het betere handwerk

Januari is eindelijk voorbij. Al voelde die ene maand als twee maanden, eerlijk toegegeven: van de voornemens is weer niets terechtgekomen. We zijn nog steeds eenzaam en onzeker, niet de sprankelende persoon van wie we weten dat we die toch echt wel kunnen zijn. Sad face. 

Zoals alle brave kindjes van onze generatie hebben we op de basisschool al geleerd dat we bundeltjes van potentieel zijn. Al wat we moeten (met nadruk op moeten), is daar iets mee doen! Het zijn woorden die ongetwijfeld al vaak over de lippen van je tante of je moeder zijn gerold. En helaas voor ons hebben ze nog gelijk ook. Er gaat een soort mythische kracht uit van zelfontwikkeling in de vorm van doen. Ze is de behuizing van alles wat onze zelfliefde een welverdiende etage hoger kan doen stijgen.

Tegelijkertijd weet ik dat ik liever door Instagram zou blijven scrollen, terwijl ik de zoveelste aflevering van Vikings half meemaak. Onze generatie wordt gekenmerkt door het consumeren van twee bronnen van entertainment tegelijkertijd, terwijl niemand daar eigenlijk plezier aan beleeft. Het vreemdste is dat ik me zelden kan motiveren om tijd te steken in iets waar ik oprechte voldoening uit haal. Dat terwijl het ontzettend nuttig is om kleine quirks te ontwikkelen waar niemand iets aan heeft. Haken, bijvoorbeeld.

Wanneer ik haak (of liever, een dappere poging waag), kan ik aan niets anders denken dan het ene lullige lusje door het andere te trekken. Iets wat je hoofd nog leger maakt, kan ik niet bedenken. Zalig! Koken of wandelen zijn nog van die ouderwetse tijdverdrijvers. En toch, elke keer verbeter ik mezelf weer een beetje, hoe leeg mijn hoofd ook is. Ik produceer als het ware niet alleen een ingewikkeld propje gekleurde draad, maar nog iets veel belangrijkers: zelfwaardering. Die voldoening van je hoofd leegtrekken en langzaamaan nieuwe vaardigheden ontwikkelen, zet de endorfinesluizen wagenwijd open. Bijkomend voordeel: je wordt ook nog eens slimmer van manuele klusjes.

Zo beschrijft Jared Diamond in zijn legendarische boek Zwaarden, Paarden en Ziektekiemen dat de kinderen van Papoea-Nieuw-Guinea een heel stuk slimmer zijn dan hun westerse leeftijdsgenootjes. Waarom? Om een functionerende Papoea-Nieuw-Guineeër te zijn, moet je ongelofelijk veel leren doen. Jezelf vertrouwd maken met welke planten rijp of welke planten eetbaar zijn, bijvoorbeeld. Of hoe je een vuurtje stookt, een mes slijpt en een boom in klimt. Soms moet je ook eens iemand keihard op zijn bek kunnen slaan. Best handige vaardigheden waar wij met onze driedubbele universiteitsdiploma’s geheel niet tegen opgewassen zijn. Niet om te zeggen dat je onmiddellijk iemand in elkaar moet gaan timmeren, maar wel om het feit te onderstrepen dat we allemaal langzamerhand zijn vergeten wat we nu eigenlijk met onze handen aanmoeten. En dat heeft een effect op ons brein: we worden nooit écht blij of gemotiveerd van scrollen over ledschermen, gewoon omdat we daar helemaal niet voor gemaakt zijn. In de geest van Yuval Noah Harari zou je kunnen zeggen dat we onszelf gejost hebben. Probeer maar eens uit je diepe, mentale gat te klimmen als je daar de fysieke vaardigheden niet meer voor hebt.

Dat alles strookt met wat onze teergeliefde Einstein heeft beweerd. Hij mat intellect op basis van verandering en verbreding binnen jezelf en daarmee je mentale groei. Échte intelligentie en zelfontwikkeling schuilt in het onophoudelijk maken van creatieve connecties en associaties. Dat is nu juist waar Papoea-Nieuw Guineeërs zo ontzettend goed in zijn. Die intellectuele voorsprong is er niet zomaar, aangezien zij al vanaf jonge leeftijd veel kunnen bewerkstelligen. En vergelijk nu eens: hoelang geleden is het dat jij serieus hebt geïnvesteerd in je vaardigheden? Of zelfs maar in je hobby’s?

Nu ga ik je absoluut niet zeggen hoe je daar dan in vredesnaam tijd voor moet vrijmaken. Als je uitkijkt naar nog strakkere regimes, raad ik je aan in je bullet journal te gaan schrijven. Stiekem weet je zelf ook al waaraan jij het meeste tijd verspilt. En waarvan je nu wel of niet een gelukkiger mens wordt. De enige goudgespikkelde tip die ik je wel kan geven, is de volgende: zet een half uur voordat je gaat slapen een goede kop thee. Ga plat liggen. Pak dan een van die gekke papieren dingen erbij en lees tot je je voor het eerst die dag eens écht relaxed voelt. Misschien steek je er zelfs nog iets van op.