Over deze en tal van andere vragen zullen onderzoekers en preventiewerkers van de Universiteit Antwerpen (UA), het Stedelijk Overleg Drugs Antwerpen (SODA), het Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg VAGGA-Altox en de Vereniging voor Alcohol- en andere Drugproblemen (VAD) zich dit jaar buigen. In alle hogescholen en in de Universiteit Antwerpen wordt onder de studenten een grootschalig onderzoek gevoerd naar het gebruik van alcohol, medicatie en illegale drugs. Uniek in België! De Associatie van de Universiteit en Hogescholen Antwerpen en alle aangesloten instellingen staan achter dit initiatief.

Een vragenlijst werd uitgewerkt en via blackboard voor alle ingeschreven studenten van de Antwerpse hogescholen en universiteit toegankelijk gemaakt. De vragenlijst polst o.a. naar het middelengebruik, de vrijetijdsbesteding en de netwerken waarin studenten zich bevinden. Het betreft een duidelijke, eenvoudige en snel in te vullen vragenlijst. Aan alle deelnemers wordt een maximale anonimiteit gegarandeerd. De meerwaarde van het onderzoek hangt grotendeels af van de mate waarin de studenten deelnemen. Om daar een extra stimulans aan te geven, maakt al wie de vragenlijst volledig beantwoordt kans op één van de vele aantrekkelijke prijzen, zoals een digitale camera, een all-in-one-printer van Dell, een reisaanbod van Connections t.w.v. € 250,00 een fingerprint reader van Microsoft, abonnementen op Knack en Newsweek, cinematickets, enz.

Eind 2005 worden de onderzoeksresultaten bekendgemaakt. Deze resultaten worden nadien vertaald in concrete preventie-initiatieven in de Antwerpse hogescholen en universiteit. Je hoort er ongetwijfeld nog van.

Meer info op www.ua.ac.be/blackboard

‘Jachtkamp', een voorstelling van Sarah Moeremans, Louis van der Waal en Benny Claessens loopt van 23/02 tot 12/03 in het Toneelhuis. 'Café cultuur' op 24/02, eveneens in het Toneelhuis. De organisatoren van dit oorspronkelijk studentikoze evenement noemen het ‘een avondvullende stand-up-comedy-music-entertainment-jam.'
www.toneelhuis.be

Fotografieliefhebbers trekken nu massaal naar het Fotomuseum voor de tentoonstelling van Anton Corbijn, bekend als sterrenfotograaf, nog tot 03/04 in de nieuwe vleugel. ‘Van onze fotograaf ter plaatse, 25 jaar persfotografie in De Standaard' loopt gelijktijdig in de oude vleugel van het museum.
www.fotomuseum.be

Van 02/03 tot 05/03 kan je Ingmar Bergmans ‘Scènes uit een huwelijk', door Toneelgroep Amsterdam onder regie van Ivo Van Hove zien.
www.desingel.be

Salomé van Richard Strauss wil je hoofd op een bordje als je haar niet op 10, 12, 15, 18, 20 en 23 maart in de Vlaamse Opera komt bekijken en beluisteren.
www.vlaamseopera.be

De Arenbergschouwburg heeft bekende Vlaamse stemmen op het programma staan: Voice Male op 22 februari en Jan Leyers op 3 maart. Dat deze schouwburg voor elk wat wils biedt, bewijst de voorstelling van Ramsey Nasr en Alfred Schaffer op 11 maart.
www.arenbergschouwburg.be

Wie De Roovers aan het werk wil zien, moet maar op 21 of 22 februari naar de Monty gaan. Daar spelen ze ‘De wilde eend' van Henrik Ibsen. In dezelfde zaal kan je op 15, 16 en 17 maart ‘Aalst' van Victoria zien.
www.monty.be

In zaal Rataplan kan je voor theater, film en muziek terecht. Op 26 februari speelt Chris Mentens er de pannen van het dak en op 1 maart tonen ze daar de film ‘Noi Albinoi'
www.rataplanvzw.be

Nog tot 27 februari loopt de tentoonstelling 'dear ICC, Aspecten van de actuele kunst in België 1970-1985 ' in het Muhka. 'Tarnation' van Jonathan Caoutte, een autobiografische documentaire waarvan de kostprijs 218,8 dollar bedraagt, speelt gedurende bijna de hele maand februari in het Filmmuseum. Daar kun je op 19 en 26 februari ook nog het slotluik van de 'Heimat' Trilogie van Edgar Reitz bekijken.
www.muhka.be

Tot 2006 kun je de restauratie van drie werken van Memling in het Museum van Schone Kunsten volgen. Ondertussen loopt daar ook ‘Rijksmuseum aan de Schelde. Meesterwerken uit de schatkamer van Nederland.'
www.kmska.be

In theater Zuidpool brengt Eric De Volder van 16 tot 19 februari een toneelstuk met de gewichtige titel ‘Het Nijlpaard'.
www.zuidpool.be

Voor de romantische zielen onder ons is er ‘Stormvogel', een liefdesverhaal opgefleurd door vijf generaties lovesongs, tot en met 6 maart in Theater Het Klokhuis. Van 10 tot 20 maart, diepen drie actrices tijdens de voorstelling ‘V.' de diepste zielenroerselen van Virgina Woolf op in theater Het Appeltje.
www.hetklokhuis.com

‘Op zoek naar Nosferatu' is een bewerking van Bram Stoker's griezelroman door Creig Coetzee, Hilde Uitterlinden en Charles Cornette. Op 18, 19, 23, 24, 25 en 26 februari te zien in het Zuiderpershuis. Op 20 februari warmen ‘Russische verhalen in de smidse' je op. In dezelfde zaal kun je op 19 maart ook nog voor fadomuziek met Ana Moura terecht.
www.zuiderpershuis.be

Vindt je dat al die cultuur veel te veel om het lijf heeft? Misschien is de musical ‘Naked Boys Singing', van 11 tot 13 maart in de Stadsschouwburg dan iets voor jou.
www.musichall.be

Van mijn dertien kende ik je al. Je raakte toen mijn lippen en ik was direct verloren. Het moest er ooit van komen. Ik kwam je overal tegen en elke keer keek je naar mij. Maar nu na zoveel jaren, voel ik me door jou kleingehouden. Ik wil mijn vrijheid terug. Ben ik man genoeg om mijn eerste grote liefde te kwetsen? Na al die jaren? Maanden kon ik zonder je, ik moest je enkel vermijden. Telkens ik je zag, wilde ik je beminnen. Ik had een ambigu gevoel van afkeer en absolute lust om je terug tegen mijn lippen te drukken en je overal mee te nemen. Je was er ook altijd bij, op alle gebeurtenissen die voor mij van tel waren. In pijn en geluk, je was er zonder al te veel woorden. Telkens ik je tegenkwam in studentenkroegen, op feestjes, op bezoek bij mijn moeder of op de campus moest ik afrekenen met demonen. Je weet me nog steeds te vinden op zwakke momenten, je gebruikt me en laat me telkens gedesillusioneerd achter. Ik haat je, ga weg. Ik hou van je, kom terug. Ik ga je missen als je weg bent. We passen niet bij elkaar en mijn geest is je ontgroeid. Mijn lichaam snakt nog naar je smaak, je vorm, je gaf me lucht in een overbevolkte wereld. Je gaf licht in mijn duisternis. Maar nu is het genoeg, je maakt me ziek. Ik heb je niet meer nodig. Als je me respecteert, blijf dan weg.

Je mag niet meer op de campus komen en daar ben ik blij om. Ik zal me pas echt vrij voelen, als je voorgoed uit mijn leven blijft. Maar ik ga je missen, als je weg bent... mijn teergeliefde sigaret.

zie ook: rookverbod op de UA

De tijd dat een student het aan zijn status verplicht was éénhandig een shag te kunnen rollen, ligt ongeveer evenlang achter ons als "Arbeiders, studenten, één front". Van een ontmoedigingspolitiek is zelfs al ettelijke jaren sprake. En nu is het dus zover dat een totaal verbod wordt ingesteld op het sublimeren van tabaksbladeren. Ingegeven door het verbod op roken in Leuven en Gent, koos de UA ervoor om kordaat te kappen met eender welke vorm van een gedoogbeleid.

Voordat de sigaret integraal in de ban werd geslagen, werden de beperkingen beter nageleefd op de buitencampussen. De stadscampus bleek iets verstokter. 'Een en ander vereiste een verschillende aanpak', zegt Jan Claessens die instaat voor het rookbeleid binnen de dienst Preventie en Bescherming op het Werk. Het doelpubliek valt uiteen in drie categorieën: het personeel, de eigen studenten en de buitenstaanders. Vooral laatstgenoemden zijn een probleemgroep op onze open campussen. Omdat in een eerste fase niet gewerkt wordt met een tuchtprocedure, wordt de controle opgedragen aan het hele personeelskorps. Elk van hen mag mensen die in overtreding zijn met het rookverbod hierop aanspreken. Ze worden geïnformeerd met een folder en krijgen op kosten van de universiteit de kans om begeleid te worden om te stoppen met roken. Tot aan de eerste evaluatie binnen een zestal maanden, is het de burgerzin en een diplomatische aanpak die voor de naleving moeten zorgen. Volgens Jan Claessens staat het leeuwendeel van de studenten achter de maatregel.

Niet iedereen is even optimistisch. De dame die ons vriendelijk te woord stond bij de dienst studieadvies haalt de analogie aan met het sluikstortprobleem in de Agora om te voorspellen dat het rookverbod, net zoals de vuilbakken, in onbruik zal blijven.

De uitzondering op de rookvrijregel zijn het Kaf en het Agora Café. Als horecazaken voorzien ze nog ruimte voor de verdrukte minderheid der nicotineliefhebbers. Naast het publieke welzijn maken zij deel uit van het winnende kamp door de extra koffies die ze in barre tijden aan de rokers mogen aanbieden tijdens hun pafpauze.

Jan Claessens, bij wie u terecht kan met vragen en/of suggesties, en de kuisploeg hopen alvast op uw bereidwillige medewerking. Geena Lisa zou naar verluidt bereid zijn zich te ontdoen van haar laagje verf.

zie ook: Doof of Gedoofd

In oktober vorig jaar hoorden een vijftal studenten productontwikkeling (departement ontwerpwetenschappen Hogeschool Antwerpen, nvdr.) op Studio Brussel een spot van Netdays, een Europese organisatie die jongeren uit diverse landen met elkaar in contact wil brengen door multimediale toepassingen. Netdays Vlaanderen, een organisatie van de vzw's CJP en Jeugd en Stad, gesteund door de afdeling Jeugd en Sport van het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Studio Brussel en de Europese Commissie, organiseerde een wedstrijd met als opdracht een “online platform voor artiesten” te creëren. Dreamteam Antwerpen motiveerde zijn kandidatuur met een biografische website (http://cer.ramdac.be/dreamteam) en werd prompt geselecteerd als Antwerpse deelnemer aan het evenement.

Een zware ontnuchtering

De ontnuchtering kwam er op een vrijdagavond, toen het team voor 48 uur werd opgesloten in een duister lokaal. Enig contact met de buitenwereld: een internetverbinding en een webcam die resoluut dienst weigerde. Via deze camera konden de teamleden – af en toe – een glimp van het Gentse en Brusselse team opvangen.

Het doel

“Een online platform voor artiesten.” Hoe te beginnen? Er waren enkele evaluatiecriteria. Vooreerst was er de prijs voor de site die na 48 uur de meeste inzendingen had verzameld. Verder waren er beloningen voor het project met de grootste media-aandacht en de meeste sponsoring. Tenslotte was er een ludieke vermelding voor de origineelste overlevingsmethode op culinair vlak gedurende de strijd.

Laten we deze klucht even in gang trekken

Onmiddellijk na het betreden van het pand werd een brainstormsessie gehouden om de verschillende targets vast te leggen. Er werd beslist vier artistieke categorieën op de site aan bod te laten komen. Websites, grafische projecten, muziek en woord. Drie van de vijf teamleden begonnen de eerste avond aan een basisprogrammering te werken, om zo snel mogelijk een eerste versie van de site online te krijgen. De twee andere leden startten met een promotiecampagne door diverse fora, gespecialiseerde sites en communities af te schuimen en door kennissen te mailen. Aan slaap was er uiteraard voldoende gebrek. Om de innerlijke mens voldaan en de geest attent te houden, kwamen de vijf op het lumineuze idee om via internet zelf pizza's samen te stellen en deze vervolgens te laten leveren. De stevige som van 100 euro werd aan dit feestmaal gespendeerd. De vooropgestelde beurtrol om toch een paar uurtjes slaap te versieren werd vriendelijk naar de prullenbak verwezen toen na tien minuten indommelen ATV met een cameraploeg voor de deur stond. Pijnlijke zaak.

De naakte feiten

Met bloeddoorlopen ogen zette het Antwerpse team een pittige prestatie neer. Qua inzendingen stonden ze alleen aan de top, ver voor het team uit Gent. artport.be haalde zo'n 300 inzendingen binnen tussen zaterdagmiddag en zondagavond. Aangezien het Gentse team erin was geslaagd sponsoring te verkrijgen van een traiteurdienst ging de prijs van culinaire efficiëntie naar hen. De persbelangstelling was, ondanks de korte looptijd van dit evenement, vrij groot te noemen. artport.be verscheen in twee kranten, werd getoond op ATV en vele internetsites. De verdedigers van de Antwerpse eer en het Gentse team haalden uiteindelijk de overwinning binnen in de categorie media-aandacht.

De zuinigheid zelve

Een budget van 400 euro kregen de teams toegewezen om de 48 uren heelhuids door te komen. Een degelijke som, die door ieder team danig verschillend werd besteed. Nick: “Het team van Brussel was een stel hiphoppers die hun 400 euro gewoon hebben opgehiphopt.” Ook de Gentse tegenstanders waren niet afkerig van een feestje tussendoor en draaiden het geld er quasi volledig door. Opmerkelijk toch dat de Antwerpenaren nu nog een boel kosten van hun project kunnen dekken met de restanten van diezelfde 400 euro. Dat brengt ons tot het vervolg van het verhaal.

artport.be

Ze hadden de smaak flink te pakken en dankzij de reeds vermelde flexibele organisatie kon de rest van de startsom gebruikt worden voor de verdere uitbouw van artport.be. Het werk begon met de zoektocht naar een betrouwbare server en sponsors om de toekomstige kosten te dekken. Via flyer.be konden businesscards, stickers en allerhande promomateriaal gedrukt worden. Op conferenties van verschillende internationale designscholen werd er druk gelobbyd om het project een extra injectie te geven.

Artist community zei u?

Om het project meteen internationaal te lanceren werd besloten de site in het Engels op te stellen. De afdeling “woord” werd vervangen door “motion”, een plaats waar mensen elektronisch filmmateriaal kunnen posten, om nog meer de nadruk op het digitale aspect te leggen. Elke vorm van digitale creatie, evenals scans van traditional art, schetsen en foto's, moet een plaats hebben op artport.be. Volgens de makers is de creativiteit bij muzikanten, tekenaars, webdesigners en digitale kunstenaars gelijksoortig en ontbreekt het op het internet aan een overkoepelend platform. Bovendien kunnen via het algemeen forum op de site interdisciplinaire discussies aangevat worden. Belangrijk vonden de oprichters dat het sound-gedeelte van de site makkelijk toegankelijk was. Alle nummers zijn dan ook rechtstreeks op de site, via een eigen player, beluisterbaar.

Huisstijl

De site is volledig opgebouwd in “airport-stijl”. Benamingen zoals “hangar, taxfree, business-class” wijzen erop dat er nagedacht is over een totaalconcept, met als ideaal voor ogen hét forum te worden voor jong multimediatalent. De “business-class” duidt op de eerste pagina van de site, waarop de meest gewaardeerde werken te zien/horen zijn, evenals de afdeling “arrivals” waar het meest recent geposte materiaal wordt geplaatst. Bij "tax-free" kan allerlei promomateriaal, evenals wallpapers en avatars, voor eigen gebruik van het forum gedownload worden.

Toekomstvisie

De bestaande sectie “news & articles” zal verder uitgebouwd worden. Zo kunnen de bezoekers direct alle relevante informatie vinden en de laatste trends in de designwereld ontdekken. Ook een battle-gedeelte is in de maak. Artiesten zullen een bepaald thema en opdracht toegewezen krijgen en die in onderlinge competitie uitwerken. Via het waarderingssysteem kunnen andere gebruikers dat werk dan beoordelen en elkaar stimuleren. Kevin: “De artiesten zijn onze kerosine, we zijn begonnen aan een ambitieus project en hopen op medewerking van ambitieuze medestudenten om het groot te maken.”

Check www.artport.be en cer.ramdac.be/dreamteam

Eens je hier studeert, keert die perceptie helemaal om: de meeste studenten en alumni laten zich erg positief uit over hun verblijf aan onze universiteit. Jongeren die onze stad niet zo goed kennen, kiezen liever voor Leuven of Gent. Met name aan de UGent, waar het stadsimago bij jongeren al een tijdje in de lift zit, was er de voorbije jaren een sterke stijging van het aantal inschrijvingen.

Dat veel jongeren Antwerpen niet als studentenstad zien, is jammer maar begrijpelijk. Onze stad heeft immers heel wat meer te bieden dan bijvoorbeeld Leuven. Het is een echte stad, waar alle lagen van de bevolking hun plaats hebben. Hier wonen in het weekend even veel mensen als tijdens de week.

Minder begrijpelijk is echter dat de plaatselijke overheden daar zo slecht over communiceren naar de rest van het land. De visa-blamage ligt al even achter ons, maar een nieuwe golf van negativisme dreigt er aan te komen bij de volgende gemeenteraadsverkiezingen. Antwerpen wereldboekenstad? De meeste Vlamingen hebben er nauwelijks van gehoord. Files op de ring daarentegen, dat is pas nieuws.

Toch denk ik dat de tegenvallende inschrijvingscijfers aan de UA niet in de eerste plaats aan een tanend stadsimago te wijten zijn. Wat doet onze universiteit immers zelf om jongeren aan te spreken? Goede bedoelingen te over, maar om op lange termijn een sterkere positie te verwerven, is een coherent beleid met visie nodig. Wie al eens langs de websites van de KULeuven en de UGent surft, begrijpt vast wat ik bedoel. Wat de UA schijnbaar niet lukt, kan daar wel: een overzichtelijke webstek, vol informatie en met een bijzondere aandacht voor toekomstige studenten. Niet verwonderlijk dus dat de keuze van een 18-jarige snel gemaakt is. Tot mijn grote verwondering en genoegen echter, ontdekte ik recent het project www.virtuelecampus.be. Deze website, operationeel vanaf het begin van dit semester, informeert mogelijke toekomstige studenten uitgebreid en overzichtelijk over wat studeren aan onze universiteit inhoudt. Eindelijk! Mogen de inschrijvingscijfers van volgend academiejaar bewijzen dat de juiste weg werd ingeslagen.

In het land waar de koude, zilte noordzeewind het platte land martelt, de wolken zwanger zijn van tranen van vaderlandse geschiedenis, de rimpels in de huiden van de mensen jaren van arbeid verraden, waar de meisjes rode koontjes en zachte buikjes hebben, waar dronken zijn glimlachend wordt beantwoord en waar de bodem soms nog rood uitslaat van het bloed van onze voorvaderen, daar huizen de studenten waarin we vandaag geïnteresseerd zijn. Westlandia staat trots recht en zingt uit volle borst zijn lijflied. Wij, bezingers van het verfijnde leven, doven even onze zoveelste sigaret. Heel even maar is West-Vlaanderen écht Oud-Vlaanderen, en willen we ook dat onverstaanbare taaltje verstaan en wonen op die zanderige zakdoek.

Ach zo, Westlandia

Westlandia is een club die sinds 1981 de West-Vlamingen verenigt. Dat zien we ook in hun schild dat over onze schouder meeloert in de Tempus. Vier West-Vlaamse steden zijn hierop vertegenwoordigd. Zo zien we de bloem van Veurne, de kat van Ieper, de IJzertoren van Diksmuide en de hoppebladeren van Poperinge. Hoewel klein slaagt ze erin om een vaste basis van enthousiaste studenten te verenigen, die vaak nog lang na hun studententijd verknocht blijven aan de witroodgele linten.

Het lied

Wij, de Messiassen van dwars, kwamen tot de onthutsende vaststelling dat oprichter René Joyé (miljaardedju, wat klinkt die naam West-Vlaams) reeds in 1890 de riek in aanslag nam om een lied te schrijven, weggedoken in het riet langs de rivierbedding van de IJzer. Deze Guido Gezelle van de studentenbeweging bezingt zijn land, als had hij een gegronde reden om hun patriottische gevoelens zo vrijpostig te uiten. De theatraliteit stroomt ervan af en doet bij menig Moreinenzoon fiere tranen uit de ogen ontspruiten. Een Celestijnse belofte die ons doet denken aan een diftongering van de hogere tonen, afkomstig uit de monden van mensen die de Vlaamse gaai nog van de spreeuw kunnen onderscheiden.

Mo-reine toch

Terwijl we vorige week bij een kwaliteitswhisky onze clubbespreking plachten te doen, drinken we nu gezellig een frisse pint. "We zijn een club die aan tradities vasthoudt," wordt ons verzekerd door Maarten Lannoo, de praeses van Westlandia. Deftige cantussen, geen linten of andere ornamenten voor allerhande feestpraesessen en dergelijke, die rond de schouders zouden prijken als een fallussymbool tijdens feestjes te velde. Drinkebroeders, waarbij de nadruk ligt op het kameraadschap. Hoewel we de taal niet steeds verstaan laten ze in hun klein-zijn toch een grote indruk op ons na. Volgend jaar viert Westlandia haar vijfde lustrum. Wij zullen present zijn, ook al verstaan we de taal niet.

Van excentrieke haarsnit is de theorie doorgedrongen in de dagdagelijkse, jachtige bedoening. Het universum mag dan volgens Albert een continuüm met een ruimtelijke en een tijdsdimensie zijn, de grenzen komen akelig dichtbij. Efficiëntie eist haar energetische tol. Met de vraag naar energie die stijgt, en de lichtsnelheid die nog steeds die onbereikbare 300.000 kilometer per seconde bedraagt, is het dus de variabele massa die gecorrigeerd dient te worden. Als alles dan toch relatief is, dat het dan ook wordt toegepast op de queeste naar efficiëntie. Is het uit den boze om ook hier te werken met een limiet? Het is toch krankzinnig de efficiëntie op te vijzen tot een niveau waar de taken van een volledige werkweek geklaard zouden zijn in 3 dagen om de resterende 2 uppers slikkend, sigaretten turkend thuis te zitten beven. Een en ander vertaald naar de jarige formule brengt ons bij het calorieën schrokken. Pillen en kankerstokken zijn immers niets voor een centenair.

Obesitas, de grootste doodsoorzaak, kan gelden als het tastbare bewijs van de honderdjarige relativiteitstheorie. Net als bij Albert’s formuletje is ook in de vetzucht het gezichtspunt allesbepalend. Vanuit panlatperspectief is Kate Moss één grote kwab en moet de gemiddelde Somaliër hoognodig de Weight Watchers vervoegen. Vanuit bierton- point-de-vue is Malle Babbe ook maar een breekbare babe. Zolang de liposuctie haar weg naar de fysica niet vindt, hoeft Einstein niet te vrezen voor zijn relativiteitstheorie.

Ook voor zij die vrij tot zeer sportief door het leven gaan en niet als middel tegen een overtollige voorraad aan brandstof, heeft Einstein’s niemendalletje verstrekkende gevolgen. Wat Jaques Rogge betreft, kommt het toelaten van doping in de sport nicht im Frage. Vanuit het perspectief der toeschouwers van menig sportevenement is zulks uiteraard een belachelijke houding. Voor hen is het van belang dat er baanbrekende prestaties worden geleverd. Wat is anders het nut van de bemoedigende kreten voor hun favoriet? Hoe grandiozer de prestatie, hoe exuberanter het energieverbruik. Een massa rode bloedcelletjes moeten hun bestemming dus tijdig bereiken. De inmiddels gekende formule leert ons dus dat epo zorgt voor een groter debiet aan zuurstofdragers die vliegensvlug voor meer energie zorgen. In plaats van Einstein vruchteloos proberen te ondergraven, zou Jaques beter zelf een of onder insect in zijn binnenband steken zodat zijn hersenwok het met iets meer zuurstof kan stellen. “Operatie schone aderen”, de doping inquisitie maakt geen schijn van een kans om Einstein weg te relativeren.

De rimpelloze status van baron leert eenieder der Belgen dat een ommetje in het luchtledige wondren doet voor lichaam en geest. Dirk Frimout ziet er immers bijzonder kwiek uit voor zijn respectabele leeftijd. Met epo , prozac of andere lapmiddeltjes laat hij zich niet in, e = mc² ondersteunt hij op gelijkaardige wijze als het genie dat ermee op de proppen kwam. Een gezonde bos grijze, centrifugerende voelsprieten die een turbo bedrijvigheid onder dat wollige tapijt doet vermoeden. Einstein blijft dus absoluut in het vet, net als Elvis.

In 1894 verhuisde de vismarkt naar nieuwe installaties aan de Scheldestraat op het Zuid. In het begin van de jaren 1950 verdween de vismarkt uit het oog en de neus van de Antwerpenaren naar haar nieuwe bestemming op het Kiel. Aan de traditie van de ‘getrouwde lappen’ die ‘s vrijdags om vis gingen, en ‘s zaterdags met een dubbele tong thuis kwamen vertellen ‘dattem te duur was’, kwam geruisloos een einde.

Waar vroeger vis gekuist, versneden en verhandeld werd, worden nu door promotoren luxueuze appartementen en lofts gebouwd. Het Zuid breidt dus niet alleen uit richting Petrol. De ruimte langsheen de Schelde, tussen de oude binnenstad en het Zuid, raakt stilaan volgebouwd. (Atlas van Antwerpen, R. Binnemans en G. Van Cauwenberg, Antwerpen, 1991, blz. 78)

Op de foto’s is de afbraak van ‘de Haringrookerij’ te zien, één van de laatste relicten van de vismijn.

De levensomstandigheden in Congo mogen dan uitermate precair zijn, er is wel degelijk een "civiele maatschappij" die de strijd voor een meer rechtvaardige samenleving niet opgeeft. Ook onder de studenten en andere jongeren blijven mensen actief die zich niet wensen te verzoenen met het cynisme van diegenen die prediken dat “het toch allemaal nooit zal veranderen”. Een teken van hoop voor de toekomst van Congo, een land dat om historische en andere redenen nauw verbonden blijft met Vlaanderen en België.

Veelzeggend is dat de studenten in Kinshasa en andere Congolese steden begin juni 2004 massaal op straat kwamen. De studenten protesteerden toen erg fel tegen de lakse houding van de VN-missie in Congo (Monuc). In Congo leeft heel wat ergernis over de manier waarop de internationale vredesmacht haar – uitermate belangrijke – taak al dan niet uitvoert.

De "Panafrikaanse Beweging van de Congolese Jeugd" (MPJC) wil dat Congo opnieuw een jonge generatie krijgt die "waardig" en "verantwoordelijk" is, en die in staat is het land naar een betere toekomst te leiden. De initiatiefnemers zien zichzelf als een onderdeel van een beweging met een lange traditie die de Afrikaanse cultuur wil beschermen en die Afrika de mogelijkheid wil bieden haar rol in "het concert der naties" te vervullen.

"De MPJC werd opgericht op 8 juni 2003", vertelt voorzitter Rossi Mbi, een student geneeskunde in Kinshasa. "Jongeren uit diverse organisaties wilden niet langer in verspreide slagorde werken, maar hun krachten bundelen. De basis van onze werking is het panafrikanisme. Wij willen de Afrikaanse cultuur en specifieke waarden als solidariteit en onderlinge bijstand promoten. We geloven dat Afrika aan de wereld kan bewijzen dat het wel degelijk in staat is te evolueren. De filosofie van het panafrikanisme ontstond in de negentiende eeuw in Amerika, maar wij passen ze aan de Congolese realiteit aan. Congo beleeft een uiterst moeilijke periode. Wanneer er bijvoorbeeld in Oost-Congo wordt gevochten, lijkt het in Kinshasa alsof er geen vuiltje aan de lucht is. Wij willen onze jongeren ervan bewust maken dat de gebeurtenissen in het oosten voor iedereen van belang zijn en dat zij het verdomde recht hebben dit land te laten evolueren."

"Conferenties" en publieke bijeenkomsten zijn voor de MPJC essentiële middelen om de Congolese jongeren bewuster te maken van de problemen en van de mogelijkheden. "Als jongeren leven we in zo'n grote miserie dat we verplicht zijn onszelf te beredderen", zegt Mbi. "We willen niet langer gewoon afwachten wat de anderen zullen doen. Met beperkte middelen willen we zoveel mogelijk van onze idealen verwezenlijken. Dankzij de bijdragen van onze leden kunnen we onze activiteiten zelf financieren. We willen onafhankelijk werken, en verbinden ons niet aan een politieke partij."

Complexen

"Jongeren van hun complexen bevrijden." Dat is een belangrijke uitdaging voor Rossy Mbi en de rest van het bestuur van de MPJC. In dat bestuur zitten heel wat jonge mannen en vrouwen met potentieel. Ondervoorzitter Rémy Musongela bijvoorbeeld is een student criminologie. Secretaris-generaal Kapax Kalume is een jurist. Mayuto Ibrahim verzorgt de "public relations". Hervé Kutonda Mbala is verantwoordelijk voor "het politieke departement". De vrouwelijke flank wordt verzekerd door mensen als Fanny Mbi, een zuster van de voorzitter, en Betty Nsende.

De jongerenbeweging tracht zoveel mogelijk jongeren in contact te brengen met Congolese politici. "Wij inviteren alle politici die in onze ogen een boodschap te vertellen hebben", stelt de voorzitter. "De machthebbers - de overgangsregering - staan eerder onverschillig tegenover onze activiteiten. De meeste politici in dit land zijn met andere dingen bezig dan met de bekommernissen van de jongeren of de bevolking. Gelukkig zijn er ook uitzonderingen, die onze verzuchtingen wel begrijpen."

Mbi heeft geen gebrek aan inspiratie wanneer hij de vraag krijgt welke de concrete noden zijn van de jongeren in Congo. "Het onderwijssysteem is tegenwoordig van een lamentabele kwaliteit", legt hij uit. "Intellectuelen kunnen de problemen van hun land alleen maar helpen oplossen als ze een degelijk onderwijs genoten. Net als in andere landen gebeurt, zouden de autoriteiten hier jongeren moeten steunen wanneer ze zich willen organiseren. Er heerst een groot gebrek aan burgerzin, mede als gevolg van de oorlogen in de jaren negentig. De jongeren worden door zo goed als iedereen aan hun lot overgelaten. Kinderen werden misbruikt als kindsoldaten of voor andere doeleinden. Soms zijn ze goed om de leiders te komen toejuichen."

Jongeren die het geluk hebben een baan te vinden moeten vaak compromissen sluiten. "Meisjes moeten bijvoorbeeld accepteren dat ze 'met de baas moeten meegaan' als ze hun job willen houden. Universitairen hebben het zo moeilijk dat ze verplicht zijn 'taxichauffeur' te spelen. Theoretisch bestaat er nu in Congo een soort van minimumloon, maar in werkelijkheid blijft die maatregel dode letter. De jongeren zijn dan ook erg wanhopig."

Nieuwe politieke klasse

De vraag rijst wat er moet gebeuren om het lot van de circa 54 miljoen Congolezen te kunnen verbeteren. "Wanneer een voet door gangreen is aangetast, moet je hem afzetten om de patiënt te redden", argumenteert Mbi. "De huidige politieke klasse, die in de ban is van corruptie en egoïsme, moet plaatsmaken voor anderen. Het is hoog tijd voor een aflossing van de wacht, voor een nieuwe generatie politici met nieuwe ideeën."

Hét probleem bij uitstek in Congo is dat "de leiders" niet de minste visie voor hun land hebben, meent Mbi. "De leiders beschouwen Congo als een soort van familiebedrijf en bedienen zichzelf gretig uit de staatskas. Corruptie is er natuurlijk zowat overal in Afrika, maar bepaalde landen gaan wel voorop."

Volgens Mbi is de onvrede onder de Congolese bevolking zo diepgeworteld, dat er vroeg of laat problemen van komen. "Ik vergelijk de situatie met een geweldige atoombom, die dreigt te ontploffen. De machthebbers snappen maar niet dat de jongeren zeer gegronde verwachtingen koesteren. Ze verkondigen graag dat wij jongeren niet in staat zijn te begrijpen wat er gaande is en wat er moet gebeuren."

Het transitieproces in Congo is het resultaat van de vredesakkoorden die tijdens de intercongolese onderhandelingen in Sun City (Zuid-Afrika) werden afgesloten. “Sun City” deed in 2003 een overgangsregering aantreden, met Joseph Kabila als president. Kabila moest niet minder dan vier vice-presidenten naast zich dulden. Een belangrijk deel van de regering bestaat uit mensen die vroeger in rebellenbewegingen tegen "Kinshasa" vochten.

De zogenaamde "1+4"-formule stuit bij veel Congolezen op scherpe kritiek. "1+4 is gelijk aan 0", scanderen de Congolezen vaak tijdens demonstraties.

"In Sun City werden deals gemaakt die niets met de echte behoeften van de bevolking te maken hadden", vindt Rossy Mbi. "De vredesakkoorden legden wel een kalender voor vrije, transparante en democratische verkiezingen vast. Wij eisen dat de machthebbers de door henzelf beloofde verkiezingen ook laten plaatsvinden." Volgens de jongerenactivist kan het transitieproces op twee zaken uitdraaien. "Ofwel leidt de transitie tot een machtsstrijd tussen de 'composantes' (stromingen), ofwel komt het volk in opstand. Ik herinner daarbij aan de acties van de studenten op 3 en 4 juni 2004."

Offers brengen

Als het volk zou revolteren tegen de huidige leiders, zijn nieuwe bloedbaden niet uit te sluiten. Mbi reageert nuchter: "Om een nobel doel te bereiken moet je nu eenmaal offers willen brengen."

Essentieel voor het welzijn van de Congolese bevolking is dat de internationale gemeenschap, België voorop, haar engagement voor het democratiseringsproces vooral niet opgeeft. Ons land profileerde zich de voorbije jaren als een speler die de transitie in Congo wil zien slagen. Ook voor de jongeren van Congo is het belangrijk dat die inspanning wordt voortgezet.

Niets belet studenten- en jongerenorganisaties in Congo en België (Vlaanderen) overigens om onderlinge banden te kweken en elkaar te inspireren en steunen. Wie Congo kent, weet dat de Congolezen nog altijd veel genegenheid koesteren voor alles wat Belgisch is. Een belangrijke troef voor al wie de Congolees-Belgische betrekkingen een warm hart toedraagt en nieuwe vormen van samenwerking wil tot stand brengen.

Denis Bouwen
Afrika- en Congo-journalist
oud-student UA

Studenten die graag met de Mouvement Panafricain de la Jeunesse Congolaise (MPJC) in contact willen treden, kunnen e-mailen naar het adres mpjc_africa@yahoo.fr. Bellen kan naar het nummer 00243/988.31.675. Het secretariaat van het MPJC-bestuur zit in de Avenue Lubumbashi (nr. 398) in de wijk Adoula, een onderdeel van de gemeente Bandalungwa in Kinshasa. Wie graag contact wil leggen met studenten in Congo, kan ook e-mailen naar denis.bouwen@skynet.be.