Het is niet verwonderlijk dat onderwijs en onderzoek een belangrijke plaats toegewezen krijgen bij het volgen van een strategie om de meest competitieve kenniseconomie te worden. Zo komt uiteraard ook het hoger onderwijs in het vizier. Tot nader order blijft onderwijs echter een nationale bevoegdheid en heeft de Europese Commissie een erg beperkte bevoegdheid in deze materie, vastgelegd door het Verdrag van Amsterdam. Op zich is dit geen slechte zaak. Gezien de grote culturele diversiteit binnen Europa enerzijds en het nog steeds bestaande ‘democratisch deficit' anderzijds, blijft het zeker te verdedigen om een bij uitstek met democratische principes verbonden beleidsdomein zoals onderwijs op lokaal of nationaal vlak te reguleren.

Toch tonen de Europese Commissie en de Europese Raad een sterke interesse voor het hoger onderwijs. Zo wordt er door middel van de ‘'open coördinatiemethode' geprobeerd om enkele gezamenlijke doelstellingen door te voeren op het vlak van onderwijs en vorming, vastgelegd in een werkprogramma op de Europese Top van Barcelona in 2002. Enkele doelstellingen die in het oog springen zijn de verdere harmonisering (Ba/MA) en toegenomen mobiliteit (ECTS), het openen van de universiteit naar de buitenwereld, de voorstellen voor alternatieve financieringsbronnen en de nadruk op toegepast onderzoek en exacte wetenschappen.

In principe zijn deze doelstellingen lovenswaardig. Toch mag men niet blind zijn voor de potentiële gevaren die ze met zich kunnen meebrengen. Zo is verdere harmonisering en de toename van mobiliteit in het onderwijs een zaak waar de student ongetwijfeld baat bij heeft. Het doel om het grootste aantal buitenlandse studenten (buiten de EU) te hebben kan ook een verrijking voor ons studielandschap zijn, maar het gaat wel gepaard met het '‘brain drain'-fenomeen uit de ontwikkelingslanden. Ook het openstellen van de universiteiten naar de buitenwereld is een positieve zaak. Spijtig genoeg wordt onder de ‘'buitenwereld' meestal enkel de bedrijfswereld verstaan. Het zoeken naar alternatieve financieringsbronnen impliceert een groter belang van financiële stromen uit deze bedrijfswereld. Dit is niet steeds negatief, maar het impliceert ook de mogelijkheid tot het invoeren of verhogen van inschrijvingsgelden in het hoger onderwijs, wat de democratisering ervan in het gedrang brengt. Samen met de harmonisering kan deze laatste doelstelling ook leiden tot een ongezonde concurrentie in het onderwijs, waarbij er enkele Europese elite-universiteiten ontstaan naast een groot aantal '‘slechtere' onderwijsinstellingen.

Een toename van toegepast onderzoek en stimulansen om exacte wetenschappen te studeren zijn inderdaad essentieel voor een dynamische kenniseconomie. Er moet echter opgelet worden dat instellingen ook van hun onderwijstaak en van fundamenteel onderzoek werk blijven maken en dat de vrije keuze van de student gerespecteerd wordt. Met dient er dus over te waken dat niet enkel de economische taken van het onderwijs binnen de Lissabon-doelstellingen gevrijwaard blijven, maar ook de sociale taken (bijdragen tot een hechte en democratische maatschappij) en de persoonlijke taken, zoals zelfontplooiing.

Als Maria de deur opent, worden we overvallen door de vochtige lucht. De bedompte geur grijpt je vast en nijpt je strot dicht. Verluchten is onmogelijk aangezien er geen vensters zijn. Het is er donker. Schimmelvlekken op de muren, afgebladerd behangpapier, deuren die niet meer sluiten en schuiven die niet meer openen. Scheuren in het plafond waarlangs vuil water binnensijpelt. Maria houdt van lezen maar al haar boeken zijn rijp voor het stort: het vocht vreet alles aan.

Maria vertelt ons dat dit appartement van haar dochter Elke is en dat zijzelf hierboven woont. Wijzend naar een bed naast een grote schimmelvlek vertelt Maria dat Elke daar sliep. Dat ze darmkanker heeft. En dat de thuisverplegers haar verboden hadden daar te slapen omdat ze dan ook astma zou krijgen. Dat ze inmiddels astma heeft. “Nu slaapt ze boven bij mij”, zegt Maria, “waar anders?”

“Elke was vroeger airhostess bij Sabena”, begint Maria haar verhaal, “Geen ogenblik rust had ze, ze was voortdurend onderweg. Op een keer was ze er niet toen haar vlucht vertrok.” Met tranen in de ogen vervolgt Maria: “Ze hebben haar later gevonden, zittend op de stoep met een zenuwinzinking. Ze wist niet eens meer wie ze was.” Elke moest naar een psychiatrische instelling in Brugge. Op een nacht belde ze haar moeder op. “Mama,” huilde ze, “nu moet ik van ‘'s ochtends vroeg tot ‘'s avonds laat dozen vouwen voor Leonidas. Als ik ‘'s nachts wakker word, ben ik nog steeds dozen aan het vouwen.” Maria is onmiddellijk naar Brugge geracet. “Ik zei hen dat ik Elke meteen mee naar huis zou nemen”, vertelt ze furieus. “Dat mocht niet, zeiden ze. Tot ik ermee dreigde de pers in te lichten!”, aldus Maria.

De huisbaas heeft beloofd dat het zou veranderen, maar dat zegt hij al jaren.

Sindsdien wonen ze hier, in de Rotterdamstraat, vlakbij het Sint-Jansplein. Toen Elke hier vijf jaar geleden aankwam was haar eerste indruk barslecht: nog voordat ze uit de auto kon stappen had een voorbijganger haar portefeuille uit haar handen gerukt. Ze zegt dat het hier toen een tippelzone was, maar dat het nu veel beter is. “Toch”, mompelt ze, “durven wij hier na acht uur ‘s avonds nog steeds niet buiten komen.” Over de toestand van haar appartement wil ze niet veel zeggen. Ze lijkt de wanhoop nabij. “De huisbaas heeft beloofd dat het zou veranderen,” vertelt Elke, “maar dat zegt hij al jaren.”

Verbetering in zicht?

Wanneer we het pand verlaten kijkt Frank Hosteaux achterom. “Zoiets verwacht je toch niet meer in België? Hoe is het mogelijk dat onze maatschappij bij zoveel ellende onverschillig blijft toekijken? We zijn zes jaar bezig en we hebben al ontelbaar veel gezinnen geholpen, maar het blijft een druppel op een hete plaat. Fundamentele oplossingen zijn er niet. Iedere dag komen er nieuwe huisjesmelkers bij. Ze kopen een appartement of huis en verdelen dat dan in kleine panden. De deurbelletjes verraden het: van de ene dag op de andere zie je die soms vervijfvoudigen.”

“Een van de grootste problemen”, vervolgt Hosteaux, “zijn de mensen zonder papieren. Als we hen aantreffen in een krot moeten we erg voorzichtig te werk gaan. We merken dat zij soms meer geviseerd worden dan de huisjesmelkers. Het kan toch niet dat de krotbaas vrijuit gaat terwijl de slachtoffers opgesloten worden in Merksplas of Steenokkerzeel, of erger nog, gerepatrieerd worden? Zelfs als men hen laat gaan is hun situatie uiterst penibel: stad noch OCMW voorzien herhuisvesting voor sans-papiers.”

Wanneer we hem vragen of het stadsbestuur de zaak ernstig neemt, knikt hij. “Onder de vorige administratie werden we soms uitgelachen als we iets meldden. Het ging er toen veel gemoedelijker aan toe. Dat is nu niet meer het geval. De coördinator van de woondienst is niet altijd van goede wil, maar de samenwerking met het kabinet van burgemeester Janssens en de schepen van huisvesting, Pairon, verloopt erg goed”, besluit Hosteaux.

Het parket treedt echter opvallend laks op in Antwerpen. Tussen de vaststelling van de feiten en de veroordeling verloopt minstens drie jaar. In andere steden gaat het gerecht vaak sneller en effectiever over tot actie. Op een themazitting over huisjesmelkerij in Gent werden in één klap vier vennootschappen en 22 personen veroordeeld tot hoge geldboetes en zelfs celstraffen. Niet enkel brengt dit schot in de zaak, het weegt mentaal ook zwaar op alle andere huisjesmelkers. Waarom kan zoiets niet in Antwerpen?

Wenger, het bedrijf dat het legendarische Zwitserse zakmes produceert, brengt een speciaal collector's item op de markt. Het gaat hier om een mes waarin alle 85 instrumenten en functies die ooit gebruikt zijn, verwerkt zitten. Het 23 cm lange mes weegt bijna 1 kg en moet de fervente verzamelaar € 1000 kosten. Binnenkort ook in uw winkel en onder de kerstboom van Sam Gooris.

Rob Moodie, een mannelijke advocaat uit het Nieuws-Zeelandse Wellington, voerde een opmerkelijke protestactie. Moodie droeg een enkellange rok met een bijpassend jasje en een handtas om te protesteren tegen het mannenbolwerk dat de juridische wereld is. “Ik protesteer tegen het mannelijke ethos dat deze zaak domineert. Net zolang als dat blijft duren, zal ik me in vrouwenkleding hijsen.'' De nadelen zal hij er echter wel bij moeten nemen. Zo moet hij nu dagelijks zalf smeren op de pijnlijke blauwe plekken als gevolg van het vele geknijp in zijn billen. En u die dacht dat enkel beklaagden ‘m knepen in een gerechtshof.

Het personeel van de dierentuin van Zagreb kan weer opgelucht ademhalen. Dankzij muziek van Mozart heeft Suma, een vrouwtjesolifant van 45 jaar, het verlies van haar partner Patna kunnen verwerken. Suma en Patna leefden tien jaar samen. Sinds de dood van Patna at Suma nog nauwelijks en was ze terneergeslagen. Ondertussen heeft Suma haar eetlust terug en troost ze zich door te luisteren naar Mozart, Vivaldi, Bach en Schubert. Yep, er is echt terug een toekomst weggelegd voor de Vlaamse showbizz.

Bezoekers van de gokwebsite Betway.com kunnen een gokje wagen over het aantal gedetineerden dat tussen 4 september en 31 december 2006 zal ontsnappen uit de Belgische gevangenissen. De quoteringen zijn 9,00 (niemand ontsnapt), 1,70 (tussen 1 en 5 ontsnappingen) en 2,20 (6 ontsnappingen of meer). De weddenschap werd gelanceerd naar aanleiding van ontsnappingen in de gevangenissen van Dendermonde en Verviers. Minister van Justitie Laurette Onkelinkx zou al een tegenzet geprogrammeerd hebben in de vorm van abonnementen op Playboy, Hustler en the Adult Channel voor elke instelling.

Als je twintig kinderen hebt, kan dat wel eens moeilijk worden om al die namen en leeftijden te onthouden. De Brit Mike Holpin vond er niet beter op dan de volledige stamboom van het gezin Holpin op zijn rug te laten tatoeëren. Het kunstwerkje telt de namen van twintig kinderen, afkomstig uit vier relaties. Holpin zelf is alvast trots op zijn oplossing: “Mits gebruik van een spiegel zal ik zo voortaan nooit meer de namen en verjaardagen van mijn schattige kinderen niveK, ydneW, ylleK, ysiaD, ylrebmiK of nalyD vergeten!!”

Met een waarborg van € 50 en een huurprijs die afhankelijk is van de duur van de huur (€ 20 voor drie maanden of € 5 per maand voor zes of tien maanden) krijgt u een hippe lichtgele fiets mee met een herstelkit, twee sloten en een verplicht nazicht (af te leggen, niet mee te nemen). Verlengen of te laat terugbrengen – wat blijkbaar hetzelfde is –, kost € 10 na zeven dagen, € 20 na een maand en dan € 10 voor elke maand erbij. Vooraleer er echter gehuppeld kan worden naar het verdeelpunt onder het Astridplein aan de metro- en fietstoegang van het Centraal Station, dient u te reserveren op de website (www.fietshaven.be, of wat had u gedacht?). Daarna kan u met uw identiteitskaart, uw studentenkaart, al het geld en het bankrekeningnummer van een Belgische bank – om een onduidelijke reden, maar men zal er wel eerbare bedoelingen mee hebben – uw lichtgele fiets meenemen. Deze zomer hebben ook toeristen van dit privilege kunnen genieten, en in het najaar – nu? – is het de beurt aan bedrijven. Wees dus snel om trendy te wezen.

Dingen die ook nog wel handig kunnen zijn:

Het verdeelpunt bevindt zich aan de metro- en fietstoegang van het Centraal Station, onder het Astridplein (naast de fietsenstalling).

www.fietshaven.be

info@fietshaven.be

tel 03 326 99 68

Openingsuren verdeelpunt:

di 8.00-12.00u

do 16.00-19.00u of op afspraak

Ook Ovidiu en Mugurel (boven) hebben geen thuis. Samen met een veertigtal andere kinderen leven ze in en om het station van Brasov, de op een na grootste stad van Roemenië. 's Nachts slapen ze onder een spoorwegbrug of in de riool. De stank is daar ondraaglijk – een combinatie van uitwerpselen, zweet, lijm, afval op de grond en schimmels aan de wanden. Overdag hangen ze rond aan het station. Ze proberen een handtas of gsm mee te graaien, ze bedelen om voedsel en geld of wachten op een klant om zich te prostitueren.

Wanneer ik Mugurel zie, zwaait hij trots met een pakje sigaretten dat hij heeft buitgemaakt van een achteloze voorbijganger. Lachend steekt hij er een op terwijl hij Ovidiu troost. Zijn vriend schreeuwt van pijn of omdat hij verdoofd is door Aurolac, de lijm die de kinderen voortdurend snuiven, het is niet duidelijk. Gezond zijn ze geen van allen. Huidziekten door de omstandigheden in de riool, ontbrekende vingers of een voet die afvroor in de winter. Geslachtsziekten door prostitutie of verkrachting en darmaandoeningen door de bijtende lijmdampen die ze inademen.

Naar schatting zijn er negenduizend minderjarigen dakloos in Roemenië. Op 1 januari 2007 treedt het land toe tot de Europese Unie.

In Brasov houden de medewerkers van de vzw Narnia zich bezig met de opvang en verzorging van straatkinderen. Zij proberen de kinderen eten, wat kleren en de meest elementaire hygiënische zorgen te geven. Momenteel wordt er gebouwd aan een opvangcentrum. Als je geld wil schenken of je inzetten als vrijwilliger kan je contact opnemen met An Dumon (an.dumon@skynet.be), medewerkster van Helpende Handen, de Belgische vereniging die Narnia steunt.

Muziekliefhebbers kunnen sinds kort terecht in AMUZ, de tot concertzaal omgebouwde Augustijnerkerk in de Kammenstraat. Op 21 oktober brengt het Prometheus Ensemble er vroeg twintigste-eeuws werk van Honegger en Poulenc. Nog gloednieuwer dan AMUZ is de concertzaal van TRIX, gelegen aan de Noordersingel. Überheld Rudy Trouvé en de Amerikaanse singer-songwriter Denison Witmer spelen er een caféconcert op 7 oktober. Diezelfde avond nog pakken de buren van Hof Ter Lo uit met het Breakcore Gives Me Wood Fest, volledig gewijd aan het hyperkinetische enfant terrible uit electronicaland. Grondlegger van de breakcore Venetian Snares en vele anderen trakteren u op vettige beats die ratelen als Belgische FN-geweren in Nepal. Ook wie op zwart zaad zit in oktober hoeft zich de plezierige dingen des levens niet te ontzeggen. Op 6 oktober geeft Dez Mona de aftrap van een goed gevuld Jazz Wilrijk met een gratis concert in CC De Kern. Bijna elke avond zijn er gratis pop- en rockconcerten in muziekcafé Bottom Line en elke vrijdagmiddag kan je voor tweeënhalve euro naar gevarieerde kamermuziekconcerten luisteren in het Kolveniershof.

De eerste twee weken van oktober zitten ook vol met kleine, meerdaagse festivals. Zo viert jamcafé Buster twee weken lang zijn tiende verjaardag met gratis optredens à volonté en is er tot en met 13 oktober TONEEELLLEELLEL in Scheld'apen, met een mix van theater (Olympique Dramatique, Braakland/ZheBilding...), film en muziek (onder andere Think of One, I H8 Camera en Guido Belcanto). Een ander evenement is het Afrikaanse filmfestival Cinémaf, dat de hele eerste week van de maand landt op en rond het De Coninckplein. In het weekend van 14 en 15 oktober vindt een jubileumeditie van Het Andere Boek plaats in het Zuiderpershuis en op 20 oktober kan je in het Oude Badhuis terecht voor een gratis kortfilmfestival.

Het theaterseizoen is terug begonnen en vanaf 13 oktober mag Guy Cassiers zijn eerste productie als Toneelhuiscurator voorstellen. Mefisto for Ever werd door Tom Lanoye geschreven op basis van een tekst van Klaus Mann en werd door Cassiers als vanouds stevig geïnjecteerd met technologie. Van 4 tot en met 7 oktober pakt de Singel uit met de Belgische première van Hedda Gabler van Henrik Ibsen, gebracht door Toneelgroep Amsterdam in een bekroonde regie van Ivo Van Hove. In Monty is dan weer het nieuwe stuk van de Roovers, Merg, te zien van 13 tot en met 21 oktober. Wie warmloopt voor dans kan op 19 en 20 oktober terecht in het CCBE in Berchem voor voorstellingen van de jonge choreografen Nada Gambier en Etienne Guilloteau. De Singel ontvangt Alain Platel en zijn Les Ballets C. De La B. die van 2 tot en met 4 november vsprs brengen, naar de Mariavespers van Monteverdi.

De Amerikanen van de Scissor Sisters hebben hun succes grotendeels te danken aan hun discoversie van Pink Floyds Comfortably Numb, een zet die David Gilmour zodanig indrukwekkend vond dat hij zanger Jake Shears voor een liveduet uitnodigde. Toen Gilmour daar echter uiteindelijk op terugkwam, veranderde de grote fan vlekkeloos in een tegenstander. Aldus Shears: “I'm emotionally fragile and weeping – a mess. [...] They canned me. Bastards! [...] I kind of hate him for it.” Meer Floyd-nieuws: Roger Waters vond The Wall blijkbaar nog niet ambitieus genoeg, waardoor zijn – slik – opera Ca Ira (gebaseerd op de Franse Revolutie) vorige maand in Polen in première ging. Nog meer Floyd-nieuws: verzamelaars kunnen nu pas écht bewijzen hoe devoot ze zijn; Syd Barretts huis in Cambridge wordt namelijk geveild. Om ter eerst, blokes.

Boy George heeft als werkstraf voor cocaïnebezit vijf dagen straten moeten kuisen in Manhattan en overweegt nu een groots benefietconcert voor stratenvegers op te starten. Aangezien de Hollandse heren van Kane er niet voor terugschrikten om hun T-shirts te laten drukken op zo goed als krek dezelfde wijze als het kledingconcern Karl Kani, hebben ze een klacht voor merkinbreuk aan hun been. Als de Kane-luitjes hun trend willen verderzetten, zullen ze 500 euro boete per shirt moeten betalen. Het is alleszins een jammerlijk raadsel waarom hun muziek ook niet verboden werd: daar is namelijk evenmin iets authentieks aan.

Jon Nödtveidt, zanger/gitarist van de Zweedse black metalgroep Dissection, heeft zich vorige maand in een kaarsencirkel door het hoofd geschoten. De man werd in 1997 reeds opgesloten voor het vermoorden van een homoseksueel en was sinds 2004 terug bezig Dissection uit het slop te rakelen. Zijn officiële website geeft alvast de volgende verklaring: “His legacy and Luciferian Fire will live on [...]. As our brother's goal in life and death never was to “Rest in Peace”, we will instead wish him victories in all battles to come, until the Acosmic Destiny has been fulfilled. For the glory of the Dark Gods and the Wrathful Chaos!” Nu weet u het ineens. Robbie Williams neemt zijn voormalig Take That-manager Nigel Martin-Smith onder vuur in zijn nieuwe nummer The 90's, aldus: “ I'm 16 and chubby / He tells me: 'Lose 20 pounds - you're not Rob, you're Robbie / And if I see you with a girl, then you'll be sorry.” Niet gedacht het ooit te zeggen, maar als het even mag: gáán, Rob.

De Eurosongfestivalgedrochten van Lordi hebben voor bewezen diensten in Finland hun eigen, overigens zeer origineel getitelde Cola op de markt gekregen: Lordi Cola. Proost.

Rapnieuws: Mos Def is gearresteerd voor een ongepland openluchtoptreden, 50 Cent is nogmaals aangeklaagd voor het fysiek mishandelen van twee vrouwelijke fans, Lil' Kim wordt beschuldigd van plagiaat nu ze uit de cel is voor meineed, Busta Rhymes zit in de gevangenis wegens het neerslaan van een man die op zijn auto spuwde, Lil' Wayne (niét de broer van Lil' Kim) mag brommen voor drugsbezit en Proof wordt voor de rechter gedaagd door de familie van Keith Bender, de man hij vorig jaar neerschoot. Detail: Proof overleefde die street battle zelf niet. Wie is er nu het stoerst, beeatch?

Titel Van De Maand: Cosa Nostra Klub van Count Nosferatu Kommando, het nevenproject van Anorexia Nervosa-zanger “Rose Mother Sucking” Hreidmarr. Tevens de opvolger van het album Ultraviolence Über Alles, jawel. Eindigde als tweede: Alchemy of The Black Sun Cult van Goatwhore.

Je werkt in de biomedische sector met saviour babies, wat doe je precies?

Caroline De Man Eerst gebeurt er in-vitrofertilisatie – ze maken kunstmatig embryo's – en als die embryo's voldoende gegroeid zijn, op dag drie, dan bestaat het embryo uit acht cellen. Daarvan moet ik er één uitnemen en screenen op een bepaalde (bloeder)ziekte. Als beide ouders bijvoorbeeld sikkelcelanemie hebben, dan kijken wij met een speciale test – ontwikkeld voor deze specifieke ziekte – of dat éne celletje de ziekte heeft. Die éne cel gaat uiteraard verloren, die gaat stuk, maar daar ondervindt dat embryo geen last van. Het embryo blijft over met zijn zeven cellen, maar dat is geen probleem en die cellen delen zich gewoon verder. Tegelijkertijd wordt die cel ook getest op zijn compatibiliteit met de cellen van het zieke kindje. Het embryo moet hetzelfde HLA-type hebben als het zieke kind. Om een ziek kindje te redden met het embryo dus ten eerste gezond zijn en het moet ook compatibel zijn. Het zijn eigenlijk twee tests in één.

Hoe verloopt het proces van A tot Z?

De Man Mensen komen naar ons, als allerlaatste hoop op genezing van hun zieke kind. Ze komen dan eerst bij de geneesheer – diensthoofd van de genetica – en als wij de mogelijkheden hebben om het kindje te helpen begint het hele proces. Zij worden aanvaard maar moeten dan eerst nog passeren bij de psycholoog. Daar wordt gekeken naar de beweegredenen van de ouders, en of het kind wel echt gewenst is. Onze psycholoog staat niet alleen, maar een overkoepeld ethisch comité is er bij ons niet. Dus, van zodra de ouders gescreend zijn kan het IVF-proces beginnen. De vrouw krijgt dan een hormonenkuur toegediend zodat wij eicellen verkrijgen. Die eicellen worden bevrucht met sperma van de man. Die embryo's worden dan gescreend en de goede exemplaren worden terug bij de moeder ingebracht.

Wat wordt er dan met de ‘slechte' embryo's gedaan?

De Man Dat mogen de ouders zelf kiezen. Het is zo dat er altijd embryo's overblijven waarvan het HLA-type niet compatibel is met dat van het zieke kindje, maar waar voor de rest niets mis mee is. Die embryo's kunnen zich ontwikkelen als perfect gezonde kinderen. Wij vragen dan of we die embryo's voor onderzoek mogen gebruiken, of dat ze de embryo's liever invriezen. Als de ouders dan later nog een kindje willen dan kunnen die embryo's worden geplaatst bij de moeder. De meeste mensen kiezen daarvoor. Op die manier kunnen ze zich meer met de situatie verzoenen: de embryo's zijn er nog, ze zijn niet dood.

Het gebeurt ook dat embryo's worden weggegooid, wat niet vanzelfsprekend is.

De Man Ja, maar bij ons gebeurt dat niet. De embryo's worden ofwel gebruikt voor research, ofwel worden zij ingevroren voor het koppel.

En achteraf? Wordt het geboren kindje – de saviour baby – nog opgevolgd? Of hebben jullie daar niets meer mee te maken?

De Man Ze proberen die kinderen wel op te volgen. Dat is althans de bedoeling, maar dit is nog een erg jonge praktijk. Er is bij ons uiteindelijk nog maar één kindje geboren waarbij alles echt gelukt is.

Jullie hebben al wel twee saviour babies op de wereld gezet.

De Man Ja, dat tweede kindje was twee weken te laat. Het kindje dat gered moest worden was net gestorven. Zulke dingen heb je niet in de hand natuurlijk – een zwangerschap duurt nu éénmaal negen maanden. Je ziet, alles bevindt zich nog in een erg pril stadium. Er moet over alles nog veel worden nagedacht, maar het is inderdaad de bedoeling dat de kindjes achteraf ook worden opgevolgd om ook een inzicht te krijgen in hoe dat kind zich voelt achteraf.

Krijgen de ouders hierover en over andere zaken voldoende begeleidende informatie?

De Man Ja, er wordt heel eerlijk aan de mensen gezegd dat de hele behandeling een enorme beproeving is en dat je echt maar een heel kleine kans hebt dat er een compatibel en gezond kindje bij zit. Daarover worden de ouders echt goed geïnformeerd, maar dikwijls kunnen we het ook niet te gedetailleerd uitleggen want veel mensen snappen het niet zo goed. We hebben bijvoorbeeld dikwijls mensen uit Afrika en zo, en die zijn daar niet zo goed met mee. Dikwijls is het ook dat die mensen niet goed Engels spreken. Wij proberen hen alles dan wel uit te leggen. Het belangrijkste is dat je ze niet te veel valse hoop geeft. De mensen die naar ons komen moeten ook iets ondertekenen waarin staat dat ze er rekening mee moeten houden dat de hele procedure begeleid wordt door mensen, en er dus ook fouten kunnen gebeuren. Hoe zit het met de wet?

Op dit moment zijn ze ermee bezig – er zijn veel problemen geweest met onder andere spermadonatie –, men wil dat dit zeker doorgaat. Ze vinden het correct en willen die mogelijkheid blijven aanbieden. Tot nu toe was er gewoon geen wet die deze praktijk verbiedt, en daarom blijven we er ook gewoon mee doorgaan. Maar ze zijn het in ieder geval van plan om alles in een concrete wet te gieten. Ook omdat het niets met klonen of eugenetica te maken heeft.

Stel dat de saviour baby geen redding brengt en zijn broer of zus toch sterft. Als dit kind later te weten komt dat dit eigenlijk was wat zijn ouders met hem voor hadden,dat moet toch een pijnlijke gedachte zijn?

De Man Over dat probleem hebben al veel psychologen het hoofd gebogen. Maar er zijn zo veel kinderen die niet gepland zijn en een zogenaamd ‘ongelukje' zijn. Als je dat als kind later te horen krijgt, dat is óók niet tof. We gaan er eigenlijk vanuit dat dit kind gewenst is.

Maar is het niet zo dat veel ouders aanvankelijk geen kind meer hadden gepland?

De Man Dat is zo. Als dat koppel geen ziek kind hadden gehad dan hadden zij waarschijnlijk nooit een extra kind gewild. Ook als zij niet hetzelfde HLA-type hadden gehad, zouden zij er niet geweest zijn. De ouders beslissen in naam van het kind dat het geboren moet worden.

Hebben zij dat recht?

De Man Ik vind van wel. Ik heb hierover ook een boek gelezen en dan sta je er inderdaad wel bij stil dat je dat kind nooit iets hebt gevraagd. Maar je moet je dan bedenken, dat als je vier kinderen hebt en één ervan is erg ziek,dan ga je eerst kijken of één van die andere drie kinderen compatibel zijn. Als nu één van die kinderen compatibel is, dan is het toch niet meer dan normaal dat je dat kind donor laat zijn?

Wat vind je van de naam saviour babies?

De Man Tja. Het was dat of ‘designer baby'. Tegen die naam zijn we vierkant tegen, je krijgt namelijk meteen de connotatie ‘blond haar en blauwe ogen', en dat levert een volledig verkeerd beeld op. Dan verkies ik toch ‘saviour babies', want zo ís het in feite ook. Ik vind het de beste naam die ze er tot nu toe aan gegeven hebben.

Dreigt een saviour baby niet een vorm van gematerialiseerd leven te zijn?

De Man Ja, in zekere zin is dat zo wel. Maar dat kind is eigenlijk het meest gewenste kind dat er bestaat. Later gaat dat kind er ook geen last van hebben. Ze hebben enkel stamcellen uit de navelstreng nodig, wat iets is dat toch voor niets anders gebruikt wordt. Slechts zelden, als het kindje te klein is, dan zijn die cellen uit de navelstreng niet genoeg en moeten ze nog cellen uit het ruggenmerg nemen wat dan weer wel heel pijnlijk is. Er zijn echter geen risico's aan verbonden voor het kindje.

Er komen mensen van overal naar jullie. Dit zijn vooral rijke mensen aangezien de behandeling enorm veel geld kost.

De Man Ja, dat klopt. Er wordt nog niets terug betaald tenzij je Belg bent, dan betaal je nog ongeveer driehonderd euro voor een IVF-cyclus. Als bijvoorbeeld iemand van Spanje naar hier komt zou dat in Spanje zelf terugbetaald moeten worden, maar er is daar nog geen wet voor. Vandaar dat er inderdaad enkel rijke mensen naar ons komen. Dat vinden wij ook erg, maar veel kunnen we daar niet aan doen.

Kan je er een bedrag op plakken, op de kosten van zulk een behandeling?

De Man Eén cyclus kost 6500 euro. Vaak gaat dit bedrag een duizelingwekkende hoogte in aangezien één cyclus meestal niet genoeg is om een compatibel en gezond embryo te vinden én tot leven te brengen. Het gaat dus echt om immens veel geld.

Zou het niet beter zijn dit geld te investeren in basiszorg in derdewereldlanden? Daar sterven elke dag onschuldige kinderen aan ondervoeding.

De Man Inderdaad. Ik vind het ook onvoorstelbaar hoeveel geld hiermee gemoeid is, maar ikzelf kan daar weinig aan veranderen.

Onlangs stond er een artikel in de krant (De Morgen, ... mei 2006, cf. bijlage 2) over een Belgische arts die IVF wilde uitvoeren naar de derde wereld om de onvruchtbare en daardoor gestigmatiseerde vrouwen te helpen. Wat is je mening daarover?

De Man Ik vind dat belachelijk. Ik dacht meteen: “Hebben die niets belangrijkers te doen dan dat?” Dat was mijn eerste reactie toen ik de titel zag. Toen ik het hele artikel gelezen had kon ik al iets meer begrip opbrengen voor het idee, maar dan nog.

Dan kunnen ze beter de wortel van het probleem aanpakken...

De Man Inderdaad, ze kunnen hun geld beter ergens anders in steken.

Is het menselijke leven niet iets heiligs, waarvoor nog steeds vele mensen terugdeinzen om zich daarmee te bemoeien?

De Man Ja, inderdaad. Daar kan ik inkomen. Wat echter enorm belangrijk is voor de mensen om te weten, is dat wij niets veranderen aan embryo's. Die embryo's zijn er zo en wij doen niets anders dan selecteren, dat is een groot verschil. Oké, je speelt inderdaad nog altijd een beetje voor God, want jij beslist wiens leven het waard is geleefd te worden. Ik vind dat dat nog wel net kan, al kan ik me voorstellen dat mensen er problemen mee hebben.

Maar die terugdeinzende houding is vooral in de medische wereld aan het verdwijnen, is dat niet gevaarlijk?

De Man Er moeten sowieso grenzen gesteld worden. Maar ik denk dat er tot nu toe niets mis gaat. Ik heb niet het gevoel dat ik met iets bezig is dat niet mag.

Maar geen redactie zonder redactielokaal. Brainstormen, artikels vormgeven en nieuwe ideeën laten ontspruiten kan niet zonder over een aangepaste accommodatie te beschikken. De universiteit zorgde ervoor dat we vanaf onze tweede jaargang terecht konden in de Lange Nieuwstraat 55. Hier hadden we beschikking over een lokaal dat ruim voldoende plaats bood voor de redactionele taken en wekelijkse vergaderingen en besprekingen. Na enig opknapwerk, door de redactie verricht, begon het lokaal vaste vorm te krijgen en kwam de vaart in het pasgeboren studentenblad van de unief.

In de Lange Nieuwstraat werd ruim drie jaar hard gewerkt om van dwars een informatief en helder blad te maken. Mensen met verschillende achtergronden werkten samen en het resultaat mocht er wezen. Schrijvers, reporters, fotografen en grafici zorgden ervoor dat dwars algauw een eigen karakter kreeg en de spreekbuis werd van de Antwerpse universiteitsstudenten.

De oplage ging de hoogte in, het aantal bladzijden vermeerderde gestaag en de redactieploeg zat in het juiste ritme. dwars kreeg meer bekendheid onder de studenten.

dwars heeft steeds twee grote doelstellingen gehad. Enerzijds zorgen we voor universiteitsgerelateerd nieuws, anderzijds brengen we artikels die studenten in de ruime zin aanbelangen. Cultuur, poëzie, sport en politiek hebben steeds hun plaats gehad en zullen die ook blijven behouden in de toekomst, omdat een studentenblad volgens ons meer moet brengen dan de dagdagelijkse kommer en kwel.

Aan het einde van het academiejaar 2004-2005 kregen we te horen dat de gebouwen aan de Lange Nieuwstraat gingen worden gerenoveerd. Dankzij de inspanningen van de toenmalige hoofdredactie werd een voorlopig vervangend redactielokaal gevonden in de Kleine Kauwenberg 12. Ook hier beschikten we over voldoende ruimte om ons materiaal op te stellen, maar qua infrastructuur begonnen de problemen zich hier de kop op te steken.

Eerst en vooral merkten we dat er geen internetverbinding mogelijk was. Dit werd na verzoek opgelost door de dienst IT. Later merkten we echter dat het ook met de verwarming niet goed zat. Uiteindelijk konden we ons dankzij enkele elektrische vuurtjes warmhouden tijdens winterse lay-outnachten. De sfeer zat er na een tijdje ook hier goed in en dwars bleef maandelijks verschijnen. Tot echter het moment dat we geruchten begonnen op te vangen over een eventuele nieuwe verhuis van ons redactielokaal. We controleerden die geruchten en na wekenlange onduidelijkheid bleek dat ook de gebouwen aan de Kleine Kauwenberg zouden worden gerenoveerd. Onmiddellijk werd er door de redactie samengezeten met de verantwoordelijken van de Technische Dienst, Studentenvoorzieningen en Huisvesting van de universiteit.

Al gauw bleek echter dat we deze keer met een groot probleem zaten: de verhuis van de faculteit Politieke en Sociale Wetenschappen van Campus Drie Eiken naar de Stadscampus. In 2006 zou het gebouw de Meerminne voltooid zijn en moesten de medewerkers van de faculteit dus bureauruimtes en stockageplaatsen krijgen op de Stadscampus. Elk beschikbaar lokaal werd toegewezen en dwars viel uit de boot. In tegenstelling tot wat we dachten – dat we na de renovatie terug naar ons lokaal in de Lange Nieuwstraat konden – bleek er al een resem gloednieuwe naamkaartjes te prijken op de deurbel. Maar geen mooi etiket met de vermelding ‘dwars, studentenblad van de Universiteit Antwerpen.’

Wat volgde waren ontelbare vergaderingen, mondelinge en telefonische gesprekken met allerlei diensten van de universiteit. We hebben nood aan een eigen lokaal, dat staat vast. Het tweede semester passeerde en er kwam ondanks de vele pogingen vanwege dwars en de universiteit geen oplossing uit de bus.

Heel deze lokaalkwestie heeft zijn weerslag gehad op de werking en kwaliteit van dwars. Door het gebrek aan een vaste infrastructuur moest er wekelijks worden vergaderd op verschillende locaties, wat vooral voor communicatieve problemen zorgde. Bovendien moest ons IT-materiaal tijdelijk worden gestockeerd op koten van redactieleden, bij gebrek aan een alternatief. De grootste problemen situeerden zich echter op het vlak van lay-out en eindredactie van de artikels. De week voor het verschijnen elke avond moeten veranderen van locatie om te lay-outen, foto’s in te scannen en artikels te controleren was geen goede zaak. Dit merkten we al gauw aan de hoeveelheid kleine fouten die in de uiteindelijke versie van dwars opdoken. Door de bijkomende stress ging de kwaliteit van het blad er, vormelijk gezien, zeker niet op vooruit. Het is dan ook de verdienste van de ganse redactieploeg dat er ondanks deze uiterst moeilijke werkomstandigheden toch elke maand een nummer in de verdeelbakken lag.

Een universiteit moet jonge denkers de ruimte en kans bieden zich te ontplooien. Een onafhankelijke studentenpers is onontbeerlijk.

Voor volgend academiejaar heeft de universiteit een oplossing beloofd. We hopen u dan ook verder maandelijks te kunnen informeren met een gloednieuw nummer.

Ongeveer een maand en vele, vele boterhammen met choco later blijkt het dan toch allemaal niet zo vanzelfsprekend. Gelukkig hebben zij die begin november al met een licht grijzige tint in het aangezicht door het leven gaan geen reden tot wanhopen. Op elke campus heeft onze universiteit namelijk studentenrestaurants voorzien, waar je tegen een schappelijke prijs (ondanks de occasionele verhogingen) jezelf te goed kan doen aan de verschillende menu's die elke dag opnieuw weer zorgvuldig samengesteld worden. Zo krijgen honderden studenten dan toch nog hun dagelijkse portie vitamientjes voorgeschoteld.

Aangezien er dan toch elke dag zoveel studenten langs het studentenrestaurant passeren, zou men mogen verwachten dat we dan ook wel wat inspraak en controle zouden willen hebben over de kwaliteit en de properheid van het geserveerde. Zeker als we in herinnering brengen dat het bestaan van deze restaurants zelf, voortvloeit uit de democratiseringsbeweging die ons hoger onderwijs vanaf de jaren '60 gekend heeft. Elk semester worden de studentenrestaurants door een onafhankelijke hygiënisch controlebedrijf, Silliker, volledig doorgelicht en krijgen ze een rapport met opmerkingen over mogelijke verbeteringen en eventuele tekortkomingen. Er is echter geen enkel orgaan met studentenvertegenwoordiging dat toegang krijgt tot deze rapporten.

Gevraagd naar het waarom van deze discretie, antwoordde de verantwoordelijke binnen het departement studentgerichte diensten voor de UA-Catering (het spijt me Francis, maar zo heet het ding nu eenmaal, kijk maar op de website), Catherine Ongenae, ons dat ze aan de sociale raad inzage in deze rapporten had voorgesteld maar dat er daar blijkbaar geen interesse voor was. Aangezien de leden van de sociale raad ongetwijfeld allemaal zeer druk bezette mensen zijn en wij dwarsers meestal toch niets anders om handen hebben dan wat wezenloos voor ons uit te staren, besloten we dan maar om zelf de verslagen van de laatste controles door te nemen.

Laat dit echter geen reden zijn voor u om toch maar weer grote hoeveelheden choco in huis te gaan halen.

Vooraleer we door de papierberg begonnen te bladeren, kregen we eerst nog wat uitleg van mevrouw Ongenae over hoe er in alle keukens een constante autocontrole gebeurd op de hygiëne volgens de HACCP-methode (Hazard Analysis Critical Control Points) waarbij heel het bewerkingsproces dat de voedingswaren doormaken van levering tot vertering wordt onderverdeeld in een aantal stappen, waarna aan elke stap een aantal controlepunten worden toebedeeld. Tijdens de halfjaarlijkse externe controle wordt dan niet alleen de hygiëne maar ook het naleven van deze HACCP-methode gecontroleerd.

Hoog tijd om eens te zien wat er nu juist in die verslagen te lezen valt. Het correct dateren en het respecteren van de houdbaarheidsdatum van enkele producten werd bij elk restaurant als aandachtspunt vermeld, verder leverde het niet altijd naleven van de temperatuurvoorschriften ook wel eens een opmerking op. Laat dit echter geen reden zijn voor u om toch maar weer grote hoeveelheden choco in huis te gaan halen, want over het algemeen behaalden de restaurants zeer mooie resultaten tijdens de controles.

Op een totaal van 100 scoorden Ten Prinsenhove (Stadscampus) en het restaurant van de Drie Eiken het best, met respectievelijk 94,1 en 94, gevolgd door het Atrium (indien u niet in staat bent om spontaan de onvolledigheidstelling van Gödel af te dreunen, is het volstrekt begrijpelijk dat u nog nooit van dit restaurant hebt gehoord) en de Passage op campus Middelheim, dat de hekken sluit met een nog steeds respectabele 85,5. Gevraagd naar enige toelichting wist mevrouw Ongenae ons nog mee te delen dat 60% normaal gezien voldoende is, maar dat zij de lat op 80% legt en dat de hoge score op de Stadscampus verklaard kan worden door het feit dat ze daar het HACCP-systeem als eerste heeft ingevoerd en dat de andere restaurants wel gauw zouden volgen. U kunt dus met een gerust hart uw buikje vol blijven eten op onze universiteit, tenzij u op de stadscampus zit en allergisch bent voor cresson natuurlijk.