De binnenkant van het huis ziet er wel gewoon uit als een typische studentenwoning. “Niet op de rommel letten”, is het eerste wat ik te horen krijg. Nico vertelt dat hij het huis vooral gekozen heeft voor de charme die zo typisch is aan oude huizen. Ik kan hem alleen maar gelijk geven. En of het soms niet lastig is dat het huis zo oud is? Behalve het enkel glas valt dat heel goed mee. “En je hoort soms wel de seks van de buren. Zeker als ze zat zijn, dan is dat altijd extra luid.”

Wat opvalt in de woonkamer is de uitgebreide collectie cd’s, en een ingekaderde foto van een albumcover. Nico begint meteen enthousiast over muziek te vertellen. Het album is van een obscure Franse noiseband waarvan hij een paar cd's heeft liggen. Ze hebben mooie covers maar donkere teksten, “maar die zijn in het Frans, dus je verstaat dat toch niet.”

Muziek is maar een van Nico’s passies. Hij rondde eerst een lerarenopleiding af en is nu bezig aan een master Landschaps- en Monumentenzorg. Verder is hij actief bij studentenclub Nordkempus en als mede-oprichter van Jazz in ’t MAS. Nordkempus is vooral een gezellige vriendengroep waar iedereen welkom is, vindt Nico, en hij heeft in het studentenleven heel wat skills opgedaan. Die past hij nu toe bij de organisatie van muziekevenement Jazz in ’t MAS. “Het MAS betrekt de inwoners van de stad te weinig bij het museum en focust vooral op toeristen, en dat is jammer. Daar willen wij verandering in brengen.”

Ook voor een foto heeft hij meteen een idee klaar. “Ik had iets in gedachten zoals de scène bij de videotheek in Trainspotting, waar we naast elkaar zitten maar niks met elkaar te maken willen hebben.” Serieus kijken blijkt niet onze sterkste kant, maar hij is tevreden met het resultaat. “En als je tijd hebt moet je zeker ook de boeken eens lezen, die zijn nog beter dan de film.” Het is moeilijk een onderwerp te vinden waarover hij niet gepassioneerd kan vertellen.

Nico zit dus duidelijk niet stil. Wanneer de foto klaar is moet hij er zelf alweer vandoor, om nog posters te plakken voor zijn evenement. Ik kan in ieder geval mijn to-dolijstje weer aanvullen voor de komende weken: de boeken van Trainspotting lezen en jazzmuziek gaan luisteren in het MAS.

Na een afmattende examenperiode werd in m’n vriendengroep overwogen om niet zelf een chaletje te boeken en niet zelf naar de Franse Alpen te rijden, maar ons bij een studentenvereniging aan te sluiten die dat voor ons zou organiseren. Vervoer, verblijfplaats, materiaal, skipas ... zelfs drank was inbegrepen: mits een eenmalige toelage van 50 euro aan het begin van de reis kon er iedere avond ‘gratis’ gedronken worden in het complex waar we verbleven. Enkel onze bagage en eten moesten we zelf verzorgen. Geweldig.

Na een lange nacht rijden had de platte, Antwerpse vlakte plaats gemaakt voor een asymmetrisch, glooiend of, beter gezegd, piekend en dalend landschap. In de uren na de aankomst en voor we onze kamers mochten betreden, vond er een gebeurtenis plaats waarvan de consequenties het verdere verloop van de vakantie zouden bepalen. De organisatie had namelijk voor iedere aanwezige een plastieken, Westmalle-glasvormige beker voorzien, waarmee de bezitter zijn ‘gratis’ drank kon afhalen aan de bar. Op papier een ludieke en duurzame actie: iedereen kreeg een persoonlijk aandenken mee naar huis en had zijn eigen glas om uit te drinken, en een dansvloer vol wegwerpbekertjes werd zo handig vermeden. Maar in de praktijk hing er een luchtje aan. Wie zijn drinkgereedschap kwijtspeelde moest namelijk een fikse borgsom betalen om een nieuwe te verkrijgen (en een nieuwe krijgen was noodzakelijk, want anders kreeg je simpelweg geen drank geserveerd). De borgsom werd vermoedelijk in het leven geroepen om misbruik en verkwisting van bekers tegen te gaan, maar eigenlijk werkte hij juist misbruik in de hand. Want wat deed het gros van de studenten op hun avond uit? Juist ja, ze trokken op bekerjacht.

Uit lucratieve overweging, omdat hun eigen beker gestolen was of gewoonweg omdat het kon: iedere student had zo zijn motief om andermans beker te onteigenen. De eerste avond verliep nog rustig en zonder al te veel opstootjes, maar het werd meteen duidelijk dat er grootscheepse plannen gesmeed werden. Groepen rovers hielden zich voornamelijk bezig met verkennend gedrag, want aan een succesvolle jacht gaat een goede planning vooraf. Men boog zich over vraagstukken als waar zet men meestal zijn drankbeker neer, waar bevinden zich de uitgangen van de zaal en welke route is het beste om te vluchten? Niemand ging over tot actie, hoewel de gemoedelijke sfeer even in gevaar kwam toen een onbezonnen jongeman zich langs de toog begaf en een reeks bekers omstootte. Meteen werd hij bij de lurven gevat en aan de security overgedragen, hetgeen blijkbaar effect had want de volgende dag stond hij zo mak als een lammetje in de hoek van de zaal zonder beker in de hand en zonder intentie er ooit nog een vast te houden.

De tweede dag was het prachtig skiweer, maar eigenlijk boeide dat niemand. ’s Avonds moest er gepresteerd worden en dan kon je overdag beter je krachten sparen. De babypistes waren bezaaid met mensen uit onze verblijfplaats. Rode en zwarte pistes bleven onbevolkt. Die avond was het menens. De feestzaal werd een savanne. Als volleerde leeuwinnen stortten groepen studenten zich op de kudde nietsvermoedende, feestende zebra’s (en dat mag je letterlijk nemen, sommigen hadden hun leeuw- en zebra-onesies nog aan). Bekers werden op slinkse wijze ontvreemd, weggemoffeld en tussen bendeleden doorgegeven zodat de security onmogelijk kon achterhalen wiens beker waar verstopt zat. Ook ikzelf werd het slachtoffer van de guerillaraid. In plaats van mijn beker aan een vriend toe te vertrouwen toen ik naar het toilet moest, zette ik hem redelijk achteloos weg, op dat moment nog naïef gelovend in de goedheid van mijn medestudent. Ik was nooit zo mis. Toen ik terugkeerde zag ik een gastje passeren, die voor mijn toiletbezoek dicht bij mijn vriendengroep stond te dansen, met drie bekers in zijn knuist geklemd. Ik confronteerde hem met het feit dat drie bekers wel wat veel is voor één persoon, waarop hij smalend lachte en meteen vier vriendjes bij zich riep om zijn positie te versterken. Knokken om een plastieken beker? Neen bedankt.

Naarmate de week vorderde, verloederden de weldoordachte tactieken en vond men er niets beter op dan gewoonweg de bekers uit elkaars handen te trekken. Had de skireis nog iets langer geduurd, er zouden bekerstammen zijn opgericht die elkaar zonder verpinken hadden uitgemoord. Lord of the Flies, maar dan in de Franse Alpen en met als inzet: drankbekers. In Antwerpen transformeerde deze primitieve kudde opnieuw in brave universiteitsstudenten, die binnenkort de nieuwe verdienende klasse van ons land zouden uitmaken. Vreemd beeld.

Het startschot voor de campagne is gegeven. Hoe voelen jullie je op de vooravond van de grote verkiezingen?

Johan Meeusen Ik vind het spannend, maar ook plezierig. We moeten echt onze opinie geven en verdedigen over de verschillende thema’s die de universiteit aanbelangen.

Herman Van Goethem Ik ben er natuurlijk veel minder lang mee bezig dan Johan en ik voel me dus alsof ik een marathon spurt van begin oktober tot nu.

Professor Meeusen, u komt op met een team en dat is toch wat controversieel: teamleden worden gewoonlijk pas na de verkiezing gekozen.

Meeusen Voor mij is dat helemaal niet controversieel. De raad van bestuur stelt natuurlijk nog altijd de leden van het team en de rector aan. Door met een team op te komen wil ik de verkiezingen transparanter maken: als ik nu verkozen word, weet iedereen ineens met wie ik in zee ga. Ik heb de verschillende expertises van mijn teamleden kunnen gebruiken om mijn programma samen te stellen. Mijn filosofie is dus: what you see is what you get.

Van Goethem Ik verschil hier met mijn collega van mening. Dit is een rectorverkiezing, de kandidaat komt op met een programma en vraagt vertrouwen. Natuurlijk vormt de rector ook een team, maar dat gebeurt in overleg met zeer velen, een soort coalitievorming. Zo gaat hij met zijn kandidaten naar het college van decanen en naar mijn gevoel is dat overleg overgeslagen.

Meeusen Net als Herman ben ik alleen kandidaat-rector en volgens mij is er niets mis met mijn werkwijze. Ik leg meteen, van bij het begin, al mijn kaarten volledig op tafel. Ik heb eerst een programma gemaakt met drie mensen die elk hun eigen expertise hebben.

Professor Meeusen, u bent vicerector geweest en dus hebt u bij de bron gezeten. Wat gaat u veranderen ten opzichte van het vorige beleid?

Meeusen Dat blijkt uit mijn programma: het is heel concreet, ik hang het op aan een aantal aandachtspunten. Ik ben heel blij dat ik deze functie al gehad heb, ik ken de universiteit. Ik vind dat het vorige team goed werk heeft geleverd, maar er moeten natuurlijk ook wel nieuwe zaken op de agenda komen.

Zoals bijvoorbeeld de studie die heeft uitgewezen dat het academisch personeel veel stress heeft?

Meeusen Daarvoor is reeds een strategie ontworpen vanuit het personeelsdepartement, maar ik bepleit extra aandachtspunten. Ik vind onder meer de coaching van nieuwe mensen zeer belangrijk. Dat kan in samenwerking met de oudere professoren. We zouden hen bijvoorbeeld ook meteen een vliegende start kunnen geven door hen een doctoraatsstudent toe te wijzen, zodat ze meteen onderzoek kunnen leiden en voldoende tijd aan goed onderwijs kunnen besteden.

Van Goethem Ik denk niet dat alleen daarin investeren een goede keuze is. Wat met het huidige onderwijskorps? Die middengroep heeft meer nodig dan alleen een goede administratie. Ik zou meer algemeen inzetten op het middenkader, op de ondersteuning van het professorenkorps.

Meeusen Zowel de starters als het bestaande korps hebben meer ondersteuning nodig. Vandaar dat ik een nieuw bevorderingsbeleid voorstel, en ook een postdoctoraal middenkader voor onderzoek. Ik zie dat laatste mogelijk middels nieuwe functies met een vaste aanstelling, ik richt op onderzoek. Bovendien is het waar dat de enquête die jullie aanhalen enkele problemen signaleert, maar uit de antwoorden blijkt ook dat het personeel graag op de universiteit werkt. Dat wil niet zeggen dat er geen problemen zijn, maar het beeld dat het allemaal malaise is moet worden bijgesteld.

Van Goethem Het gaat natuurlijk niet alleen over het personeel. Voor mij moeten er ook aan de kant van de studenten problemen worden opgelost. Het systeem moet meer gestroomlijnd worden. Door de grote keuzevrijheid is zowat alles mogelijk: de studenten krijgen daardoor te maken met crashende administraties of met overlappende vakken. Door duidelijkere grenzen te stellen, kan er naar mijn mening al veel verholpen worden.

Hoe zou u dat precies zien gebeuren?

Van Goethem Door bijvoorbeeld gelijkaardige vakken samen te voegen en het aantal keuzevakken te verminderen. Volgens mij kan je een even goede opleiding aanbieden door meer efficiëntie aan te brengen in de curricula en ze coherenter te maken. Ik zou qua keuzevakken bijvoorbeeld een soort korf aanbieden met daarin vakken die heel gericht zijn naar bepaalde competenties. Binnen die korf moet je dan zes studiepunten opnemen. Het gaat dan bijvoorbeeld om vakken die focussen op communicatie, diversiteit en andere actuele thema's. Zo krijg je beter geprofileerde studenten en minder grote verschuivingen.

Meeusen Ik ben het ermee eens dat er ook aan de studentenzijde gewerkt kan worden. Als universiteit moeten we alert blijven voor wat er in de samenleving belangrijk is, maar toch nog altijd universitairen afleveren. Dat wil zeggen dat algemene vakken belangrijk moeten blijven. Daarbij moet elke faculteit apart kunnen beslissen waar zij accenten legt. De Antwerpse studenten moeten een eigen profiel krijgen. Er moet bewust ingezet worden op opleidingen waar Universiteit Antwerpen sterk in is.

Wat dan met het praktisch aspect? Er wordt vaak geklaagd dat studenten te weinig praktijkervaring hebben als ze op de arbeidsmarkt komen.

Meeusen Studenten moeten natuurlijk in contact gebracht worden met beroepen die bij hun opleiding passen, maar wij leiden universitairen op. We willen ze ook concrete kennis aanleren en dat kan in samenwerking met bedrijven, maar die nuance moet per faculteit worden beslist.

Van Goethem Hogescholen zijn meer praktijkgericht, maar aan de universiteit geef je les vanuit je onderzoek. Vandaar uit kan en moet je ook in alle opleidingen de link leggen met de praktijk.

Professor Van Goethem, u zet in op diversiteit in uw programma door over Antwerpen te spreken als grootstad en daar voor de universiteit ook meer de nadruk op te leggen.

Van Goethem Er moeten extra middelen worden vrijgemaakt voor de instroom van studenten. We moeten vooral inzetten op studenten vanuit de ruime regio Antwerpen en aansturen op een betere samenwerking met de hogescholen in onze stad. Zo zouden studenten zich gemakkelijker kunnen heroriënteren en worden ze beter verdeeld naar hun diversiteit en potentieel. Hiervoor moet onderhandeld worden op basis van partnership. Maar ook de Vlaamse Overheid speelt en rol: de Antwerpse grootstedelijke ruimte vraagt om een beleid op maat, ook inzake onderwijs. En universiteit moeten wij zelf meer inzetten op een gezamenlijk project rond samenlevingsopbouw in de eenentwintigste eeuw. KULeuven wil overal in Vlaanderen zitten, maar wij zitten wel in het labo van een grootstad.

Meeusen Daar ben ik het mee eens. De universiteiten moeten meer middelen krijgen, zodat ze beter met een diverse groep studenten kunnen omgaan.

En denkt u dat dat de concurrentie met de andere grote universiteiten ten goede zal komen?

Van Goethem Inderdaad, maar ik hou niet van die concurrentie. Het concurrentiële zit te veel ingebakken in de cultuur van verschillende universiteiten en dat zet de collegiale verhoudingen soms onder druk. We moeten samenwerken op voet van gelijkwaardigheid. Ik denk ook dat regionale rekrutering bij alle universiteiten belangrijk is. Een universiteit moet ook niet alle mogelijke richtingen willen aanbieden.

Meeusen Ik noem in mijn programma bewust geen andere universiteiten, omdat ik uitga van onze eigen sterktes. Die houding zou trouwens alle universiteiten sieren. Het is vreemd dat de professoren van de verschillende universiteiten vaak wel met elkaar kunnen samenwerken op academisch gebied, maar dat dat op vlak van beleid niet zo vlot gaat.

Professor Van Goethem, u bent ook voorstander van een oriëntatieproef die niet bindend is, hoe ziet u dat?

Van Goethem Ik ben geen pedagoog, maar die proef zou ik in het laatste jaar van het middelbaar laten doorgaan, naar het einde toe. Leerlingen moeten al voor ze aan de universiteit starten georiënteerd worden, en dan zelfs erna nog kunnen doorstromen naar andere richtingen. Het mag natuurlijk geen verkapte ingangsexamen worden. Daarnaast zou ik nog meer willen inzetten op concrete begeleiding van studenten, maar dat vergt natuurlijk extra middelen. We moeten de studenten op de universiteit beter begeleiden, de studietrajectverlenging bij sommigen is te lang. Een oriënteringsproef kan hierbij ook helpen: alles loopt beter wanneer de goede keuze in het begin is gemaakt.

Meeusen Ik ben voorstander van oriëntatieproeven in het secundair onderwijs en vervolgens ijkingsproeven georganiseerd door de universiteiten. We moeten er daarbij over waken dat het geen concurrentie- of marketingsinstrumenten worden. Het zou dus moeten gaan om een samenwerking tussen de universiteiten ten bate van de aankomende studenten.

Hoe moet de universiteit het hoofd bieden aan de opkomst van enkele nieuwe vormen van doceren, zoals bijvoorbeeld videolessen?

Van Goethem De ICT is een wereld die een ongelofelijke evolutie doormaakt en professoren worden vaak voorbij gestoken door studenten. Dat hebben we ook gezien na een recente crash bij het online inboeken van examens: studenten begonnen zelf via Facebook te organiseren. Ik ben dan ook voorstander van blended learning, maar dat mag nooit een doel op zich zijn. Daarbij staan sommige systemen nog niet helemaal op punt en dat kost heel wat middelen.

Meeusen De kwaliteit van het onderwijs in Antwerpen is hoog en we moeten dan ook openstaan voor nieuwe mogelijkheden. Maar ik ben het ermee eens dat voldoende contactmomenten moeten behouden blijven. Daarbij wil ik wel benadrukken dat de concrete keuze hiervoor bij de professoren zelf moet liggen, die uiteraard het best met hun vak vertrouwd zijn.

En ten slotte, wat zal u doen voor de verdere begeleiding van extracurriculaire activiteiten zoals studentenverenigingen?

Meeusen Onze studentenvertegenwoordigers werken goed. Wel is er door de grote roulatie een risico op het vlak van kennisopbouw. Een soort handboek voor de stuvers zou handig zijn, want de vertegenwoordigers starten in een kader dat ze niet kennen. De studentenverenigingen moeten vooral echte studentenverenigingen zijn en het kader dat hiervoor bestaat moet niet worden veranderd.

Van Goethem Ik wil daaraan toevoegen dat ook de startdagen ongelofelijk belangrijk zijn en dat de studentenverenigingen daarin een belangrijke rol moeten krijgen.

Wil je meer weten over de programma's van de kandidaten en ze echt in debat horen gaan? Ga dan zeker naar het rectorendebat, je kan je inschrijven op het event op Facebook. Dit gaat door op campus Drie Eiken op 25 februari en op 26 februari en wordt het debat nog eens overgedaan voor de studenten van de Stadscampus. 

La Planète Sauvage, René Lalou  (1973)

Deze wonderbaarlijke animatie-sciencefictionfilm werd vormgegeven door de surrealistische kunstenaar/schrijver/filmmaker en acteur Roland Topor. En dat is er aan te merken. Dankzij de bevreemdende soundtrack en het dromerige landschap van de bizarre planeet van de Draag krijg je het gevoel dat je bent binnengestapt in een schilderij van Dali.

De Draag, een superieur ras van aliens, hebben wilde mensen als huisdieren geadopteerd nadat ze zelf hun planeet hadden verwoest. Wanneer een nieuwsgierig exemplaar van zijn meester wegloopt ontdekt hij de ware aard van zijn onderdrukking en het tragische lot van zijn planeet.

Rarg, Tony Collingwood  (1988)

Een ontwapenend mooi verteld sprookje waar Inception nog een puntje aan kan zuigen. Rarg gaat over een maatschappij die bezeten is door nieuwe uitvindingen. Wanneer één van de ambtenaar-uitvinders ontdekt dat hun realiteit slechts bestaat in de droom van een druilerig mannetje dat ergens in een andere dimensie een uiltje knapt, staat de wereld van Rarg in rep en roer.

De koning besluit een expeditie uit te zenden die moet voorkomen dat hun god wakker wordt. Uiteindelijk slagen de burgers van Rarg erin om de slapende schepper geruisloos naar hun eigen dimensie te brengen, maar daarmee is het onvermijdelijke nog niet afgewend…

Waking Life, Richard Linklater  (2001)

Een onvergetelijke trip naar de grenzen van ons bewustzijn. In deze animatiefilm over lucide dromen slaagt Linklater er nog maar eens in door te dringen tot de kern van de dingen op zijn eigen, onnavolgbare dromerige manier.

Doordat de film gemaakt werd met een rotoscoop (een methode waarbij je grofweg echte acteurs filmt en ze vervolgens frame voor frame inkleurt) krijgt het geheel een dromerig, onwerkelijk sfeertje, maar ook de flarden van absurde filosofische monologen en de buitenaardse soundtrack maken van Waking Life een unieke ervaring.

Gevoeligheid in het algemeen is natuurlijk van het allergrootste belang, maar wat maakt dan precies het onderscheid tussen ‘normale’ en ‘hoge’ sensitiviteit? Het komt erop neer dat een hoogsensitief persoon prikkels vanuit de buitenwereld op een andere manier zal ontvangen en verwerken. Dit komt omdat het genetische kenmerk ‘Sensory Processing Sensitivity’ bij hen in grotere mate aanwezig is. Geuren, geluiden, aanrakingen en pijn worden sterker waargenomen omdat de ‘filter’ die de binnenkomende informatie verwerkt bij personen met hoogsensitiviteit afwezig (of minder effectief) blijkt te zijn. Zintuiglijke waarnemingen die normaal niet sterk genoeg zijn om verwerkt te worden, zullen dus toch waargenomen worden door de lagere drempel die ze moeten passeren. Ook hebben ze in het algemeen meer oog voor detail en subtiliteit. Deze grote gevoeligheid zorgt ervoor dat een Highly Sensitive Person (HSP) zich meer zal aantrekken van wat er rondom gebeurt, waardoor het voor hem vaak moeilijker is om problemen te verwerken.

knowledge is the best medicine

The Highly Sensitive Person, zo luidt de titel van het boek van dr. Elaine Aron dat in de jaren 90 verscheen. Bijna 1 miljoen kopieën vlogen de deur uit en dat in maar liefst 17 verschillende talen. Je zou kunnen zeggen dat het een succes was. De boeken van Elaine Aron en meer algemeen de introductie van de term HSP hebben ervoor gezorgd dat mensen wereldwijd een naam konden plakken op een gevoel dat ze vaak al hun hele leven met zich meedragen. Een anders zijn dat daarom zeker geen nadeel is, zolang het maar (h)erkend wordt. Zo anders is dit persoonlijkheidskenmerk niet eens. Volgens het onderzoek van Aron e.a. is het een eigenschap die bij 15-20 procent van de bevolking aanwezig is. De relevantie van HSP is dan ook niet ver te zoeken. Mensen lezen graag zaken waarin ze zich herkennen, waaraan ze zich kunnen spiegelen en misschien ook wel waar ze zich mee kunnen meten. Waarom zou je anders een horoscoop lezen, bijvoorbeeld.

Met de vaststelling dat zo’n groot aandeel van de bevolking de eigenschap vertoont, is het dan ook goed nieuws dat er iets mee gedaan wordt. De vele recent verschenen boeken over hoogsensitiviteit kunnen nieuwe inzichten bieden aan HSP's, maar ook aan hun ouders. Daarenboven worden er vanuit verschillende instanties zelfhulpgroepen en bijeenkomsten georganiseerd die dienen ter ondersteuning van de HSP en om meer begrip te kweken in zijn omgeving. Prof. dr. Elke Van Hoof is klinisch psycholoog en coördinator van de opleiding Hoogsensitiviteit voor Professionals aan de VUB. Zij stelt dat de HSP een gevoelig zenuwstelsel heeft, en dat hun hersenen anders functioneren. Als HSP-coach heeft zij een aantal trainingen ontwikkeld om deze mensen beter te leren omgaan met hun talent.

silver lining

Opvallend is dat ze stelt dat hoogsensitiviteit een talent is. Het is dan ook belangrijk te onderstrepen dat deze hoogsensitiviteit geen ‘stoornis’ betreft, er zijn namelijk geen strikte criteria die een diagnose stellen zoals dat wel het geval is bij o.a. ADHD, autismespectrumstoornissen en schizofrenie. Vandaar waarschijnlijk ook dat niet iedereen in de wetenschappelijke wereld even happig is op de term, hoewel de algemene perceptie nu wel aan het verbeteren is. HSP’s hebben vaak het gevoel dat ze anders zijn, ze beleven de werkelijkheid op een andere manier en kunnen heel ongelukkig zijn omdat ze over zo’n intense interne gevoelswereld beschikken. Dit is vaak heel vermoeiend. Hierin toont zich het grote voordeel van boeken en trainingen, ontworpen om het leven voor de hoogsensitieve persoon en zijn omgeving gemakkelijker te maken door als het ware als handleiding op te treden. Ze hebben het potentieel om je beter te leren omgaan met situaties en indrukken, en meer te genieten van je sterke gevoelenswereld. Wanneer dus (h)erkend wordt dat je hoogsensitief bent en je hiernaar gaat leven, blijkt het een prachtige eigenschap te zijn. Het begrip is voor velen belangrijk, net als de erkenning die toont dat je niet alleen bent met je hoogsensitiviteit. 'Raar zijn' zou toch wel weer eens zijn voordelen kunnen hebben. Sommige HSP’s ondervinden er dan weer helemaal geen last van in het dagelijkse leven.

Menig student is wel eens geneigd om wanneer de verveling toeslaat zich te gaan vermaken met talloze zelftests die het wereldwijde web ons voorschotelt. Ook dit onderwerp is hier niet aan voorbijgegaan en met de stijgende populariteit schoten de zelftests als paddenstoelen uit de grond. Ben jij hoogsensitief? Heb je een kind met HSP? Vanwege de – over het algemeen – lage accuraatheid van dergelijke tests is het niet onnuttig om een arts of psycholoog te raadplegen voor grondiger onderzoek.

Persoonlijk wist mijn curiositeit ook niet te ontsnappen aan een online zelftest, en ja hoor, ook ondergetekende is hoogsensitief. Uiteraard benaderen we dit best met de nodige scepsis aangezien het aantal mensen dat niet affirmatief zou antwoorden op vragen als ‘word ik een beetje lastig wanneer mensen veel dingen tegelijk van me verwachten?’ en ‘doe ik mijn best om geen dingen te vergeten of fouten te maken?’ wel eens behoorlijk dicht bij het nulpunt zou kunnen liggen. Dit neemt niet weg dat een zelftest natuurlijk wel als ruwe maatstaf kan dienen. Bij twijfel is het echter geen slecht idee om een uitgebreide test te laten afnemen bij een deskundige om zo de eerste stap te zetten naar een gemakkelijker leven!

“Ik heb er weer zin in!” lacht hij. Het is me duidelijk waarom hij weer op het comedypodium kruipt. Mijn eerste vraag lijkt hiermee al beantwoord. Maar Alex Agnew blijkt geen man van korte antwoorden te zijn en geeft meer verhaal.

“Eigenlijk had ik twee redenen om te stoppen drie jaar geleden. Ten eerste hoopte ik op een internationaal platencontract met Diablo Blvd (de heavymetalband waarvan Alex de frontman is, nvdr.). En dan kun je niet bij het tekenen van zo’n contract even zeggen: ‘oh ja, onze zanger staat 150 keer per jaar met comedy op het podium’. De voornaamste reden was echter dat ik het beu was. Ik had niet het gevoel dat ik echt wat nieuws te vertellen zou hebben wanneer ik direct terug op het podium zou kruipen. Tegenwoordig gebeurt er gelukkig weer wat. Ik kan weer gaan zagen op het podium.”
 

Humor is een erg grote gelijkmaker. Iedereen heeft evenveel recht om door het slijk gehaald te worden.

Hij neemt een slok van zijn koffie. “Het astronomische bedrag dat ik ermee zal verdienen speelt waarschijnlijk ook wel mee. I’m just doing it for the money!” Hij lacht hard, kijkt dan weer serieus en zegt er gauw bij: “Nee! Goed, misschien wel een beetje. Toeren met een band levert immers niet zo veel geld op. Dat is vooral investeren en hopen dat we er ooit iets aan zullen verdienen. Dat is niet erg, want we doen dat graag. Maar je hebt ook zoiets vervelends als rekeningen en die weten je altijd wel te vinden.” Zijn lach verschijnt opnieuw. “Het is echt wel vooral omdat ik er terug zin in had. Drie jaar niet op een podium staan is lang voor een comedian.”

Verbaast het je dat je ticketverkoop zo’n vaart loopt na je drie jaar afwezigheid?

(Zonder aarzelen:) “Ja! Dat is cool, niet? Maar het gevoel is dubbel. Aan de ene kant verschiet ik daar nog altijd van. Ik wil niet het gevoel hebben dat als ik iets aankondig, dat alles dan meteen is uitverkocht. Aan de andere kant zou ik ook zijn verschoten als het niet zo was. Dan zou ik wel gedacht hebben ‘shit, ik ben niet meer populair!’” Er volgt weer een bulderlach.

“Maar blijkbaar leef ik erg op YouTube. Ik word herkend door mensen die officieel te jong zijn om mij ooit live gezien te hebben. Als zo’n gasten van twaalf roepen: ‘Gij zijt Alex Agnew!’ denk ik steeds: ‘Hoe weet jij dat? Jij zat nog in de lagere school toen ik stopte met spelen!’ Mijn gezaag blijft kennelijk cool om een mij onbekende reden en dat is best wel tof om te merken.”

Je zaagt graag, zeg je. Is dat je rol als comedian? Heeft een comedian überhaupt een functie in onze samenleving?

“Nee, wij zijn volstrekt nutteloos. Al denk ik zelf dat we misschien een rol hebben om dingen te relativeren. Ik wil daar alleen niet te gewichtig over doen. Ik ben uiteindelijk maar entertainment, iemand die mensen bezighoudt voor anderhalf uur zodat ze even niet meer aan hun werk of kinderen moeten denken.”

“Vroeger was dat de taak van de hofnar. Hij was de enige die ongestraft met de koning kon lachen. Hij droeg een zotte hoed met bellen er aan, zodat de mensen zeiden: ‘Kijk, die moet je niet serieus nemen’. Maar de waarheid komt meestal van iemand die je niet serieus neemt. Hoewel ik vind dat comedy in de eerste plaats grappig moet zijn, draagt de beste comedy voor mij ook een boodschap. Dat is ook de reden waarom ik op een podium sta. Niet alleen om te vertellen wat me deze week bij de bakker is overkomen, maar ook om te vragen: ‘Is dit niet allemaal een beetje raar?’ Misschien zoek ik het allemaal wat te ver, maar dat vind ik wel leuk. Ik merk dat ik dan soms ook dichter bij de waarheid zit, gek genoeg.”
 

De linkse kant is zich vandaag zo belachelijk aan het maken dat ze alle geloofwaardigheid aan het verliezen is.

“Ik ben niet de enige die mijn eigen waarheid denkt te verkondigen. Het internet staat vol met waanzinnig ongenuanceerde meningen. Dat vind ik fantastisch, omdat je weet dat deze uitspraken komen van mensen die er niets over weten. Ik wou dat ik dat soms ook nog kon. Door te researchen, merk ik echter dat ik het veel moeilijker heb om nog ergens een mening over te vormen. Ignorance is bliss! Hoe meer ik weet, hoe minder ik het gevoel heb dat ik nog iets te zeggen heb. Je kunt niet elke mening kapot nuanceren, want dan blijft er ook niet zo heel veel meer van over.”

“In mijn show moet ik dus ergens een standpunt innemen. Ik moet iets zien te vinden dat ik echt wil zeggen. Dat is erg moeilijk als je de hele tijd denkt ‘dat is nu ook niet helemaal waar, want …’ Natuurlijk kan het grappig zijn als je alles kapot relativeert, maar dan eindig je waarschijnlijk met een show waarbij het publiek niet goed weet wat je nu eigenlijk gezegd hebt. Wanneer ik vlak na de aanslagen in Parijs een try-out moest spelen in een café, heb ik ook letterlijk gezegd: ‘Ik heb het gevoel dat ik daar iets van moet vinden, maar ik weet eigenlijk niet wat het juist is, wat ik daar van vind.’”

“Je kunt zeggen: ‘De islam is het grootste probleem van de wereld.’ Of je kunt zeggen: ‘Ja, maar ze zijn ook niet allemaal slecht.’ Het ligt er gewoon ergens tussen. Charlie Hebdo en de aanslagen in Parijs zijn wél indicatief voor een godsdienst die een ideologie heeft die totaal niet strookt met wie wij zijn. Als je dat ontkent, wat in politiek correcte kringen soms te veel gebeurt, krijg je van die toestanden zoals in Keulen. Vrouwen verkrachten is gewoon niet goed! En dat heeft niets te maken met huidskleur, afkomst of ideologie. Verkrachtingen moeten gestraft worden.”
 

Van een belediging ga je toch niet dood?

“Maar de lijn tussen ‘de islam is slecht’ en ‘niet alle islamieten zijn slecht’ is erg dun. Het is veel gemakkelijker om iedereen gewoon over één kam te scheren. Je kunt dan veel harder gaan voor een simpele lach. Maar eigenlijk zeg je dan helemaal niets. En dat gebeurt al te veel, vind ik. Vroeger kon ik wegkomen met een waanzinnig botte, ongenuanceerde uitspraak. Nu merk ik dat ik daar zelfs bij mezelf niet meer mee wegkom. Rebelleren is gelukkig niet meer een baksteen door het raam gooien, zoals veel mensen doen met hun meningen. Ik denk dat je nu al rebelleert door af en toe eens iets genuanceerd te zeggen. Er gaat dus wel iets anders zijn aan de nieuwe show, maar ik weet nog niet wat dat gaat zijn. Ik worstel er nog mee.”

Waar ligt de grens van humor voor jou?

“Nergens. Er is geen grens. Grenzen zijn onzin.” Hij schudt zijn hoofd. “Je mag geen schrik hebben om iets te zeggen uit angst iemand te beledigen. Van een belediging ga je toch niet dood? Mag het dan eindelijk eens gedaan zijn met al dat gezever? Is de Profeet beledigd? So what! Slik het maar. Zo zit het in de wereld. Als je daarvoor iemand gaat doodschieten, ga dan alstublieft niet doen alsof je gelijk hebt. Dat vind ik een heel trieste manier van denken. Als jij niet om kunt met een belediging, hoeft niet iemand anders dat te bekopen met zijn leven. Als iemand niet zover kan redeneren, dan moeten wij daar geen rekening mee houden. Toch gebeurt dat al te veel.”
 

Hoe meer ik weet, hoe minder ik het gevoel heb dat ik nog iets te zeggen heb.

“Al die mensen uit de links-culturele hoek die komen aandraven om te verkondigen dat de islam toch eigenlijk een godsdienst van de vrede is, wil ik toeschreeuwen dat ze het fout hebben. De islam is tot in zijn diepste doctrine enorm oorlogszuchtig. Niet dat de Bijbel zoveel beter is! Je leest de meest afschuwelijke opsommingen van dingen die God van je verwacht wanneer je Leviticus of Deuteronomium openslaat. Niet verwonderlijk; alle godsdiensten stammen af van Abraham. Het is the same shit anders verpakt.”

“Denk dus zeker niet dat ik een probleem heb met de islam. Ik heb een probleem met alle godsdiensten. De islam is enkel degene die nu het hardste opvalt. Christopher Hitchens (journalist van Vanity Fair, nvdr.) noemde zichzelf een antitheïst. Verwar ze niet met atheïsten. Die mensen geloven niet, maar zouden het wel schoon vinden moest er toch nog iets zijn. Hij niet. Volgens zijn idee was de hemel de hel. Verder antwoordde hij ooit eens in een interview: ‘Nu is de islam de gevaarlijkste godsdienst. Maar had je me dat in de jaren dertig gevraagd, had ik de Rooms Katholieke Kerk geantwoord.’ Ik volg dat idee.”

Hij verzinkt even in gedachten en roert eens in zijn intussen lauwe koffie.

“Ik denk niet dat we een nieuwe Verlichting kunnen bereiken als we blijven vasthouden aan ideeën die al lang geen plaats meer hebben in deze wereld, in deze tijd. Ik snap ook niet dat mensen de klok willen terugdraaien naar een zogezegde betere tijd. Het is nu gewoon beter! Natuurlijk is het nog steeds niet perfect. Maar we hebben verworvenheden opgebouwd doorheen de jaren. Jullie, vrouwen, mogen nu gaan stemmen. Actrices protesteren omdat Tom Cruise meer verdient.”
 

Klaarblijkelijk wordt er echt geen geschiedenisboek meer vastgepakt! We weten toch wat er gebeurt als je te rechts wordt?

“Dat cultureel verschijnsel is in bepaalde delen van de wereld al tot stand gekomen. Maar we zijn er nog niet. Dat merk je aan al die dingen die mislopen in Keulen. Als je afkomstig bent uit dat deel van de wereld waar cultuur en godsdienst je doen geloven dat de vrouw een tweederangsburger is, leef je in de waan dat vrouwen niet mogen klagen dat ze worden verkracht. Vrouwen worden dan behandeld als het eigendom van mannen. Dat is een mentaliteit die we er niet meteen uit kunnen krijgen, maar laat ons alstublieft geen enkele aanpassing doen om hen daarin tegemoet te komen uit een politieke correctheid! We worden te politiek correct. Dat vind ik echt een groot probleem. De linkse kant is zich vandaag zo belachelijk aan het maken dat ze alle geloofwaardigheid aan het verliezen is. En dat is jammer, want dan blijft er alleen nog maar rechts over en dat is natuurlijk ook niet de richting die we uit willen.”

Nu komt de comedian weer op dreef. De gedachten vloeien sneller uit zijn mond. Zijn handen maken tekeningetjes bij zijn woorden.

“Want klaarblijkelijk wordt er echt geen geschiedenisboek meer vastgepakt! We weten toch wat er gebeurt als je te rechts wordt? We hebben voorbeelden genoeg in de geschiedenis en eentje is zelfs niet zo heel lang geleden. En dat begint allemaal met logische dingen waar je achter kunt staan.”

Hij kijkt me even bedenkelijk aan. “Is dit nog wel een antwoord op je vraag? Oh, ja hoor, want eigenlijk vraag je me naar vrije meningsuiting.” En hij gaat verder met zijn relaas.

“Dat is ook altijd zo’n heel debat! Mag je door de vrije meningsuiting altijd alles zeggen? Ik hoor het Liesbeth Homans nog zo zeggen in een debat: ‘Vrije meningsuiting? Natuurlijk. Maar er zijn wel grenzen!’” Hij schudt warrig zijn hoofd. “Mag ik dan mijn mening niet meer verkondigen omdat jij mijn woorden niet leuk vindt?”
 

Mag het dan eindelijk eens gedaan zijn met al die gezever?

“En ondertussen mogen we bijvoorbeeld toch de Holocaust niet ontkennen. Ik ben daar nog steeds hard tegen.” Voordat ik hem ietwat verschrikt kan aankijken, verklaart hij zijn woorden. “Ik vind niet dat je de Holocaust mag ontkennen. En ik ben het ook helemaal niet eens met de mensen die dat wel doen. Maar door het te verbieden, begin je heel simpel met een ‘dit mag je niet meer zeggen’ en dat is heel begrijpelijk. Er zijn maar weinig mensen die daar over gaan protesteren. Het is ook heel moeilijk om daar tegen in te gaan, want je wordt dan direct bestempeld als iemand die pro is. Doordat ik zeg dat je de Holocaust moet kunnen ontkennen, vragen mensen mij of ik de aanwezigheid daarvan ook echt niet geloof. Natuurlijk niet! Maar ik vind wél dat je dat moet kunnen uitspreken.” Hij zucht en wijst naar de toog. “Je moet toch altijd die ene op café kunnen hebben die iets zegt waardoor heel de ruimte zucht.”

“Er zijn natuurlijk gevaarlijkere mensen die zo’n zaken beweren. Maar dat is de bluts met de buil. Dat is onze democratie. Je kunt toch niet zeggen dat we vrij zijn om te zeggen wat we willen, behalve …? Net die behalve is het probleem. Daar begint het mis te lopen. Het gevaarlijke eraan is dat het steeds begint met iets heel begrijpelijks. Want ik kan er helemaal inkomen dat we de Holocaust beter niet ontkennen. Vooruit, daar kunnen we ons nog in vinden. De Armeense genocide mag ook niet meer. Goed, die Armenen hebben ook afgezien. Nu zijn er al wetsvoorstellen dat we ons niet meer te negatief mogen uitlaten over de islam. Nee, dat gaan we nu toch niet toelaten? En dat begon allemaal met één begrijpelijk feit. Dus ik ben er nog steeds voorstander van om ook die eerste wet gewoon weg te gooien. Je moet dus niet afkomen met gezaag over een cartoon die je Profeet beledigde. Fuck off! Omdat ik vind dat de wereld niet zo in elkaar zit.

Brengt humor mensen samen? Of drijft ze, zoals die cartoon, mensen apart?

“Ik zou het idealistisch willen zien en willen zeggen dat het mensen samenbrengt. Maar ik merk ook dat ik mensen enorm uit elkaar kan trekken met een grap. De reacties onder filmpjes op YouTube of Facebook laten dit sterk genoeg blijken.” Hij haalt zijn schouders op. “Het brengt mensen dus niet altijd bij elkaar, maar het creëert wél een dialoog. Dat is al helemaal niet slecht.”

“Humor is een erg grote gelijkmaker. Iedereen heeft evenveel recht om door het slijk gehaald te worden. Ik vind het wel mooi dat je niet moet denken dat je zo belangrijk bent dat er niet meer met jou gelachen mag worden. Zolang we dat allemaal kunnen aanvaarden, is het niet zo erg.”
 

Vroeger kon ik wegkomen met een waanzinnig botte, ongenuanceerde uitspraak. Nu merk ik dat ik daar bij mezelf niet meer met wegkom

“Ik heb ooit een grap gemaakt in mijn laatste show die ondertussen actueler is dan ooit. Ik vertel daarbij een stuk over jonge Marokkanen die een homo in elkaar slaan. En dat ik me bedenk dat ik mee zou doen, om maar niet als een racist bestempeld te worden. Opeens snapt iedereen die mop. We willen opeens de meest foute dingen gaan goedkeuren om maar geen racist genoemd te worden. Maar laat ons ook even overeenkomen dat homo’s in elkaar slaan niet goed is. Of moet ik dan schrik hebben dat ik daar ook iemand mee beledig? Natuurlijk zullen er wel mensen zijn die ik daarmee op de tenen trap. Maar zij hebben dan ook een debiele mening. Er zijn ook echt slechte meningen. Je moet jezelf echt niet gaan wijsmaken dat alle meningen gelijk zijn.”

“Bepaalde dingen moeten nu eenmaal echt de wereld uit. Voor mij zijn er maar twee zaken die fundamentalisme kunnen oplossen. En die nemen gewoon erg veel tijd in beslag. Simpele oplossingen kunnen dat werk niet doen.”

“Ten eerste moet armoede de wereld uit. Armoede is altijd een broeihaard voor de meest extreme ideeën. Je wordt wanhopig en wanhopige mensen maken heel slechte beslissingen. Als je niets hebt, denk je ook niet op langere termijn. Logisch, je moet NU iets hebben. Ik daarentegen ga niet strijden voor het vaderland, want ik heb PlayStation 4.”
 

Het is veel gemakkelijker om iedereen gewoon over één kam te scheren

“Emancipatie van vrouwen lijkt mij het tweede noodzakelijke aspect. In alle delen van de wereld waar de vrouw nog een tweederangsburger is, gaat het nooit goed. Onze behaverbranding hebben we al gehad, maar die van hen zit er ook aan te komen. Je merkt het al in dit land. Heel veel jonge moslima’s gaan meer studeren dan de jongens. Die jonge vrouwen zijn dus hoger opgeleid en hebben betere jobs. Je krijgt vrouwen met vijf diploma’s aan de muur die moeten luisteren naar een vent die werkloos is. Dat gaan die niet meer doen! En dat zijn de momenten waarop het voor vrouwen beter wordt. Dan slikken ze niet alles meer.”

Zijn woordenvloed wordt onderbroken door de serveerster, die vraagt of we misschien het tafeltje kunnen vrijmaken. Er komt een groep aan en ze hebben alle plaatsen nodig. We duffelen ons terug in. “Je hebt nog niet al je vragen kunnen stellen door mijn uitgebreide antwoorden”, merkt hij op. Wanneer we de koude weer inlopen, steek ik mijn voorbereide vragen weg en stel hem de vraag die nu echt op mijn lippen brandt.

Je ergert je duidelijk aan veel. Wat boeit jou nu het meest op? Wat raakt jou het hardst?

“Dat is een moeilijke vraag. Geen idee …” De wintertranen wellen weer op en hij neemt zijn bril even af. Deze korte onderbreking van zijn woorden, doet er weer nieuwe opwellen.

“Ik denk dat ik mij het meeste druk maak in hypocrisie. Ik heb liever een oprechte eikel dan iemand die maar doet alsof hij tof is. En het vervelende is dat eikels steeds slimmer worden. Ze weten het stiekemer aan te pakken en dat stiekeme stoort mij. Om deze reden verkies ik dan ook Bart De Wever boven Patrick Janssens. Bart De Wever stoort mij ook, maar om voor de hand liggende redenen. Ik hoorde eerder dat mensen dachten dat ik Links vervelender vind dan Rechts. En ze hebben gelijk. Links lijkt niet te geloven wat ze zelf zeggen. Er zit iets hypocriets aan. Ze doen zo politiek correct, zonder het echt te zijn. Dat stoort mij harder dan iemand die overduidelijk politiek incorrect is.”
 

De waarheid komt meestal van iemand die je niet serieus neemt

“Maar misschien ben ik zelf ook wel een hypocriet. Ik ben bijvoorbeeld principieel tegen de doodstraf. Iemand vermoorden omdat hij iemand vermoord heeft is kinda missing the point. Als die gast daarentegen mijn dochter verkracht en vermoordt, dan maak ik die zelf kapot. Hoe hard ben ik dan in feite tegen de doodstraf? Ik weet het niet.”

Met zijn blik gericht op iets in de verte, eindigt ons gesprek. We nemen afscheid en blijken toch nog een stukje de zelfde richting uit te moeten. “Altijd awkward, toch?” lacht hij. Het lijkt even ongeloofwaardig dat deze man straks weer zelfzeker het podium opkruipt

Alex Agnew tourt van september tot eind november door Vlaanderen met ‘Unfinished Business’. Info over laatste tickets en/of mogelijke extra shows kan je volgen op www.alexagnew.be

Cyberterrorisme, cyberbullying, racistische chatfora, kinderporno … Het internet mag ons leven dan misschien op veel vlakken aanzienlijk verbeterd hebben, het heeft nog geen betere mensen van ons gemaakt. Ook op het web worden we geconfronteerd met onze meest kwaadaardige en lugubere trekjes. Toch lijkt ons morele zintuig niet even gevoelig wanneer we met dit kwaad in contact komen van achter het computerscherm, stelt professor Cohen-Almagor vast.

cyberbullying

Voor zijn onderzoek heeft de Israëlische professor zich verdiept in talloze cases waaruit dit moral deficit blijkt. Ter illustratie geeft hij het voorbeeld van de zelfmoord van Megan Meier in 2006, veruit de meest beruchte zaak van cyberbullying in de VSA. Megan was een tamelijk gewoon Amerikaans meisje van dertien dat te kampen had met ADHD en een depressie, waarvoor ze medicatie nam. Toen Sarah, vriendin en tevens buurmeisje van Megan, vermoedde dat Megan valse geruchten over haar verspreidde op school, kregen de twee ruzie.

Om wraak te nemen op Megan maakte Sarah samen met haar moeder een vals MySpace-account aan waarop ze zich voordeden als Josh, een knappe zestienjarige jongen die net in de buurt was komen wonen en thuisonderwijs volgde. Het plan was om Megan verliefd te laten worden, haar vertrouwen te winnen en haar vervolgens te vernederen door de gevoelige zaken die ze aan Josh vertelde te verspreiden op school. Poets wederom poets.

Megan werd stapelverliefd op Josh. Ze hadden een virtuele relatie die vier maanden duurde en Megan had het gevoel dat Josh de enige was die haar werkelijk begreep. Hoewel Sarah en haar moeder wisten van Megans psychologische problemen – de ouders van Megan en Sarah waren bevriend en gingen zelfs samen op reis tijdens de zomervakanties – weerhield dat hen er niet van om via het nepprofiel van Josh de fragiele Megan voor vier maanden aan het lijntje te houden en haar uiteindelijk zonder aanleiding te dumpen. “You are a bad person and everybody hates you. Have a shitty rest of your life. The world would be a better place without you”, stuurden ze met het account van Josh toen ze besloten een einde te maken aan de hoax. Megan antwoordde Josh nog “[y]ou're the kind of boy a girl would kill herself over” en werd twintig minuten later door haar ouders teruggevonden in de kast van haar slaapkamer waar ze zich had opgehangen.

“Wat mensen vaak vergeten op internet”, zegt Cohen-Almagor, “is dat de online wereld even echt is als de werkelijke wereld. Wat je doet en hoe je handelt op internet heeft gevolgen voor echte mensen met echte gevoelens.” Daarom moet volgens Cohen-Almagor het internet evolueren van een vrijhaven waar internetgebruikers informatie en ideeën kunnen uitwisselen naar een gemeenschap van ‘internetburgers’, een sociale ruimte waar we ook verantwoordelijkheid opnemen voor ons handelen in de virtuele wereld van het web. De verantwoordelijkheid van de particuliere actor, zoals Sarah Drew en haar moeder, is daar volgens Cohen-Almagor maar één aspect van. Ook de passieve internetgebruikers, de 'voyeurs', hebben hun verantwoordelijkheid uit te dragen wanneer ze in contact komen met gevoelige materie.

sharing without caring

Zo is er het intrieste verhaal van de live-uitzending van de zelfmoord van de negentienjarige Abraham K. Biggs. Abraham had een bipolaire stoornis en bezocht geregeld de ondertussen opgedoekte site justin.tv, waar je live-uitzendingen kon streamen van mensen die zichzelf filmden vanachter hun computer. Abraham verkondigde op het internet dat hij zelfmoord zou plegen in zijn volgende live-uitzending op justin.tv. Hoewel zijn aankondiging door niemand echt ernstig werd genomen, kwamen toch zo’n duizend mensen kijken naar zijn twaalf uur durende broadcast. Ze konden zien hoe Abraham zichzelf een overdosis psychiatrische medicatie toediende tot hij na een tijd in zwijm viel en bewegingsloos bleef liggen.

In de commentsectie hield niemand hem tegen, sommigen spoorden hem zelfs aan meer pillen te nemen. Gedurende twaalf uur verwittigde niemand de politie of de hulpdiensten. Toen ze uiteindelijk arriveerden, was het al te laat. De vader van Abraham stelde later dat al de internetgebruikers die passief toekeken mee schuldig zijn aan de dood van zijn zoon. Het werpt een licht op de weinig betrokken manier waarop we omgaan met de dingen die we lezen of zien op het web. Ook in zogenaamde internetcommunities, waar contacten vaak intensiever en minder vluchtig zouden zijn, blijkt dit het geval te zijn.

De online wereld is even echt als de werkelijke wereld

Zo doet Cohen-Almagor het verhaal van The Dawson College shooting in Montreal, waarbij één iemand om het leven kwam en negentien anderen gewond raakten. Na de incidenten raakte bekend dat de dader, Kimveer Gill, reeds maandenlang op het internet verkondigde dat hij mensen zou vermoorden. Kimveer Gill liet zich geregeld uit over zijn drang om te moorden op de website vampirefreaks.com, een community van liefhebbers van het vampierengenre, waarop hij erg actief was. In al die tijd had niemand van zijn volgers geprobeerd hem van gedachten te doen veranderen. "De mensen die nu opgroeien met internet worden wel eens de instant generation genoemd. Communicatie verloopt sneller dan ooit tevoren en daarom is er ook minder tijd om te reflecteren over wat je zegt en leest. Daarom is het belangrijk om een zeker vermogen tot geduld te cultiveren", zegt professor Cohen-Almagor, die wel niet al de verantwoordelijkheid legt bij de individuele internetgebruiker.

de grote schurken?

Naast particuliere gebruikers worden ook overheden, bedrijven en internet service providers (ISP’s) door de Israëlische professor op hun verantwoordelijkheden gewezen. Kunnen zij bijvoorbeeld het internet niet monitoren op alarmerende uitlatingen zoals die van Kimveer Gill? Volgens Cohen-Almagor is dit geen kwestie van kunnen, maar van willen. Grote bedrijven als Facebook beweren dat ze zich niet bezig houden met het monitoren van hun gebruikers omdat het hun zaken niet zijn. Toch zijn ze er als de kippen bij wanneer er ergens een auteursrecht overtreden wordt, stelt Cohen-Almagor vast. “ISP’s zijn erg snel wanneer het op geld aankomt, maar verschrikkelijk traag op vlak van zaken zoals cyberbullying.”

Zo stond er in Italië lange tijd een filmpje op Google Videos waarin een jongen van zestien met het syndroom van Down slachtoffer werd van een zogenaamde happy slapping, een eufemisme voor het brutaal in elkaar slaan van een willekeurig persoon, meestal door een groep jongeren die dit vastlegt op camera en op internet verspreidt. Vier maanden lang was deze clip in Italië de meest bekeken video op Google Videos. Hoewel Google hiervoor heel wat klachten ontving, werd de clip niet van de site gehaald. Toen men uiteindelijk een rechtszaak begon tegen Google Videos was het pleit snel beslecht; het filmpje had volgens de Italiaanse wet in de eerste plaats niet eens op internet mogen worden geplaatst. Drie CEO’s van de Italiaanse afdeling van Google kregen aanvankelijk zelfs een celstraf van drie maanden, maar wisten daaraan te ontkomen door in beroep te gaan.

Een gelijkaardig geval van de ethische ongevoeligheid van internetbedrijven was het schandaal omtrent de veilingsite Yahoo Auctions in Frankrijk. Enkele gebruikers boden daar allerlei Holocaustparafernalia aan, waaronder zelfs de gestreepte pyjama’s die hadden toebehoord aan overleden slachtoffers. Omdat dit wettelijk verboden is in Frankrijk, spande een groep Holocaustoverlevenden een rechtszaak aan tegen Yahoo. Yahoo weigerde de voorwerpen in kwestie van zijn site te halen, want het moest zich naar eigen zeggen niet aan de Franse wet houden, daar het niet in dat land gevestigd is. Desondanks verloor Yahoo de rechtszaak. “Net als de zaak tegen Google Videos in Italië is dit een belangrijk precedent voor de manier waarop toekomstige conflicten tussen nationaal recht en multinationale internetbedrijven zullen worden beslecht”, vindt Cohen-Almagor.

de dictatuur van vrijheid

Zelfs wanneer gebruikers via hun diensten strafbare feiten plegen op het internet, blijken ISP’s dus bijzonder weigerachtig om in te grijpen. Volgens professor Cohen-Almagor komt dit door de doctrine van ongebreidelde vrijheid die op het internet heerst: “De leidende gedachte achter het internet was vrijheid. Internet werd niet ontwikkeld vanuit een soort masterplan, maar als ‘open architecture’. In de jaren negentig ontdekten grote Amerikaanse bedrijven het enorme potentieel dat internet had. Hierdoor kende het internet een heuse boom. Terwijl er in 1993 nog maar een kleine 600 websites bestonden, waren het jaar nadien al zo'n 2,1 miljoen hosts actief. Het sterk Amerikaans getinte DNA van het internet maakt dat het daarom ook boven alles gehecht is aan vrijheid.”

Voor Cohen-Almagor moet deze ongebreidelde vrijheid op internet wat worden getemperd met een gezonde portie maatschappelijke verantwoordelijkheid. Met zijn boek hoopt hij dit debat op gang te trekken. “Begrijp me niet verkeerd: als liberaal hecht ik veel waarde aan vrijheid, maar net daarom geloof ik dat het belangrijk is dat we een goede mix vinden tussen vrijheid en verantwoordelijkheid. Doen we dit niet, dan dreigt immers een ongecontroleerd gebruik van de vrijheid van meningsuiting de basiswaarden onderuit te halen die er aan ten grondslag liggen”, aldus de professor. “Het blijkt vooral erg moeilijk om Amerikanen te overtuigen van de nood aan een debat over sociale verantwoordelijkheid op het internet”, zegt Cohen-Almagor, “en dat is jammer, want het is van cruciaal belang dat ook zij mee in het verhaal stappen.”

Raphael Cohen-Almagor, Confronting the Internet's Dark Side. Moral and Social Responsibility on the Free Highway, 2015.

Wist je dat een paar van de best geklede vrouwen in Antwerpen eigenlijk beelden zijn? Het gaat om Mariabeelden. Maria was een stijlvolle dame in haar tijd, maar natuurlijk verandert de mode en daarom had haar kledij doorheen de eeuwen regelmatig een update nodig. Bovendien kon het schenken van een kledingstuk aan Maria je haar gunst opleveren en wie zou daar nu voor passen? Veel dames met klasse vulden door de eeuwen dus regelmatig de garderobe van deze of gene Maria aan. Van eigen naaisels tot aangepaste bruidskleden, de Belgische Maria’s hebben doorheen de eeuwen geen tekort gehad aan modieuze kledij.

Je zou denken dat dit niet meer van onze tijd is, maar toch krijgen de Maria’s nog geregeld geschenken. Zo heeft het Mariabeeld van Scherpenheuvel in 2011 van de paus een gouden roos gekregen, een eer die in het laatste millennium maar 180 anderen te beurt viel. Haar gewaad is natuurlijk prachtig, maar al zo'n vierhonderd jaar oud. Als je geen fan bent van zeventiende-eeuwse mode en bovendien niet onmiddellijk op bedevaart wilt vertrekken, kan je ook dichter bij huis een Mariabeeld bezoeken: Antwerpen kent er namelijk verschillende.

dwars raadt Onze-Lieve-Vrouw van Bijstand en Victorie aan, in de Sint-Andrieskerk. Haar zeventiende-eeuwse Spaanse garderobe werd in 2001 aangevuld met een hedendaags kleedje van modeontwerpster Ann Demeulemeester. Zij heeft het zwart-witte gewaad gemaakt naar aanleiding van het modejaar 2001. Als je Maria na vierhonderd jaar eens letterlijk in een hedendaags jasje wilt zien, dan is een bezoek aan de Sint-Andrieskerk dus een must. En zeg nu zelf, wie had er nog een reden nodig om in eigen stad op bedevaart te gaan?

Waarom besloot een jonge Nicolas Carette Rechten te gaan studeren?

Als kind wilde ik graag dokter worden, meer bepaald chirurg. De kundigheid en precisie waarmee zij hun vak beoefenen, spraken mij enorm aan. Maar omdat ik geen bloed kan zien, had ik al in het derde middelbaar beslist om Rechten te studeren. Geen enkele richting die zoveel mogelijkheden biedt, door de verwevenheid van het recht met de samenleving en de vele waardevolle competenties van een jurist. Ik heb daar nog geen seconde spijt van gehad. En uiteindelijk ben ik ook doctor. Dit klinkt bijna hetzelfde; in die zin is de cirkel rond.

Wilde u altijd al professor worden?

In het begin wilde ik enkel advocaat worden. Dankzij mijn studieresultaten werd professor worden vanaf de eerste master een stille droom. Dat het zo snel zou gaan, had ik toen niet kunnen denken. Het iteratieve proces van (her)denken en perfectioneren, maakt wetenschappelijk onderzoek een echt avontuur. Maar studenten kritisch laten zijn, hen verder laten openbloeien en enthousiasmeren, is voor mij het mooiste facet van professor zijn. Het heeft voor mij een haast existentiële waarde.

Naast professor bent u ook advocaat. Vallen deze jobs gemakkelijk te combineren?

Als je de 7 dagen in een week en 24 uur per dag optimaal benut, valt dat goed mee. Door eenzelfde inhoudelijke focus is er een grote wisselwerking. De combinatie versterkt beide.

Marsmannetjes landen op aarde en vragen u een definitie te geven van ‘het Recht’. Wat zegt u hen?

Gelet op mijn antwoord op de vorige vraag, is er geen tijd te verliezen met marsmannetjes. Ik zou hen adviseren mijn cursus te lezen.

Aangezien de lente er binnenkort weer aankomt: wat deed u als student en wat doet u nu om ‘de bloemetjes buiten te zetten’?

Tijdens mijn kotleven ging ik voornamelijk naar studentenfuiven; intussen ben ik daar wel mee gestopt … Het was een mooie tijd. En uiteindelijk is ontspanning een training in discipline.

Wat doet u om tot rust te komen na een hectische werkdag of een vermoeiende werkweek?

Als mijn werkdag duurt tot het slapen gaan, probeer ik nog een 15 minuten in het salon naar klassieke muziek te luisteren. Vervolgens geef ik mijn zoontjes nog een nachtzoentje en ga ik slapen. Dat geeft net voldoende rust.

Sinds de geboorte van Alexander en Frederik gaat mijn vrije tijd voornamelijk naar hen. Van sporten komt er alvast niets meer in huis. Maar ze waarderen dat kennelijk: ze slapen vrij goed en sparen dus hun papa (meestal) ’s nachts.

U staat op de boeg van de Titanic. Welke ster staat er aan uw zijde?

Gelet op het publieke karakter van dit blad, kan ik niets anders antwoorden dan mijn echtgenote …

Wat is uw favoriete rechtbankdrama?

Ik schrijf liefst zelf boeken.

Voor welke guilty pleasure pleit u schuldig?

Ik heb weinig pleasures waarvoor ik me guilty (hoef te) voel(en). Het mooiste moment, elke dag opnieuw (tenzij dit voor 6 uur gebeurt), is mijn oudste zoontje dat ’s morgens “papa-aaaa” roept, recht staat in zijn bedje en glimlachend zijn armpjes reikt als ik zijn kamer binnenkom.

Een avondje geen zin om te koken, waar gaat u heen? Wat bestelt u?

Ik heb me verbrand bij de enige keer dat ik zelf vlees heb gebakken. Als de zon op een bepaalde manier op mijn hand schijnt en ik me concentreer, zie ik nu nog altijd sporen van een litteken op mijn duim. Wegens het fysieke gevaar, kook ik niet meer. In principe wordt er thuis eten beschikbaar gesteld. Ik eet het liefst traditioneel Frans of Italiaans, al waardeer ik in het algemeen kwaliteit.

Wie is Johny, die vaak in uw casussen voorkomt en waarom raakt hij steeds in de problemen?

Het is de echtgenoot van Marina. Een overigens bijzonder vriendelijke man, die als garagist een rustig bestaan kent, maar soms in zwaar weer komt.

U zegt wel eens tegen uw studenten: “Je Burgerlijk Wetboek is je beste vriend: je moet daar mee slapen.” Heeft u nog dating-tips?

Je kan daar, je target strak in de ogen kijkend, aan toevoegen: “maar er is nog een plaatsje voor jou.”

Welke kinderverhaaltjes zal u zeker voorlezen aan uw zoontjes?

Toen ik in het tweede leerjaar zat, las onze leraar de laatste 10 minuten van de dag een stukje voor uit Pluk van de Petteflet. Het was telkens een drama als die 10 minuten voorbij waren. Buiten die emotie herinner ik mij niks meer van dat boek, maar ik wil het zeker nog eens met mijn zoontjes lezen.

Hoe bevalt het vaderschap u? U vertelde uw studenten bv. over het onaangename moment waarop het papiertje afbreekt als je de poep van een baby aan het afvegen bent.

Het vaderschap is fantastisch en uniek! De oudste (nu 17 maanden) is een sloeber. Hij is al enkele keren in de oven gekropen. En als ik niet oplet, dan haalt hij de pochet uit mijn vest en steekt die in zijn mond … De topprestatie van de jongste (2 maanden) – naast ’s nachts doorslapen – is intussen glimlachen.

Heeft u nog een levenswijsheid die u onze lezers op het hart wil drukken?

Wees kritisch en zet door. Beoog naast privégeluk ook werkvreugde; dit laatste heb je grotendeels zelf in de hand.

Hartelijk dank professor!

Af en toe voel je je intriest. Een gevoel van melancholie overvalt je en je ziet het niet meer zitten, want de wereld is onvolmaakt. Dat gevoel kan zelfs tot fysieke pijn leiden en dan wil je niets liever dan hieraan ontsnappen. Laat het aan een Duitser over om hiervoor een woord te verzinnen: weltschmerz. Weltschmerz is het gevoel dat je ervaart wanneer je tot het besef komt dat de fysieke realiteit nooit de verlangens van de geest zal kunnen bevredigen. Zo moet ook de Duitse schrijver Jean Paul Richter zich hebben gevoeld toen hij de term bedacht, letterlijk 'wereld-pijn'. Hiermee vatte hij het romantisch escapisme van zijn tijd in één woord samen en gaf ons meteen een nieuw woord voor deze rubriek.

Maar zelfs Richter kon de impact van het woord doorheen de jaren niet voorspellen. Ten eerste zal het woord menig literatuurstudent tot een diepe depressie gedreven hebben. Daarnaast bestaan er verschillende variaties van het woord, zoals pseudoweltschmerz, dat samen met zwarte romantiek een belangrijke rol speelt in de gothic subcultuur. Natuurlijk is er ook het woord waarover dit artikel gaat: paleoweltschmerz.

Om te begrijpen wat paleoweltschmerz betekent, moeten we terug in de tijd. Een paar miljoen jaar om precies te zijn. In die tijd werd de wereld bevolkt door de lievelingsdieren van elke klein kindje tussen vijf en twaalf jaar: dinosauriërs. Deze grote reptielen hebben langer op aarde geleefd dan wij zoogdieren, maar nu zijn er nog maar enkele van hun afstammelingen over en als we Jurassic Park mogen geloven, dan is het beter zo. Over hoe en waarom de dinosauriërs zijn uitgestorven, bestaat echter nog veel twijfel en de ene suggestie is nog origineler dan de andere.

Naast meteorieten, constipatie en een tekort aan vrouwelijke dino's, is een van de meest deprimerende theorieën die hierover de ronde doet dat de dinosauriërs zijn uitgestorven door hetzelfde gevoel dat wij ervaren als we te lang naar het nieuws kijken: 'wereld-pijn' of weltschmerz dus. De dino’s zouden na tienduizenden jaren zo gedesillusioneerd geraakt zijn door onze wereld, dat ze gewoon allemaal uitgestorven zijn. Het woord paleoweltschmerz vat deze nogal droevige theorie in een woord. Of het was gewoon een grote meteoriet, natuurlijk.