbeelden van changemakers in het buitenland voor het jonge Teach For Belgium. Zo is de kabinetschef van de minister van Onderwijs in Chili een alumnus van Teach For Chili. Hij is de enige in het departement die les heeft gegeven in de sloppenwijken waardoor hij concreet weet hoe je de problemen daar kan aanpakken.

Uiteraard is dat een uitzonderlijk voorbeeld uit een van de vele Teach For-organisaties, maar nu er steeds meer zusterverenigingen bijkomen, neemt ook het aantal voorbeelden toe. Teach For All heeft intussen meer dan twintig jaar expertise en knowhow opgebouwd, en hoewel elk land uniek is, kunnen er vele ervaringen en ideeën uitgewisseld worden. Voorbeelden hoeven ook niet steeds heel groot te zijn, veranderingen op kleine schaal brengen ook al veel moois teweeg.

“Ik wil mijn leerlingen tonen dat ze zich niet mogen onderschatten. Door hen mee te slepen en hen te doen proberen, merken ze dat ze het beter kunnen dan ze denken. Het is mijn doel om hun zelfvertrouwen mee te geven in de hoop dat ze zich bewust worden van hun eigen potentieel. Als nog maar één van mijn leerlingen zo zijn eigen toekomst kan bepalen, dan heb ik de weddenschap gewonnen”, bewijst Camille.

uitvoering

Zin om zoals Camille een changemaker te worden? Het houdt meer in dan je denkt. Om te beginnen moet je een academische master op zak hebben. Welke master? Dat maakt niets uit. De diploma’s van de huidige deelnemers variëren van Wiskunde tot Taal- en Letterkunde en van Bio-ingenieur tot TEW. “De verbindende factor hoort de juiste mindset en drive te zijn om de problematiek bij de roots aan te pakken, niet je soort opleiding”, vertelt Tineke Thielman, projectmedewerker werving en selectie van Teach For Belgium. Joylene vult aan: “Wij geloven dat onze missie enkel kan slagen met een zo divers mogelijke community, zodat het probleem langs alle kanten, op alle manieren aangepakt kan worden. Je moet als deelnemer ook niet in eerste instantie aan het onderwijs denken, maar wel het probleem erkennen en je ervoor willen inzetten.”

Deelnemers volgen na een selectieronde een korte opleiding van vijf weken, waarin ze klaargestoomd worden om knelpuntvakken in grootstedelijke context te geven. Tijdens deze opleiding wordt er veel belang gehecht aan leadership en soft skills om zo goed mogelijk leerlingen te motiveren. Ook na de plaatsing in de scholen wordt er nog voldoende opleiding en begeleiding voorzien: drie opleidingsweekends per jaar en een persoonlijke coach met ervaring in het veld, zorgen ervoor dat je als deelnemer volwaardig mee aan de start staat bij de aanvang van een nieuw schooljaar.

Een echte academische opleiding om les te geven, volgde Camille dus niet. Wordt ze hierdoor op school anders bekeken? "De directie weet uiteraard dat ik deel uitmaak van het programma van Teach For Belgium, maar ze hebben mij niet zo voorgesteld aan de collega’s. Ik ben gewoon de nieuwe leerkracht Frans voor de collega’s en de leerlingen. Voor deze laatsten is het belangrijkste dat je de leerstof met plezier geeft en hen bekrachtigt.” Mocht ze na deze twee jaar toch graag in het onderwijs blijven, moedigt Teach For Belgium haar wel aan om alsnog de lerarenopleiding te volgen.

bewijs

“Teach For Belgium is meer dan een job, het is een engagement”, besluit Tineke. Dat beaamt ook Camille: “We kunnen niet alles in één keer veranderen met de zwaai van een toverstok, maar het geloven in deze jongeren kan een positieve impact hebben."

Wereldwijd wordt er intussen in meer dan 40 landen met toverstokjes gezwaaid. Wie weet is onderwijsgelijkheid geen al te verre toekomstmuziek meer. Zin om zelf ook te toveren met leerlingen? Surf eens naar de site van Teach For Belgium, de tweede call eindigt op 5 maart.

Dat de student niet meteen zijn vinger kan leggen op wat VVS is en doet, laat staan wakker ligt van haar beleid, vinden ze bij VVS niet bepaald opmerkelijk. “De vereniging is dan ook een vertegenwoordigingsorgaan”, legt voorzitter Jonathan Hooft uit. “We hebben weinig eigen initiatieven die rechtstreeks zichtbaar zijn voor de student, omdat onze taak er voornamelijk uit bestaat op Vlaams beleidsniveau in debat te gaan. Al wordt de naam VVS misschien iets te weinig gehoord.”

Ons gewest telt 21 instellingen die hoger onderwijs aanbieden. Zij worden door VVS vertegenwoordigd in adviesorganen en (ministeriële) werkgroepen. Verder engageert VVS zich om de werking van de studentenraden die verkozen worden binnen deze instellingen, bij te staan met raad en daad. “Studentenraden kloppen bij ons aan als ze kennis willen nemen van een dossier uit het verleden of als ze geen idee hebben hoe ze een bepaald dossier moeten behandelen. Daarnaast bieden we vormingen aan: we leggen een studentenraad bijvoorbeeld uit hoe ze efficiënt vergadert of hoe ze agendapunten moet aanhalen.”

Driewekelijks mogen de deelnemende studentenraden een vertegenwoordiger sturen naar Het Bureau, waar inhoudelijke beslissingen worden genomen en de verschillende studentenraden hun bekommernissen kunnen voorleggen. “Zo was bijvoorbeeld het stemrecht voor studenten bij de gemeenteraadsverkiezingen van hun studentenstad een bekommernis van een lokale studentenraad”, verduidelijkt Jonathan. “VVS neemt zo’n vraag op en onderzoekt wat mogelijk is. We horen hoe andere studentenraden hier tegenover staan en bevragen de bredere studentenpopulatie als dat nodig is. Uiteindelijk hebben we genoeg informatie verzameld om een standpunt in te nemen, waarmee we vervolgens de bevoegde instanties kunnen confronteren.” Indien er over een bekommernis geen consensus bereikt wordt, komt het voor de Algemene Vergadering, het hoogste beslissingsorgaan binnen VVS.

problemen

Zoals elke organisatie kent ook VVS zijn ups en downs. Het is echter frappant dat het recentste dal reeds jaren aansleept. Na een voor VVS erg constructieve periode in de jaren 90, stapte de KU Leuven – soms gevolgd door de Leuvense hogescholen – in 2004 uit de organisatie, omdat ze zich niet langer kon vinden in het beleid. Na geplande hervormingen en nieuwe toetredingen deed ze dit opnieuw in 2006, 2009 en nogmaals in mei 2016. In sommige gevallen volgden ook de Leuvense hogescholen. Dat onlangs de Universiteit Antwerpen eveneens opstapte, doet vermoeden dat er meer aan de hand is dan louter een intern conflict tussen de KU Leuven en VVS. De redenen voor al deze uitstappen zijn niet altijd precies dezelfde. In 2009 werden de gebrekkige achterbanwerking, een aftakelende representativiteit en de te grote macht van de stafmedewerkers van VVS als belangrijkste oorzaken aangehaald. Aan de basis van de jongste uitstap lagen dan weer frustraties over het feit dat hogescholen een te grote stem hebben in materie die enkel universiteitsgebonden is.

“We merken echter dat weinig punten op de VVS-agenda louter universiteits- of hogeschoolgerelateerd zijn. Vaak gaat het over onderwerpen die alle studenten aanbelangen, zoals financiering, sociale kwesties of studiepunten. We merken overigens duidelijk dat andere instellingen een heel andere visie hebben op de opmerkingen van de Stura’s van UAntwerpen en KU Leuven. Terwijl Antwerpen en Leuven van mening blijven dat een scheiding belangrijk is, zijn onze leden ervan overtuigd dat de sleutel in de samenwerking ligt. VVS voorziet de vertegenwoordiging van de Vlaamse student en handelt dus in functie van alle studenten in Vlaanderen, niet enkel die van bepaalde groeperingen.”

“Anderzijds zijn we er niet blind voor dat sommige dossiers meer voor de ene instelling gelden dan voor de andere. Daarom wil VVS ook een forum bieden wanneer instellingen als aparte groepen een dossier willen bespreken. De afgelopen drie jaar zijn er echter weinig tot geen dossiers geweest waarbij universiteiten en hogescholen lijnrecht tegenover elkaar stonden.”

Het is voorlopig onduidelijk welke richting de studentenraden van UAntwerpen en KU Leuven uit willen. Staan we aan de vooravond van een nieuwe overkoepelende organisatie? Vooral de studentenraad van de KU Leuven leek te zinspelen op een afzonderlijke organisatie voor de Vlaamse universiteiten. UGent, traditioneel een trouwe aanhanger van de VVS, lijkt weinig geneigd in dergelijk verhaal mee te gaan. Ook in Antwerpen, Hasselt en Brussel laat men nog niet in zijn kaarten kijken. Uiteraard valt niet uit te sluiten dat VVS Antwerpen en Leuven weer aan boord hijst.

Dit artikel is het eerste deel van een dossier, dat wordt vervolgd op dwars.be. We nodigen de studentenraden van UAntwerpen en KU Leuven graag uit voor een reactie.

Carol (24) en Nader (18), twee van de tien vluchtelingen die dit jaar het taaltraject volgen, stonden ons te woord. Zij studeerden al in Syrië, maar in België wordt een buitenlands diploma niet zomaar erkend. Nader was nog maar net begonnen aan zijn opleiding, Carol moet helaas haar studie (deels) over doen. Gemakkelijker gezegd dan gedaan, want om hier te studeren moet je eerst Nederlands leren en dat is niet vanzelfsprekend. Naast gemotiveerd zijn, moet je ook diep in je portefeuille kunnen tasten. De overheid subsidieert deze taalcursussen niet, waardoor zij niet hetzelfde bedrag betalen dat jij en ik voor onze studie neertellen, maar wel de volledige 3.975 euro.

Om vluchtelingen toch een kans te geven, ging Linguapolis op zoek naar sponsors om zoveel mogelijk taalopleidingen te kunnen financieren. Uiteindelijk lukte het hen om geld te voorzien voor tien studenten: ze betaalden zelf de beurs voor één student, de universiteit schonk er vijf en de overige vier kregen ze bij elkaar door giften. Christine Engelen, directeur van Linguapolis, is gepassioneerd door het taaljaar en legt uit waarom de beurzen zo belangrijk zijn: “Het gaat om enkele individuen die een heel groot verschil kunnen maken. Voor hen persoonlijk, hun ervaring en hun leven: dat ze gewaardeerd worden, dat ze zich kunnen ontplooien zoals ze gedaan zouden hebben als ze niet hadden hoeven vluchten. Maar ook voor de omgeving: we hebben hen nodig. Het zijn allemaal gemotiveerde, ambitieuze mensen; het zijn rolmodellen. We hoeven alleen een beetje geld te geven en de rest doen zij zelf!”

Die ambitie is wel nodig als je kijkt naar het tempo van het taaljaar. Carol en Nader begonnen in oktober en als alles goed gaat, ronden ze in juni niveau 5 af. Dat is het benodigde niveau Nederlands om te kunnen slagen voor de toelatingstest voor anderstaligen. Na acht maanden moeten ze dus in staat zijn om een Nederlandstalige studie te volgen, academische literatuur te lezen en ook zelf te schrijven. Daarnaast volgen de studenten vakken als ‘Academische vaardigheden’ en ‘Nederlandenkunde’ – waarin ze over geschiedenis, politiek en cultuur leren – en krijgen ze uitspraaktraining. Dit laatste werkt, want ze merken allebei zelf op dat onze redacteurs van dienst geen Vlaams, maar een Nederlands accent hebben.

ambitieus

Carol studeerde in Aleppo al vier jaar Engels, met als droom lerares te worden. Hoewel je aan haar enthousiaste manier van praten merkt dat ze een geweldige lerares zou zijn, moet ze haar master eerst opnieuw doen. Door haar studies is ze gelukkig al gewend aan het leren van een nieuwe taal en heeft ze een voorsprong. Ze heeft net haar eerste test Nederlands achter de rug, die heel goed ging. Daarmee heeft ze al het niveau A2 behaald en kunnen we haar de meeste vragen in het Nederlands stellen, ook al glipt er natuurlijk uit gewoonte soms wat Engels tussen.

Het zijn allemaal gemotiveerde, ambitieuze mensen; het zijn rolmodellen.

Nader moet zelfs niet meer terugvallen op het Engels. Indrukwekkend genoeg heeft hij na twee maanden het Nederlands al serieus onder de knie. Voordien volgde hij al wat lessen op een middelbare school, maar hij zegt zelf dat die “niet zo serieus en niet zo streng” waren. Wat is dan het geheim om zo snel een nieuwe taal te leren? Ambitie en motivatie zijn belangrijk, maar het allerbelangrijkste voor hem is: “Ik hou van Nederlands.” Hij vindt het een mooie taal en daardoor is het leuk om te leren. Ambitieus is hij ook zeker, Nader wil volgend jaar namelijk aan een studie Burgerlijk Ingenieur beginnen, waarvoor hij naar Leuven gaat.

enthousiast

Nader focust zich helemaal op zijn studie. Zelfs met andere Arabischsprekende studenten spreekt hij Nederlands buiten de studie om. Veel Nederlandstaligen kent hij echter niet. Hij gaat vooral om met de mensen van zijn opleiding. Dat is een groep van 51 studenten met 29 verschillende nationaliteiten. Zo is zijn beste vriendin bijvoorbeeld Amerikaans. Nader kent wel een meisje uit België, maar ze is eerder een 'halfvriendin', een kennis. Naast lessen over cultuur leer je het meeste natuurlijk gaandeweg. Zo kwam hij er laatst pas achter dat kleine winkels in België duurder zijn dan grote supermarkten. Dat is in Syrië precies andersom.

Ook voor Carol is het leven hier heel anders dan het thuis was. Daar had haar man al een aantal jaren een eigen kapsalon, maar hier geraakt hij moeilijk aan het werk. Omdat hij niet studeert, gaat Nederlands leren veel stroever. Ze hebben samen een zoontje van twee jaar oud. Ondanks dat ze meestal Arabisch tegen hem praten, pikt hij heel veel dingen op. Zo zegt hij als mensen weggaan al “daaag”.

Carol focust vooral op het nu. “You don’t know the future. You don’t know what will happen in ten to twenty years.” Ze wil nu studeren en lerares Engels worden. Helemaal zeker of ze dat ooit wordt en of ze hier blijft wonen, kan ze niet zijn. Maar nu gaat ze ervoor. “My family and I can never forget that Belgium welcomed us, and let us rebuild ourselves in this way.” Hoewel het lastig is om in een ander land te wonen, waardeert ze de mensen om zich heen enorm. Ze is vooral goede vrienden met haar buren. “I can’t tell you how good they are.” Sommigen van hen ziet ze zelfs al als betere vrienden dan haar vrienden in Syrië. Ze vindt het een beetje ‘fout’ van zichzelf om te zeggen, maar ze denkt dat die acceptatie bij haar in de buurt mede komt doordat ze christen is. Als mensen weten dat je vluchteling bent, ben je al ‘vreemd’. Doordat ze christen is, valt er een verschil weg.

toekomstgericht

Linguapolis helpt dus vluchtelingen om in het hoger onderwijs terecht te komen waar zij hun ambities kunnen verwezenlijken. De leeftijdsgroep van de vluchtelingen, van achttien tot dertig jaar, is dan ook niet toevallig. Zij hebben nog de leeftijd om te gaan studeren, dat hele proces te doorlopen en er een toekomst mee te creëren. Voor de achttienjarigen zoals Nader, is het jammer dat ze net buiten het leerplichtsysteem vallen. Engelen: “Vluchtelingen onder de achttien worden in klassen geplaatst waar ze Nederlands leren en daarna het middelbare onderwijs afmaken. Zij die ouder zijn vallen buiten het systeem, terwijl ze even grote ambities hebben. Nader wil bijvoorbeeld Burgerlijk Ingenieur worden en was primus in zijn klas, natuurlijk moet hij dat dan doen!”

Hoe graag Engelen het ook had gewild, Linguapolis kon niet iedereen helpen. Er was ‘maar’ genoeg geld ingezameld voor tien trajecten en er waren uiteindelijk 32 kandidaten. De toewijzing van de beurzen was dus een harde keuze. Het moest gaan om studenten met veel potentieel, met ambitie, en mensen die al een West-Europese taal hadden gestudeerd. Het kennen van het westerse alfabet en weten hoe je een taal studeert, maakt snel Nederlands leren gemakkelijker. Engelen hoopt dat ze voor volgend jaar minstens evenveel beurzen kunnen financieren. De fondsenwerving voor 2017-2018 is dan ook al gestart: de opbrengst van de UAntwerpen-quiz op 16 november gaat naar het taaljaar en giften in het universiteitsfonds en andere initiatieven zijn ook meer dan welkom. De hoeveelheid geld die zo bij elkaar gebracht wordt, bepaalt hoeveel vluchtelingen Linguapolis kan helpen.

eerlijk

Ondanks de grote hulp van Linguapolis is het voor vluchtelingen als Carol en Nader niet altijd even gemakkelijk. Doordat hij al vaak verhuisd is, heeft Nader al veel van België gezien: Namen, Luik, Gent, Brugge, Mechelen … Nu woont hij alleen in een studio in Lier. En dat is wat hij het moeilijkste vindt aan zijn leven hier, “het alleen zijn”. Zijn familie is nog in Syrië, omdat de reis te moeilijk en te duur is. Natuurlijk mist hij ze, maar hij is ook heel blij met de kansen die hij hier krijgt. Wat hem daarnaast dwars zit, is het onbegrip dat hij soms ervaart. Zo was hij een tijd geleden op een middelbare school voor een kennismakingsgesprek. Ze dachten daar dat hij de buitenlandse student was die bij hen een onderzoek wilde doen. Pas halverwege het gesprek zei iemand: “Die vluchteling zou vandaag toch ook komen?” Toen hadden ze het pas door. Ze geloofden niet dat hij een vluchteling was en hadden zich hem anders voorgesteld. Zijn jeans, zijn jas, zijn telefoon en verzorgde uiterlijk pasten niet bij hun verwachtingen. Nader zegt dat ze dachten dat hij “een lang wit kleed” zou dragen. “Dat dragen wij nooit.”

We just came here, because it’s safe.

Carol durft, ondanks alle vriendelijkheid, niet altijd zichzelf te zijn. Als ze met haar man boodschappen doet en ze spreken Arabisch met elkaar, kijken mensen hen heel anders aan. Daardoor spreken ze liever niet in het openbaar met elkaar. Ze hoopt dat mensen begrijpen dat ze hier niet zijn omdat ze dat willen of om te ‘profiteren’. Vroeger kwamen veel Syriërs naar Europa als toeristen en andersom ook. Maar de meeste mensen die ze kent, hebben het hier helemaal niet beter dan thuis. Veel artsen en handelaars zijn hier “een zero”. Mensen met jarenlange ervaring moeten thuis zitten, omdat hun diploma’s niet worden erkend en ze maar moeilijk werk vinden in hun sector. “We just came here, because it’s safe.”

Een woord dat klinkt als het soort ludiek kattenkwaad dat een onverbeterlijke belhamel zou uitvreten in één of ander provinciaals boerendorp, zoals urineren in een brievenbus of een verpakte drol in brand steken op de drempel van iemands voordeur. Niets is minder waar zo blijkt, want filibusteren is een bedrijf waar voornamelijk staatsmannen op het hoogste politieke niveau zich mee bezig houden. Al moet gezegd worden dat er ook bij dat slag van mensen heel wat schobbejakken en pagadders zijn. Dat ook sommige politici niet om een poets verlegen zitten, blijkt immers uit de eigenlijke betekenis van 'filibusteren': een slinkse handelswijze waarbij senatoren of parlementariërs oeverloze redevoeringen houden om bepaalde wetsvoorstellen te vertragen of uit te stellen.

Het woord filibuster was een uit het Frans en het Spaans overgewaaide Engelse verbastering van het Nederlandse woord ‘vrijbuiter’, wat kaper of piraat betekent. In het begin van de negentiende eeuw, werd het dan weer gebruikt om specifiek mensen aan te duiden die probeerden staten te stichten of te veroveren in het destijds erg onstabiele Latijns-Amerika. Nog wat later kreeg filibusteren de figuurlijke betekenis die het nu nog steeds heeft: het 'kapen' van het parlement of de senaat.

De conservatieve Amerikaanse senator John Randolph produceerde in 1825 de eerste filibuster uit de geschiedenis door dagenlang te betogen tegen een aantal voorgestelde wetten die de industrialisering van Amerika moesten bevorderen. Een onvervalste heldendaad, want in Amerika moet men recht blijven staan opdat het woord niet teruggaat naar de senaat. En dat sluit ook het nemen van plaspauzes uit. Toen senator Strom Thurmond in 1957 een filibustermarathon van 24 uur hield om de Civil Rights Act te voorkomen, had hij op voorhand een stoombad genomen om zijn lichaam volledig te dehydrateren. Uit voorzorg had deze illustere kwapoets wel nog een stagiair klaarstaan met een emmer. Denk daar maar eens over na voor je die stage bij het Europees Parlement najaagt.

Nog in Amerika las snoodaard Alfonse D'Amato voor uit een telefoonboek en reciteerde Huey Long het oeuvre van Shakespeare en recepten voor gefrituurde oesters. Filibusteren is dus in de eerste plaats een Amerikaanse traditie, maar ook in Zuid-Korea lusten ze er wel pap van. In maart van dit jaar heeft de Zuid-Koreaanse oppositiepartij Minjoo het wereldrecord filibusteren verbroken door 192 uur lang te palaveren over de nefaste gevolgen van een nakende antiterreurwet. Er werd integraal voorgelezen uit George Orwell, Twittercommentaren en (God verhoede!) academische artikels. Enkele sportieve dwarsliggers van de oppositie kwamen zelfs in trainingspak om hun herculische heldendaad zo veel mogelijk te faciliteren. Maar het mocht niet baten. Luttele uren na hun historische filibuster werd de wet alsnog gestemd, al hun onverdroten schranderheid ten spijt.