De aandelenkoersen, je leest er overal over. Maar soms kan de moed je in de schoenen zakken. Het ene na het andere ingewikkelde concept wordt je naar het hoofd gesmeten, zonder enig spoor van uitleg of zelfs maar begrip voor wie niet zou weten wat een flash crash of schuldpapier is. Geen paniek, want iedere maand verduidelijkt Capitant, de studentenvereniging die studenten wil inleiden tot en begeleiden naar de financiële markten, op deze pagina’s de werking van de beurs. Dit jaar gidst 'Het marktsegment' je door het nieuws over de beurs zonder gevaar voor struikelen over moeilijke termen en ingewikkelde concepten. Wij leggen ze hier namelijk in mensentaal uit.
Voltaire, de befaamde Franse filosoof, schreef ooit: ‘Quand il s’agit d’argent, tout le monde est de la même religion.’ Dit betekent zoveel als: ‘geld is voor iedereen hetzelfde’. Maar is dit wel zo?
Iedereen begrijpt de werking van fysiek geld. Je werkt, krijgt een loon uitbetaald en kan hiermee goederen of diensten aankopen. Het geld dat je hebt verdient, komt op je bankrekening of krijg je cash in het handje. Hoe dan ook, je begrijpt wat en hoe.
Ruilhandel
De werking van bitcoins begrijpen, is een ander verhaal. Om dit ietwat ingewikkelder betalingsmiddel uit te leggen, is het essentieel het ontstaan ervan te begrijpen. Voordat geld werd uitgevonden was er sprake van ruilhandel. Een ruil bestond uit de uitwisseling van goederen of diensten tussen twee partijen, waarbij beide partijen het eens waren dat de te ruilen goederen voor hen respectievelijk een vergelijkbare waarde hadden. Als beide partijen akkoord waren met de ruil, werd deze doorgevoerd.
Op een gegeven moment in de geschiedenis besefte men dat een ruil tussen twee partijen niet altijd even vanzelfsprekend was. Een koopkrachtbeschermer was nodig: dit zou het mogelijk maken om een goed te ruilen voor een hoeveelheid van dit product en dan later dit product zelf te ruilen voor een ander goed. Een bakker kan nu een brood verkopen voor 2 euro en later na vijf verkochte broden met 10 euro een zak meel kopen. Zonder koopkrachtbeschermer zou een transactie in de vorm van een ruil tussen de bakker en de meelverkoper veel moeilijker te bekomen zijn. De keuze van deze koopkrachtbeschermer viel op goud en zilver. Het vertrouwen in het behoud van de waarde van deze edelmetalen was groot.
De werking van bitcoins begrijpen, is een ander verhaal.
Na fysieke uitwisseling van edelmetalen, was een volgende stap de invoering van papieren geld. Hierdoor zou het voor landen doenbaar zijn om de uitwisseling van gelden tussen burgers van verschillende landen in het oog te houden. Oorspronkelijk hielden landen zich aan the gold standards. Er werd in elk land slechts zoveel geld gedrukt als er goud in de ‘schatkist’ zat.
Vandaag de dag is er geen sprake meer van een gold standard. Landen drukken onwaarschijnlijke hoeveelheden geld bij, met verregaande gevolgen voor iedereen. Fenomenen als valutaoorlogen, inflatie en zelfs hyperinflatie zijn schering en inslag op de geldmarkten en hebben ertoe geleid dat het geloof in het huidige systeem met de dag vermindert.
Crypto-currency
De invloed van de technologische vooruitgang reikt ver en sinds enkele jaren probeert de technologie ook zijn zegje te doen in het gelddebat. Het kind uit dit huwelijk wordt liefkozend crypto-currency genoemd en betekent zoveel als door middel van cryptografie een veilig en betrouwbaar geldsysteem op te zetten. Zo een voorbeeld van een crypto-currency is de bitcoin. Bitcoins hoeven geen Centrale Bank meer die de geldmarkt geen seconde alleen laat, maar vertrouwen op de robuustheid van een protocol en een peer-to-peer netwerk. Men spreekt dus van gedecentraliseerd geld. Het hele bitcoin-verhaal wordt overgoten met termen waar computerliefhebbers hun vingers van aflikken, maar berust in de eerste plaats op enkele eenvoudige concepten. Peer-to-peer (P2P) netwerken zijn als het ware gemeenschappen op het internet die onderling gegevens uitwisselen. Door met elkaar informatie uit te wisselen weet iedereen van elkaar waar ze mee bezig zijn. Een voorbeeld van zo een P2P netwerk is dus het bitcoin-netwerk. In deze zin is het niet moeilijk te bedenken dat een mogelijke vorm van uit te wisselen informatie, geld zou kunnen zijn.
U merkt meteen op dat bitcoins slechts waarde hebben doordat er een heleboel gebruikers zijn in het bitcoin-netwerk. Als niemand ze zou gebruiken, zouden bitcoins ook geen koopkracht bezitten. Verder is het ook belangrijk dat steeds iedereen in het netwerk weet van wie de bitcoins nu eigenlijk zijn. Deze informatie wordt door elke gebruiker steeds bijgehouden in een soort gigantisch logboek. Zo weet steeds iedereen wie eigenaar is van welke bitcoin. Een belangrijk en misschien ietwat paradoxaal punt, is dat de bitcoin volledig anoniem gebruikt kan worden. Ze worden immers opgeslagen op een bepaald adres, zodat iedereen in de bitcoin-gemeenschap weet waar de bitcoins te vinden zijn, maar niemand in de gemeenschap weet hoe dit adres gecontacteerd kan worden, behalve de eigenaar. Bitcoins zetten de deuren dan ook wijd open voor de zwarte markt en tot voor kort was deze markt dan ook een stuk groter dan de normale markt.
Dankzij deze online gemeenschap van bitcoin-gebruikers, ontstaat de mogelijkheid om een belangrijk beleidsmiddel, namelijk geld, te onttrekken aan de overheid en in de handen van het volk te leggen. Het blijft afwachten of de bitcoins gespaard zullen blijven van allerlei macro-economische kwaaltjes, zoals bijvoorbeeld deflatie.