***Op tentoonstellingsgebied is er niets nieuws onder de zon, wat echter niet wil zeggen dat u niets kan gaan beginnen in de Antwerpse musea. Het Modemuseum zet haar collectie in de kijker, in het Fotomuseum lopen tot half mei nog steeds enkele puike tentoonstellingen (waaronder ‘Tekenaars’ van Bart Van der Moeren en werk van de roemruchte koning Leopold III) en ook het Vleeshuis, Rubenshuis, Hessenhuis en KMSKA hebben een meer dan fascinerende permanente collectie.

***Voor muziek kan je in mei terecht in Scheldapen, dat op 4 mei The Go Find en The Sedan Vault in huis haalt. ***De Roma pakt dan weer uit met de Tunesische held Anouar Brahem (9 mei) en met het notoire lief van Delphine Bafort: Gabriel Rios (26 mei). ***Voor meer latin grooves is er Septeto Turquino, dat op 4 mei op meesterlijke wijze de Cubaanse sonmuziek naar het Zuiderpershuis brengt. ***Het Zuiderpershuis nodigt je ook uit voor het afsluitende feest van het Moussem Festival. Op 20 mei zullen chaäbizangeres Zahra, raïster Cheb Bilal en DJ Saif uw oren verwennen. ***In Hof Ter Lo kan je op (ook al) 4 mei naar de dertiende Belgian Roots Night, waarop als hoofdact dé Bo Diddley opdraaft. ***Op dezelfde plaats kunnen onze vrienden van de duisternis op 25 mei hun hart dan weer ophalen aan onder andere Dying Fetus, Skinless en Dead To Fall. ***Petrol organiseert op 11 mei An Evening of Wannabes, met klinkende namen als Tomàn, Felix Da Housecat en Ansatz Der Maschine. *** Ook op 11 mei haalt Buster de sympathieke jazz van Enrique Tarde in huis. ***En om diezelfde avond nog maar eens in volmaakt eclecticisme af te sluiten kan je naar Guido Belcanto in de Arenbergschouwburg. ***In DeSingel is ten slotte op 10 mei het eindproduct te horen van de conservatoriumstudenten onder leiding van Vinko Globokar.

***Theatergewijs onthaalt Monty u op 3 tot 5 mei op een avondje onvervalst toptheater met ‘Testament’ van Abbatoir Fermé. ***Voor danstheaterfans is er ‘Sous le Sol’ van Peeping Tom, op 10 mei in CCBe. ***Echte Wilrijkenaars kunnen hun hart ophalen in De Kern, waar Nico Sturm en Liesje De Backer van 12 tot 20 mei ‘Soms ben ik het vergeten’ voorstellen. ***In DeSingel komt Muziektheater Transparant langs, dat op 2 mei ‘Eric Sleichim’ opvoert. ***Op 3 en 4 mei is het dan weer de beurt aan Johan Simons en zijn Münchener Kammerspiele, dat Houellebecqs ‘Elementarteilchen’ speelt. ***Op 20 en 21 mei kan je genieten van Wim Vandekeybus’ laaste productie, ‘Spiegel’.

Sinds 1984 delen deze broers een regisseursstoel en schrijven ze de meest geweldige scripts en dialogen. Acteurs werken dolgraag met hen samen: George Clooney (die tekende voor O Brother, Where Art Thou? zonder zelfs het script te lezen), John Goodman en Billy Bob Thornton kent u ongetwijfeld, maar ook minder bekende koppen als Steve Buscemi (onthoud deze naam!) en John Turturro staan snel op het netvlies geprint. Mijn favoriete film van de broers Coen is The Big Lebowski: ‘The Dude’ Lebowski wordt op een dag in zijn huis overvallen omdat men hem verwart met een miljonair die dezelfde naam draagt. Samen met zijn bowlingvrienden gaat ‘The Dude’ naar zijn naamgenoot om een schadevergoeding te vragen voor zijn door de overvallers bezoedelde tapijt. Met dit gegeven brouwen de gebroeders naar mijn mening de grappigste film aller tijden. Het verhaal, de soundtrack (met o.a. Bob Dylan, Gipsy Kings en Elvis Costello), de personages en de gesprekken (“Mr. Treehorn treats objects like women, man.”) zijn gewoon af. Niet voor niets houdt men in de VS geregeld nog een Lebowski Fest helemaal in het teken van de film, maar voor wie weinig tijd heeft is er nog altijd de ‘f_cking short version’ op YouTube. Naast deze film raad ik ook O Brother, Where Art Thou? aan. In dit andere hoogstandje van de gebroeders Coen gaan drie ontsnapte gevangenen in het Mississippi van de jaren ’30 op zoek naar een schat. Het resultaat is een heerlijk verhaal dat opvallend veel overeenkomsten vertoont met Homerus’ Odyssee. Maar voor hen die Scarlett ondertussen weer vergeven hebben is het zwart-witte The Man Who Wasn’t There ook een schitterende aanrader. Dus kindjes, jullie mogen nu je plaatselijke videotheek bestormen!

De resultaten van uw studie veroorzaakten behoorlijk wat ophef. Kan u kort uw conclusies schetsen?

Bea Cantillon Het Belgische sociale zekerheidsmodel is aan het afkalven. In de jaren zeventig en tachtig was het wereldwijd de absolute top. Nu behoren we nog steeds tot de Europese kopgroep – met daarin ook Denemarken, Duitsland, Finland, Frankrijk, Luxemburg, Nederland, Oostenrijk en Zweden; de negen landen waarmee we onszelf graag vergelijken – maar binnen die groep presteren we matig.

Hoe zijn we onze koppositie dan kwijtgespeeld?

Cantillon Twee loodzware gewichten wegen op de Belgische sociale zekerheid: de overheidsschuld en de werkloosheid. Een deel van onze belastingen dient om de overheidsschuld af te betalen. Dit betekent dat de fiscale druk hoger is dan elders, maar de return relatief klein. Ten tweede hebben we weinig mensen aan het werk. Er zijn dus in verhouding weinig mensen die bijdragen voor de sociale zekerheid betalen, en omgekeerd een erg groot aantal mensen dat net nood heeft aan een uitkering. Door deze twee factoren is ons sociaal model er de laatste vijftien jaar sterk op achteruitgegaan, waardoor er grotere kloven ontstaan in de samenleving. Tussen werkenden enerzijds en werklozen, gepensioneerden en zieken anderzijds, maar ook bijvoorbeeld tussen mensen met kinderen en mensen zonder kinderen.

Men heeft het vaak over een sluipend gevaar dat zich onopgemerkt voltrokken heeft. In ’97 waarschuwde u er echter al voor dat een aantal economische en sociale trends zou leiden tot een grote druk op de sociale zekerheid.

Cantillon Dit verhaal hebben wij al veel vaker geschreven: de sociale zekerheid weegt te zwaar, ze is verzadigd, het kan zo niet voort. Deze studie is geen primeur. In de jaren tachtig had men reeds hetzelfde probleem: een hoge overheidsschuld, veel hoger nog dan nu, en weinig mensen aan het werk.

Hoe reageerde de overheid er toen op?

Cantillon In die periode – dat was de periode-Dehaene, die eerst minister van Sociale Zaken was en daarna premier – heeft men het systeem selectiever gemaakt. Men voerde belangrijke besparingen door in de sociale zekerheid maar men sneed enkel bij diegenen die het aankonden: samenwonenden zonder kinderen, om maar één voorbeeld te geven. Zij die het financieel minder breed hadden, zoals alleenstaanden, ondervonden geen last van deze besparingen.

Dat kon men niet blijven doen.

Cantillon Neen. Eind jaren tachtig was deze piste opgebruikt: selectiever kon niet meer.

In de jaren negentig koos de regering er dan voor om geen welvaartsaanpassingen meer door te voeren.

Cantillon Men heeft de uitkeringen niet langer samen met de lonen, het nationale inkomen of de algemene welvaart in het land laten stijgen. Dat verklaart de groeiende ongelijkheden in de maatschappij.

Keuzes durven maken

Welke maatregelen zou de overheid nu moeten nemen om de sociale zekerheid te beschermen?

Cantillon Ten eerste moet men meer mensen aan het werk krijgen. Het huidige activeringsbeleid is een stap in de goede richting, maar verzinkt in het niets vergeleken met dat van Nederland of de Scandinavische landen. Ten tweede zou men de sociale zekerheid lichter moeten maken. Nu wordt er te veel gedekt: “risico’s” waarvan men zich de vraag moet stellen of het wel degelijk sociale risico’s zijn.

U bedoelt het tijdskrediet, waarmee werknemers tijdelijk loopbaanonderbreking kunnen opnemen.

Cantillon Bijvoorbeeld, ja.

Gilbert De Swert, voormalige hoofd van de ACV-studiedienst, antwoordde hierop dat het tijdskrediet minder dan 1 procent van de kosten voor sociale zekerheid uitmaakt.

Cantillon Dat klopt, maar het is een tekenend voorbeeld voor de mentaliteit van een maatschappij die geen keuzes durft te maken. Men durft niet meer te definiëren wat maatschappelijke verantwoordelijkheid is en wat niet. Een loopbaanonderbreking om voor je kinderen of voor je zieke ouders te zorgen, dat moeten we uiteraard ondersteunen. Maar welk risico dekt onze sociale zekerheid als een werknemer tijdskrediet opneemt om naar de Balearen te gaan? We durven het maatschappelijk debat niet aan te gaan.

Hetzelfde geldt voor brugpensioenen. De meeste 58-plussers zijn nog voldoende fit, zowel fysisch als mentaal, om zeer productief te zijn. We laten hen desalniettemin vervroegd met pensioen gaan. Men moet durven kiezen en enkel de 58-plussers die het daadwerkelijk nodig hebben ondersteunen. Ook werkloosheidsuitkeringen zijn een goed voorbeeld: de sociale zekerheid moet enkel onvrijwillig werklozen bijstaan, dat spreekt toch voor zich? De controle hierop was echter lange tijd verwaarloosbaar, men gaf zonder veel nadenken álle werklozen een uitkering, onbeperkt in de tijd.

Wanneer we over brugpensioenen en werkloosheidsuitkeringen spreken, hebben we het duidelijk niet meer over 1 procent. Het is tijd om keuzes te maken.

Mensen geven niet graag af wat ze als verworven rechten zien.

Cantillon Toch is er geen andere optie: langzamerhand begint dat besef bij iedereen door te dringen. Het is de enige manier om de sociale bescherming voor zij die het nodig hebben op een behoorlijk niveau te krijgen.

Waarom hebben we het zo moeilijk om keuzes te maken?

Cantillon Verschillende factoren spelen mee. De communautaire tegenstellingen in België zijn zeker van belang: het is moeilijk een degelijk sociaal beleid te voeren in een land waar de bevoegdheidsverdeling niet gestabiliseerd is. Van een sociaal federalisme is er eigenlijk geen sprake. Naast grote sociaaleconomische tegenstellingen zijn er ook belangrijke politieke verschillen tussen Vlaanderen en Wallonië. Over de taalgrens bekijkt men deze problematiek heel anders: men reageert er sussend, hoewel daar veel meer werkloosheid en armoede is. Een tweede factor zijn de behoudsgezinde reflexen in het middenveld.

Bedoelt u met dat laatste de reactie van Gilbert De Swert, die de conclusie uit uw studie in twijfel trekt?

Cantillon Inderdaad. Hij zegt dat de minstbedeelden niet armer geworden zijn, integendeel, dat dit enkel zo lijkt omdat de welvaart van de anderen steeg en de rijken dus rijker werden. Het gaat met andere woorden slechts om relatieve verschillen, zegt De Swert. Maar daar gáát het potverdekke juist over, die relatieve verschillen! De verdeling van de welvaart, dat is net wat van belang is. Het is toch merkwaardig dat een syndicalist zo’n standpunt inneemt over de groeiende ongelijkheden in de samenleving? Vanuit een verkeerd begrepen groepsbelang weert men noodzakelijke hervormingen van de politieke agenda: men heeft schrik dat wanneer men te hard roept dat het niet goed gaat, er ook daadwerkelijk besparingen zullen volgen. Zo'n behoudsgezinde instelling is uiteraard nefast op langere termijn, in de eerste plaats voor zij die op de sociale bescherming aangewezen zijn voor hun bestaanszekerheid.

Een gebrek aan verantwoordelijkheidszin.

Cantillon Niet toevallig zijn de huidige koplopers op het vlak van sociale zekerheid de Scandinavische landen. Kenmerkend is de grote maatschappelijke verantwoordelijkheidszin die daar leeft. Een samenleving met een grote solidariteit, waar de burgers hun rechten maar ook hun plichten kennen.

Ontbreekt dit besef in België?

Cantillon In België is er niet echt sprake van verantwoordelijk gedrag op de arbeidsmarkt, noch bij de werkgevers, noch bij de werknemers: kijk maar naar het tijdskrediet, de brugpensioenen, … Dat is niet de schuld van de individuen die hiervan gebruik maken, maar van het hele systeem en de maatschappij die het in stand houdt.

Vergrijzing

Even terug naar de twee basisfactoren: werkloosheid en overheidsschuld. De laatste weken werden de kranten gevuld met goednieuwsshows over de economie: in sommige regio’s was de werkloosheid zo goed als onbestaande, Verhofstadt II zou dan toch bijna aan de 200.000 banen geraken, …

Cantillon Dat klopt, maar je moet die zaken kunnen plaatsen. Om te beginnen zijn de ons omringende landen performanter geweest dan wij in het creëren van werkgelegenheid. Verder is het juist dat er 180.000 jobs zijn bijgekomen, maar tegelijkertijd zijn er veel meer mensen op de arbeidsmarkt ingestroomd: om demografische redenen en ook omdat er nog steeds een toevloed is van vrouwen die voordien niet of minder werkten. Dat verklaart waarom zowel de tewerkstelling als de werkloosheid tegelijkertijd toegenomen zijn.

Het verhoogde aantal mensen op de arbeidsmarkt is slechts tijdelijk: het actieve, werkende deel van de bevolking zal dalen door de vergrijzing.

Cantillon Inderdaad, tegen 2015 zullen we reeds een duidelijk verminderde instroom op de arbeidsmarkt zien, louter om demografische redenen.

Dat betekent een besparing voor de sociale zekerheid op de werkloosheidsuitkeringen, maar…

Cantillon Daardoor is het probleem van de afkalvende sociale zekerheid niet opgelost, integendeel. Naast een kleinere instroom op de arbeidsmarkt krijg je een sterke toename van het aantal pensioengerechtigden.

De Studiecommissie voor Vergrijzing voorspelt een meerkost voor de sociale zekerheid van 3,4 procent van het bruto binnenlands product tegen 2030 door de vergrijzing.

Cantillon Dat is erg veel. We moeten daarbovenop ook nog iets doen aan de nieuwe behoeften, zoals onderwijs en ouderenzorg, of de inspanningen voor het milieu: zaken waarvoor we in elk geval iets extra's zullen moeten doen. En dan hebben we de afkalvende sociale zekerheid nog niet eens aangepakt!

Heeft paars op dit vlak gefaald?

Cantillon Paars heeft de gunstige economische conjunctuur te weinig gebruikt om de overheidsschuld versneld af te bouwen. Dat is erg, want zo hebben we de kans laten liggen om in goede omstandigheden alvast een voorsprong te nemen op de problemen van de volgende decennia. Nu is het te laat: in 2010 komen we reeds in een turbulente fase. De samenleving zal grondig wijzigen als gevolg van de vergrijzing. Dan zal men dubbele inspanningen moeten doen.

Privatisering en liberalisering

Hoe zit het met de privatisering van de sociale zekerheid?

Cantillon Die is nu volop bezig, als reactie op de achteruitgang van ons sociaal systeem. Neem nu de gezondheidszorg: de bijdrage van de patiënt ligt er inmiddels rond de 25 procent, dat is zeer hoog in vergelijking met andere landen. Als reactie laten mensen zich privaat verzekeren. Hetzelfde geldt voor de pensioenen: het pensioensparen en de aanvullende pensioenen nemen snel toe. Men vergeet vaak dat deze privatisering een bedreiging voor het basissysteem is. Pensioensparen en aanvullende pensioenen worden in mindering gebracht van de belastingen, wat dan weer minder inkomsten voor de sociale zekerheid betekent. Zo kom je in een vicieuze cirkel…

Waardoor we automatisch naar een minimale sociale zekerheid naar Angelsaksisch model gaan?

Cantillon Daar gaan we momenteel naartoe, ja. We hebben ons vooraf niet de vraag gesteld of we er tevreden mee zijn of niet. Nu is het aan een hoog tempo aan het gebeuren zonder dat er een democratisch debat over geweest is. Zelfs in linkse kringen neemt men op dit moment de basisvraag, de kwestie van ongelijkheid en verdeling, niet meer op. Het probleem wordt er weggewuifd en de groeiende kloof tussen werkenden en uitkeringstrekkers wordt er niet ernstig genomen. Men heeft er de mond vol over gelijkheid van kansen, maar over de verdeling van de welvaartskoek wordt amper een woord gerept.

Welvaartscreatie en gelijke kansen worden belangrijker geacht dan welvaartsverdeling.

Cantillon Ja, men probeert nu iedereen gelijk aan de start te krijgen, niet meer aan de meet.

Een liberalisering van links.

Cantillon Dat klopt. Dat gebeurt in bijna alle Europese landen.

Vroeger was u zelf CVP-senator. Reacties op uw studie durven wel eens ad hominem zijn: men verwijt u partijgebondenheid. Hoe voelt u zich daarbij?

Cantillon Ik trek me daar eerlijk gezegd weinig van aan. Ik heb loyaliteiten, maar dat belet me niet mijn werk als onafhankelijk onderzoeker te doen. In '97 heb ik in volle verkiezingsperiode een studie gepubliceerd over de toename van de armoede in de jaren negentig – toen SP én CVP aan de macht waren – terwijl ik zelf op de senaatslijst stond. Men kan mij dus niet verdenken van partijpolitieke manoeuvres. Neen, daar sta ik boven en ik denk dat ik voldoende maatschappelijke geloofwaardigheid heb. Verstandige politici geven me trouwens gelijk.

Kriebelt het niet om terug actief in de politiek te gaan?

Cantillon Absoluut niet. Ik werk nu hard om van de UA een sterke, grote universiteit te maken, de beste van Vlaanderen! (lacht) Hier heb ik het gevoel dat ik mijn steentje kan bijdragen en het verschil maken. Neen, kriebelen doet het niet!

Beste collega’s van VUAS en ASK-Stuwer,

Bedankt voor jullie reactie. Ze bewijst dat jullie je taak als studentenvereniging ernstig nemen en dat jullie de publicaties in ons blad met gepaste aandacht lezen. Dat neemt echter niet weg dat we jullie logica niet kunnen volgen en om onze argumentatie uiteen te zetten lijkt het ons wenselijk om ook kort de geest van dwars toe te lichten. Vooraf willen we nog vermelden dat we – net als jullie – hier niet op de inhoud van het bewuste artikel zullen ingaan.

dwars is een onafhankelijk studentenblad. Dat impliceert twee zaken. Ten eerste betekent "onafhankelijk" volgens onze statuten “zonder onderworpen te zijn aan inhoudelijke censuur of verplichtingen vanwege de universiteit of haar organen.” dwars is géén UA-blad dat verplicht is de visie van onze universiteit weer te geven. Ten tweede worden wij voor en door studenten gemaakt. We worden met andere woorden elke maand gratis op alle campussen verdeeld en we hebben een open redactie. Elke student van de Universiteit Antwerpen is welkom bij ons en krijgt de kans om in ons blad te publiceren.

Dit heeft consequenties. Zo gaat de vergelijking met een gesloten redactie als die van de openbare omroep niet echt op. Bij ons gaat de hoofdredacteur er niet over wie voor ons blad mag schrijven. Daarenboven wisselt onze redactie steeds: het is onmogelijk om een stabiele, onveranderlijke visie op onze universiteit aan te houden.

Concreet betekent dit dat onze groep heterogeen is. Bij ons leven verschillende meningen en visies naast maar vooral ook mét elkaar. Wij wensen die meningsverschillen niet uit de weg te gaan maar kiezen ervoor ze aan bod te laten komen. Dit komt overigens bijzonder dicht in de buurt van wat de UA onder ‘actief pluralisme’ verstaat. We geloven in de kracht van inhoudelijke en beargumenteerde discussies en denken niet dat het zinvol is om enkel te gaan voor de gemiddelden en nietszeggende eenheidsworst.

Er kunnen dus best af en toe opiniërende artikels in dwars gepubliceerd worden. Ze geven weer wat er leeft aan de universiteit. We zijn ons er wel van bewust dat we enkel een zekere mate van representativiteit bereiken als we verschillende meningen aan bod laten komen en houden dit dan ook waakzaam in het oog. Iedereen die dwars kent, weet dat we deze lijn al sinds de oprichting aanhouden en dat we bovendien onze informerende taak bijzonder ernstig nemen.

Los daarvan willen we ook nog opmerken dat het ons onjuist lijkt te stellen dat jullie activiteiten in se apolitiek zijn. Mensen die verkozen zijn en dankzij hun mandaat deelnemen aan het bestuur van een universiteit, zijn evenzeer met politiek bezig.

We concluderen dus dat we met dit artikel niet over de schreef gegaan zijn. Verder zijn we altijd bereid dit soort discussies te voeren en zien we ze als een mogelijkheid om kritisch onze bestaansreden te overdenken. Ze dagen ons uit om onszelf in vraag te stellen en wij hopen dat we onze lezers in de toekomst kunnen blijven prikkelen.

Met vriendelijke groeten,

De redactie

Beste redactie van dwars,

Met betrekking tot het artikel over NSV dat verschenen is in dwars, willen wij duidelijk onze bezorgdheid uitdrukken over politiek getinte artikels, waarbij een duidelijke mening van de redactie naar voren komt, in door de universiteit gefinancieerde publicaties. Ook wij als overkoepelende studentenclub proberen in onze publicaties daarmee voorzichtig om te gaan. Wij willen niet dat publicaties gefinancierd door onze universiteit een forum worden voor gekleurde meningen van de redactie. Politiek mag en moet zelfs wel aan bod komen in een studentenblad van een pluralistische universiteit zolang de redactie maar een neutrale en objectieve houding aanneemt.

Zo trachten al de studentenverenigingen die subsidies krijgen van de Universiteit een doel na te streven in een geest van pluralisme en los van elke politieke partij of welke politieke organisatie ook, zonder onderscheid van cultuur, ras, geslacht of levensbeschouwing.

Uiteraard verdedigen ook wij de vrijheid van meningsuiting en de persvrijheid, de fundamenten van een democratische samenleving. Alle meningen mogen en moeten van ons aan bod komen, zeker ook in dwars. Maar een politiek gekleurde mening van de redactie van dwars die heel de Universiteit dient te representeren en die door deze universiteit, een overheidsinstelling, gefinancierd wordt, daar hebben wij serieuze vragen bij. Als de redactie van een door de overheid gefinancierd blad een politieke mening naar voren brengt, dan brengt dit juist de vrijheid van meningsuiting en de persvrijheid in gevaar. Waarom? Aangezien de neutraliteit van het blad dan in vraag kan worden gesteld, aangezien ze financieel afhankelijk zijn van de overheid. Om een vergelijking te maken: een journalist van de openbare omroep mag ook geen eigen politieke mening of voorkeur duidelijk maken. Zij mogen enkel een objectieve en neutrale reportage maken. En het artikel over NSV is niet objectief of neutraal te noemen, aangezien het enkel een opsomming geeft van negatieve punten. Bovendien suggereert de titel van het artikel, “De herauten van de haat”, geschreven in gotische letters, en heel de opmaak van het artikel tegen een zwarte achtergrond en de uitvergroting van racistische opmerkingen, een vrij subjectieve inhoud. De redactie van dwars heeft ons reeds uitgelegd dat de titel een ludieke verwijzing is naar een bijnaam van Philip Dewinter, maar toch blijft dit een suggestieve inhoud weergeven.

Deze reactie mag zeker niet beschouwd worden als een steun voor NSV. Wij hebben geen enkele sympathie voor deze studentenvereniging of voor elke andere politiek getinte vereniging, en wij zouden reageren op eender welke politieke mening die de redactie van dwars naar voren brengt, ook al zou die aanleunen bij onze mening. Wij zijn gewoon van mening dat de redactie van een door de overheid gefinancierd blad een meer neutraal en objectief artikel kan schrijven, zelfs al gaat het over een politiek gekleurde studentenvereniging.

Natuurlijk vinden wij ook dat dwars kritische artikels mag en zelf moet schrijven. Een kritische doorlichting van de Universiteit en van studentenverenigingen is nodig in een democratische instelling. Wij vinden niet dat heel het artikel over NSV onterecht is, het zijn slechts enkele punten die naar onze mening een gekleurde visie van de redactie naar voren brengen.

Verder steunen wij elke queeste van de redactie van dwars om de studenten te informeren met een kritische doorlichting van universitaire en andere aangelegenheden.

Stijn Paridaens
Financiën VUAS 2006-2007
Praeses ASK-Stuwer 2006-2007

Frédéric Van Diest
Vice-woordvoerder VUAS 2006-2007
Vice-praeses ASK-Stuwer 2006-2007

De studentenvereniging – die ook aan onze universiteit actief is – blijkt echter geen club als een andere. Haar verleden wordt getekend door extreme ideeën en daden. De scherpste hoekjes mogen dan inmiddels wel bijgevijld lijken, maar verschilt de huidige organisatie daadwerkelijk van het vroegere NSV? Niet iedereen is die mening toegedaan:

“Sommigen verslijten ons voor mietjes en watjes, fasco’s en nazi’s, professionele amokmakers, straatvechters, beroepsbetogers… Ze hebben gelijk.”

– Jeroen De Gussem, NSV-voorzitter Gent, 2002.

Slagen en verwondingen

Vlaams Belanger Rob "Klop" Verreycken heeft zijn klinkende bijnaam niet te danken aan die keer dat hij zijn ex-vrouw in elkaar sloeg: het is een koosnaampje uit zijn studententijd. Zijn palmares liegt er dan ook niet om: gedurende zijn carrière bij het NSV gaf hij een vuistslag in het gezicht van een ACOD-voorman en sloeg hij Kris Merckx van de PVDA een gekloven lip. Hij leidde eveneens een grootscheepse charge van NSV’ers op Gentse studenten waarbij drie gewonden vielen en hij stond meermaals terecht voor het toebrengen van slagen en verwondingen.

In 1984 werd de jonge Marokkaan Ben Ayssa Ouslame zonder aanleiding in een café vastgegrepen en neergestoken. Als bij wonder overleefde Ouslame drie messteken in de keel. De dader, NSV’er Luc Onbekent – die zich al eerder schuldig gemaakt had aan slagen en verwondingen – werd snel gevat en bekende de feiten. Op het proces verdedigde hij zich met de woorden “Een Marokkaan hoort hier niet thuis. Ieder volk hoort in zijn eigen land.” Eind 1984 werd Onbekent veroordeeld tot vier jaar effectieve gevangenisstraf. Enkele maanden later, in juli 1985, werd hij reeds vrijgelaten wegens goed gedrag. In september 1985 was hij alweer op oorlogspad: ditmaal medeplichtig aan de brandstichting op een PVDA-boekhandel. Prompt richtte Philip Dewinter een steunfonds op voor “politiek gevangene” Luc Onbekent.

Dat het geweld niet enkel tot het verleden van de club behoort, bewees het NSV dit academiejaar: tijdens Studay 2006 belaagden enkele NSV-studenten de Antwerpse LSP-lijsttrekker Nikei De Pooter. Bruno Valkeniers, mede-oprichter van het NSV, ziet echter geen graten in dit geweld. Enkele weken geleden zei hij in een interview in De Standaard openlijk: “Ach, je bent jong en je wilt wat. Dan zoek je de weg van de radicaliteit. Ik schaam me niet voor dat occasionele straatgeweld.” Bruno Valkeniers is tegenwoordig een vooraanstaand figuur binnen het Vlaams Belang.

NSV en het Vlaams Belang

Officieel zijn er geen banden tussen NSV en Vlaams Belang. Dat de twee organisaties nauw verweven zijn, blijkt in de praktijk echter overduidelijk. Het NSV was een belangrijke leerschool voor heel wat VB-politici: Frank Vanhecke, Philip Dewinter, Bruno Valkeniers, Edwin Truyens, Bart Laeremans, Rob Verreycken, Marijke en Koen Dillen… De lijst met VB’ers die stage liepen bij de Nationalistische Studentenvereniging is eindeloos. Dat er geen officiële banden zijn komt echter goed van pas: het VB kan zich zo naar de buitenwereld toe distantiëren van het radicalere NSV.

Edwin Truyens was mede-oprichter van zowel NSV (1976) als Vlaams Blok (1978). Als eerste praeses van de Antwerpse NSV-afdeling en jarenlang voorzitter van de VB-studiedienst kent hij de interne keuken maar al te goed. In een interview zegt hij onomwonden “Het NSV vormde de eerste Vlaams Blok-studiedienst.”

Een heel aantal huidige VB’ers speelt een belangrijke rol binnen het NSV. Philip Dewinter en Bart Laeremans zijn de voorzitters van het NSV-steun-en-beschermcomité en ook Vlaams Belang-leden Wim Van Dijck, Wim Wienen en Hans Verreyt helpen actief in de organisatie van het NSV. Anke Vandermeersch, Francis Van Den Eynde en Johan Demol prijken prominent op de lijst met ereleden. Verder mag de studentenvereniging steevast gebruik maken van VB-lokalen voor haar activiteiten.

"Vlaams-nationalistisch"

Het NSV doet de laatste jaren zijn best om een reputatie als studentikoze en louter Vlaams-nationalistische beweging op te bouwen. Op hun site hebben ze het over dopen, cantussen en vormingsavonden over de Vlaamse beweging. Maar welke ideologische achtergrond gaat er eigenlijk schuil achter het Vlaams-nationalisme van het NSV?

In 1989 vierde het NSV het honderdste geboortejaar van Adolf Hitler. Volgend citaat uit De Morgen spreekt boekdelen: “Een dertigtal studenten bracht op donderdagavond de Hitlergroet in het NSV-stamcafé Het Kroegske. In het café, waar zich een dertigtal studenten van de Nationalistische Studentenvereniging verzameld hadden, was men even in paniek toen één van de aanwezigen een in perfecte staat verkerend SS-hemd vanonder zijn trui haalde om aan zijn medestaanders te tonen. De eigenaar van Het Kroegske, ex-praeses van de NSV, had zich voor de gelegenheid gehuld in een T-shirt van de Ku-Klux-Klan.”

Op 10 november 2003 organiseerde de Gentse afdeling van NSV een optreden in café De Roeland. Zelf koppelden ze dit uitdrukkelijk aan de herdenking van Kristallnacht. Kristallnacht, op 9 november 1938, was een georganiseerde aanval van nazi’s tegen de joodse gemeenschap in Duitsland. Het optreden in De Roeland werd verzorgd door de rockband Standrecht. De teksten van hun nummers spreken voor zich:

“Bloedige orgie voor t’Arisch ras / Heil, heil / Krieg, total Krieg! / Gij Jodenhonden, hierbij verklaar ik u der Totale Krieg!” Nu we het dan toch over liedjesteksten hebben: een kort citaat uit het officieuze NSV-lied, zoals ze het zelf publiceerden in hun tijdschrift: "Ne amadees, ne marokkaan, ne raller en ne nikkeriaan / ne kommunist, ne vreemde tist, die zwieren we allemaal in hun kist / ne vuile jood, ne maoïst, ne franskiljon en socialist / den BRT en 't syndikaat, die benen we uit tot op de graat!"

Het blijft echter niet beperkt tot dubieuze studentenliederen die laat op de nacht tijdens een uit de hand gelopen cantus gezongen worden. In hun bladen Signaal en Verbondsberichten is de toon bloedserieus. “De essentie van het volk ligt in het ras, in ons geval het noordras. Het karakter van een ras bepaalt de kultuur en de ontwikkeling van een volk. [...] Om het voortbestaan van onze kultuur en ons volk als organische eenheid te verzekeren, komt het erop aan het ras zuiver te houden. De geschiedenis leert ons dat kultuurscheppende, heersende volkeren niet aan de omstandigheden ten onder gaan, maar wel aan het opgeven van hun raszuiverheid,” dixit Bart Stevens in 1981 in Signaal, de vroegere titel van het NSV-tijdschrift (nu Branding). Signaal was tevens de titel van het nazipropagandablad tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Nog explicieter en hallucinanter zijn volgende fragmenten uit het artikel “Gelijkheid: een mythe” in de Verbondsberichten van 1996. “Een n. met een kapsel van koeiedrek en afgevijlde tanden geeft een beter beeld weer van de echte natuur van een n. dan een n. die als blanke is opgevoed en met een auto heeft leren rijden en vloeiend een blanke taal spreekt. […] De n.cultuur is niet alleen verschillend van de blanke cultuur, het is ook een minder geavanceerde cultuur, en ten opzichte van de blanke cultuur INFERIEUR. […] Deze inferioriteit is het gevolg van de fysieke inadequaatheid van het n.brein op het gebied van abstracte concepten. […] De integratie van n. in onze maatschappij, het vermengen van onze genen met de hunnen, zal leiden tot een verval van ons blanke ras. In plaats van een evolutie krijgen we een devolutie. Daarom is het van levensbelang voor iedereen van ons ras om te weten dat er niet zoiets bestaat als ‘gelijkheid tussen rassen’, ongeacht hoeveel n. er in onze maatschappij ronddwalen en zich voortplanten.” De toenmalige verantwoordelijke uitgever van het blad was de Gentse NSV-praeses Dieter Van Parijs. Inmiddels bekleedt Van Parijs een respectabele plaats op de VB-Senaatslijst en heeft de man het voorzitterschap van een lokale VB-afdeling gekregen.

Frappant is ook het verhaal rond Thierry Vanroy. Toen er in 2006 in Hasselt een NSV-afdeling opgericht werd, werd hij aangesteld als voorzitter. Vanroy kwam eveneens op voor het Vlaams Belang bij de laatste gemeenteraadsverkiezingen: opmerkelijk, gezien zijn eerdere uitspraken. Deze NSV-voorzitter en VB-lid zegt anno 2006 “Eens de democratie in chaos ineenstuikt, hoop ik dat er een ijzeren fascistische hand is om over te nemen.” Op het internet noemt hij Franco, Mussolini, Hitler en Degrelle als zijn politieke voorbeelden.

Alle NSV-leden afschilderen als fascistische racisten met nazi-sympathieën zou uiteraard een karikatuur zijn. Zoals in elke organisatie zijn er ook in het NSV verschillende strekkingen, de ene minder radicaal dan de andere. Het NSV doet echter weinig moeite haar radicale kant te verhullen: nergens neemt de studentenclub afstand van figuren als Thierry Vanroy – integendeel, hij wordt tot afdelingsvoorzitter gepromoveerd – en de meest expliciete teksten over rassenvermenging en "n.cultuur" komen uit officiële NSV-publicaties.

Uit het verdomhoekje

Opmerkelijk is dat in academische en politieke kringen de houding tegenover het NSV veranderd is. Professor emeritus M. Debackere van de toenmalige Rijksuniversiteit Gent was jarenlang erelid van NSV. Ook professor Matthias Storme van de UA en de KUL gaf recent een aantal vormingsavonden voor de NSV-afdelingen van Brussel en Gent. In 2005 namen onder andere Erik Van Rompuy (CD&V), Ludo Dierickx (Groen!) en Mark Demesmaeker (N-VA) deel aan een NSV-verkiezingsdebat in Antwerpen. Het laatste debat, waarvoor Hugo Coveliers (VLOTT), Ludo Van Campenhout (VLD), Robert Voorhamme (sp.a) en Luk Lemmens (NV-A) toezegden, ging uiteindelijk niet door.

Ondanks het geweld en het extreemrechtse gedachtegoed dat integraal deel uitmaakt van het NSV en haar geschiedenis, schijnt de studentenvereniging de laatste jaren dus publiek acceptabel te zijn geworden. In het spoor van de demarginalisatie van het Vlaams Belang tracht het NSV zich te profileren als een volwaardige, respectable studentenbeweging. Dat ze dit doen zonder afstand nemen van hun radicale wortels, wordt blijkbaar gemakkelijk genegeerd.

Jonas Vincken

Met dank aan: Sim Dereymaeker, Mehdi Koocheki, Farid Rasoolzadeh en Nicolas Van Herck.

Beste redactie,

Graag zou ik in dit recht van antwoord willen reageren op het artikel annex opiniestukje toogpraat "In het kruis getast". Abstractie makend van het algemene bedenkelijke (inhoudelijke en stylistische) niveau van hetgeen Mehdi Koocheki liet afdrukken, heb ik behoorlijk wat moeilijkheden met hetgeen hij over mezelf schreef.

Vooreerst verwijt Koocheki – niet gehinderd door het feit dat we elkaar nooit hebben ontmoet, laat staan met elkaar gepraat – me in zijn artikel me "de mediageilste der Vlaamse studentenvertegenwoordigers" te zijn.

Ik vind dat heel erg jammer en ontmoedigend. Dat ik waarschijnlijk een pionier ben geweest in het actief extern communiceren van de (Gentse) studentenvisie en studentenbelangen en dat ik zaken heb gerealiseerd (Student Kick-Off, een intersemesteriële vakantie aan de UGent...) die de pers relevant genoeg vond om erover te verhalen, dat vind ik geen zaken waarvoor ik aan de schandpaal dien genageld te worden. Daarenboven is het zo dat ik tegenwoordig veeleer de projecten en visie van anderen probeer te laten capteren door de pers dan dat ik zelf nog op het voorplan treed. Ook de stelling dat een "eenmans-guerrilla" zou begonnen zijn na een verloren stemming, snijdt geen hout, aangezien ik mijn evaluatienota "VVS. Vereniging? Studenten?", die zoveel ophef maakte (en de aanleiding was voor VVS om me te "schorsen", hetgeen statutair onmogelijk bleek), schreef in de zomervakantie, als een soort (tijdelijk?) afscheid aan VVS.

Ik vind het ten slotte jammer dat Mehdi Koocheki niet de moed heeft (gehad) om in te gaan op de kritieken die ik heb neergeschreven – en waar ik, ondanks een verzoenend gesprek met VVS, tot op de dag van vandaag achtersta – temeer daar deze kritieken net de (aangehaalde) redenen voor het opstappen van LOKO (studentenraad K.U.Leuven) zijn en de VUB-studentenraad recentelijk al deze kritieken herhaalde en hervormingen eiste (en opnieuw met opstappen dreigde).

Stijn Baert

studentenvertegenwoordiger in de Raad van Bestuur en het Bestuurscollege van de Universiteit Gent

Stijn Baert heeft een punt. In het artikel wordt niet ingegaan op de aanvallen en laster van Baert en LOKO aan het adres van een bepaald personeelslid van VVS. Maar ik vond die dan ook niet zo relevant. Het personeelslid, dat volgens Baert de baarlijke duivel binnen VVS is, heeft ondertussen zelf op een Algemene Vergadering van VVS een vertrouwensstemming over haar persoon aangevraagd en die overtuigend gewonnen. Op diezelfde AV werden ook uitvoerig de resultaten van een enquête over de interne werking van en de vele kritieken op VVS besproken. Een enquête die Baert heeft geweigerd in te vullen.

Het woord éénmansguerrilla duidt op het feit dat Baerts eigen studentenraad herhaaldelijk afstand heeft genomen van de standpunten van haar voorzitter en heeft verklaard niks te maken te willen hebben met zijn persoonlijke hetze tegen VVS. Als ik Baert mediageil noem, is dat dan ook omdat hij in deze vooral een pionier was in het ‘actief extern communiceren’ van zijn persoonlijke mening (en dus niet die van zijn studentenraad of -koepel). Dit alles wil zeker niet zeggen dat Baert in Gent zelf nog geen goed werk heeft geleverd als studentenvertegenwoordiger, waar hij een aantal mooie zaken heeft bereikt.

Het is eveneens waar dat de toenmalige VVS-fractie van de VUB-studentenraad kritieken van Baert heeft overgenomen. Ondertussen zijn die mensen wel volledig teruggefloten door hun eigen studentenraad (déja vu?) en vervangen door andere studentenvertegenwoordigers. Dat LOKO zich op zijn kritieken beroept is niet verwonderlijk, die zijn nog steeds op zoek naar om het even welke stok om de koepel mee te slaan.

Er valt inderdaad veel te verbeteren aan de werking van VVS, maar kwaad weglopen omdat je een stemming of een discussie verliest, brengt volgens mij niet veel zoden aan de dijk. Soit wie meer wil weten over Stijn Baert en zijn visie op VVS kan steeds eens een kijkje nemen op zijn website: http://studwww.ugent.be/sbaert

Mehdi Koochecki

De alinea in kwestie uit ‘In het Kruist getast’, dwars nr.37:

“Stijn wie? Sta mij toe u voor te stellen aan ongetwijfeld de mediageilste der Vlaamse studentenvertegenwoordigers. Deze frisse jonge heer is de voorzitter van de Gentse studentenraad (GSR) en besliste, na een verloren stemming op een AV (waar hebben we dat nog gezien?), een eenmans-guerrilla te voeren tegen VVS. Tot hiertoe heeft hem dat een rist krantenartikels opgeleverd, het verbod van VVS om nog aan AV’s deel te nemen en een verklaring van de GSR dat hij enkel zijn persoonlijke mening verkondigt en dat zij wel nog bereid zijn binnen VVS te werken.”

Ja

De economische ambiance wordt tot op heden uitsluitend gemeten aan de hand van het bruto binnenlands product. Niet geheel onterecht kan men zich afvragen of deze parameter wel de enige zaligmakende is. Waarom zou deze niet kunnen worden getoetst aan de vruchtbaarheid van de mannelijke populatie? Toegegeven: deze houdt evenmin rekening met de ongelijke verdeling. Tot zover de gedachte in de marge over de schaarse spermatozoïden die nog wel kunnen zwemmen. Ook de grote nieuwswaarde van de gestelde vraag is reeds enige tijd passé. De Club van Rome maakte in 1972 de kanttekening dat er eventueel grenzen aan de groei zouden kunnen zijn (het nieuwe leesteken dat ironie aangeeft is hier gepast). De hardhorigheid heeft ertoe geleid dat de dag waarop de economie in 2006 op wereldschaal over de ecologische schreef ging 9 oktober was, volgens de Ecological Debt Day-kalender. Eén vierde van het jaar gaan we in het rood, waarvan niets is terug te vinden in de boekhouding van de economische groei.

De economische wetenschap wordt beoefend vanuit het idee dat de mens die in het stuk figureert een rationele actor is, die perfect geïnformeerd is over wat er zich op de markt afspeelt. Afgezien van het feit of we al dan niet volledig geïnformeerd willen zijn, kunnen we het nu überhaupt niet zijn; en wel omdat niet alle informatie vertaald is in de prijs. Dit cruciale mankement heeft tot gevolg dat onze rationele consument op de gemondialiseerde markt niet die keuzes maakt die hij zou maken om zijn welzijn te optimaliseren (zowat het centrale idee van de humane wetenschap genaamd economie). Op groot scherm geprojecteerd zien we dan dat de wereldhandel – motor van de economische groei – zoals die vandaag georganiseerd is niet het gewenste effect heeft. Laat staan dat deze dan oneindig zou kunnen doorgaan zonder pijnlijke tegenreacties van mens en natuur. Voor de westerse contreien zal er vooral op gelet moeten worden dat de ietwat artificiële economische groei – die duurzame allures begint te krijgen – niet noodgedwongen eindigt in een decroissance soutenable. Als we geluk hebben moeten we zelfs niet kiezen en zoekt de markt voor ons wel naar een nieuw evenwicht.

Thomas Vanhees

Nee

Een ondertoon die de laatste jaren steeds actueler geworden is in politieke debatten en economische discours, is de angst voor de mondialisering. Zij is gevaarlijk, want niet beheersbaar en gedreven door het kapitalisme – bron van welvaart voor de enen maar niet voor allen. De marktwerking als maatschappijverstorend.

Het is interessant om vast te stellen hoe deze angst voor de mondialisering in eerste instantie een westers fenomeen is; ongetwijfeld vanuit een altruïstische reflex om te doen wat beter is voor zij die het minder goed hebben op onze wereld. Of misschien toch ook omdat een geglobaliseerde economie een globalisering van de levensstandaard impliceert? Omdat men niet wil dat wat aan de ene kant van de planeet gebeurt implicaties heeft aan de andere kant?

Deze angst is begrijpelijk maar gaat voorbij aan een aantal ondubbelzinnig positieve gevolgen van de geglobaliseerde markt die zo belangrijk zijn dat het quasi immoreel zou zijn er grenzen aan te stellen. Voor het overgrote merendeel van de wereldbevolking steeg de levensstandaard in de voorbije decennia sneller dan ooit tevoren. Precies dankzij de globale markt genieten honderden miljoenen mensen in bijvoorbeeld China en India vandaag van gezondheidszorg en voedselvoorziening op westers niveau.

Bovendien is de angst voor de mondialisering op een aantal vlakken onterecht omdat zij de opportuniteiten niet ziet, hoewel die zich steeds duidelijker manifesteren. Een stad als Brussel is vandaag meer dan ooit een kenniscentrum en thuisbasis voor regionale en globale hoofdzetels van bedrijven en politieke instellingen waarin vele jonge burgers zich kunnen engageren in interessante functies die enkele decennia terug ondenkbaar waren.

Het marktdefaitisme dat vanuit een angstreflex grenzen wil stellen aan de economische groei is conservatief. Natuurlijk moet er continu gewerkt worden aan kaders die rekening houden met sociale en omgevingsgerelateerde factoren, maar ook daarin moeten we streven naar méér, niet minder mondialisering.

Kristof De Pooter

Al snel bleek dat de extreemrechtse Nationalistische Studentenvereniging (NSV) hiervoor verantwoordelijk was. Naar aanleiding van hun dertigjarig bestaan publiceerden wij namelijk een artikel waarin een overzicht gegeven werd van de niet zo frisse praktijken die de studentenclub op haar conto heeft.

Dat ze hier niet gelukkig mee zouden zijn, was te verwachten. Een dergelijke reactie is echter onaanvaardbaar. Voor een vereniging die het recht op vrije meningsuiting in hun beginselverklaring opgenomen heeft, is dit des te vreemder. Blijkbaar hebben ze niet genoeg vertrouwen in het oordeelsvermogen van onze lezers.

Opvallend is dat elke inhoudelijke reactie van de kant van het NSV uitblijft. Ondanks het feit dat we hen diets gemaakt hebben dat we open staan voor discussie en graag hun visie op het gewraakte artikel publiceren, blijft het wat dat betreft bijzonder stil. Ik wil er dan ook op wijzen dat niemand ook maar één enkele poging heeft ondernomen om de door ons weergegeven feiten te weerleggen.

Wel hebben we vanuit verschillende hoeken kritiek gekregen op de strekking van het artikel, de titel en de opmaak (lees hierover meer in de lezersbrief van de overkoepelende studentenvereniging op pagina 7). Ik wil best toegeven dat we wat betreft de opmaak weinig aan de verbeelding hebben overgelaten maar het gebruikte icoontje is een NSV-embleem en ook het gotische lettertype is hen niet vreemd. De opinie van de redacteur schemert inderdaad door, maar deze keuze valt zeker te legitimeren (zie opnieuw p. 7). De redacteur in kwestie heeft zich terdege geïnformeerd en het gaat wel degelijk om een historisch correct artikel. Bovendien valt hem moeilijk te verwijten dat hij niet achter de extremistische idealen van het NSV staat: strafbare feiten behoren niet tot de acties van democratische verenigingen.

Het NSV is de laatste tijd erg aanwezig op en rond de Stadscampus en het leek ons bijgevolg opportuun iets over hen te schrijven. Dat ze na afloop van een betoging op 8 maart hun hand er niet voor omdraaiden het studentencafé Markies de Sade kort en klein te slaan, bewijst alleen maar dat ze het geweld niet schuwen. Is het dan niet de taak van een studentenblad om over hen te berichten?

De commissie ‘Kunst op de Campus’ wil naar eigen zeggen "voor de universitaire gemeenschap een venster op de kunst openen." Met dat doel organiseert ze tijdelijke tentoonstellingen en, onder de titel 'Café des Arts', lezingenreeksen voor studenten en personeel. Daarnaast is ze verantwoordelijk voor de aankoop en het beheer van de kunstwerken op de verschillende campussen. De collectie telt meer dan duizend werken van kunstenaars uit binnen- en buitenland, hoewel de nadruk toch gelegd wordt op ons nationaal erfgoed met kunstenaars als Nick Andrews, Fred Bervoets, Jean Bilquin, Jan Cox, Denmark, Sam Dillemans, Vic Gentils, Pol Mara, Panamarenko en Reinhoud. Een aantal van deze werken heeft de UA in bruikleen, een belangrijk deel van de collectie is echter aangekocht. Sommige werken werden zelfs speciaal voor de universiteit gemaakt, zoals ‘Zoek de zeven’ (G-gebouw, Campus Middelheim). Dit monumentale werk is een compositie van zeven boeken, die telkens een afbeelding van Pierre Alechinsky en een gedicht van Hugo Claus bevatten. Verder telt de collectie verschillende werken van Jan Vanriet die recent werden samengebracht in de R-blok op de Stadscampus. Mocht u zich al afgevraagd hebben wat dat gekke houten 'altaarachtige ding' aan lokaal R-014 wel moet voorstellen, dan wordt u nu uit uw lijden verlost: het is wel degelijk een kunstwerk, en wel van Remo Martini. Het nog ingepakte exemplaar is een gelijkaardig kunstwerk van Camiel Van Breedam. Beide assemblagekunstwerken wachten op een definitieve bestemming.

Een van de meest recente aanwinsten is een kunstwerk dat speciaal voor de inkomhal van de Meerminne (Stadscampus) werd ontworpen door Cittadellarte, een collectief onder artistieke leiding van Michelangelo Pistoletto. Cittadellarte, een neologisme gevormd uit de woorden cittadella en città dell’ arte, wil als een burcht bescherming bieden en een afgebakend platform creëren voor jonge kunstenaars die de dynamiek van de stad essentieel achten als startblok voor de kosmopolis. Voor Cittadellarte zijn kunst en kunstenaars in de eerste plaats een onderdeel van de maatschappelijke realiteit. Kunst moet volgens Pistoletto telkens weer de dialoog aangaan met de wereld en is dus in de eerste plaats een middel om te communiceren. Kunstwerken ontsluiten een ruimte waarin verschillende werelden elkaar ontmoeten en zo kan elk kunstwerk gezien worden als een uitnodiging – een uitnodiging om even te blijven staan en te verwijlen.

Het werk dat u kunt bekijken als u even horizontaal gaat liggen in de hal van de Meerminne heet ’Love Difference – 6 Mediterraneans’ en verbeeldt zes ‘mediterrane’ zeeën uit de wereld: de Baltische Zee, de Zwarte Zee, de Caribische Zee, de Golf van Mexico, de Zuid-Chinese Zee, de Rode Zee en de enige echte Middellandse Zee. Het idee dat er achter schuilt, is dat rondom deze zeeën verschillende tradities en plaatselijke culturen zijn ontstaan die heden ten dage een belangrijke plek innemen in onze ‘wereldcultuur’. De verschillen in opvoeding, cultuur, politiek en dergelijke maken het niet altijd gemakkelijk om vreedzaam samen te leven en leiden niet zelden tot extreme conflicten op het wereldtoneel. Pistoletto wil met zijn ‘Love Difference’ oproepen om van deze verschillen te leren houden. Onverdraagzaamheid wordt vervangen door liefde. Of: hoe kunst overduidelijk een politieke boodschap kan uitdragen.

In het verlengde van het plafondkunstwerk voor de Meerminne wordt door Kunst op de Campus en UA-Catering, opnieuw in samenwerking met Pistoletto, een nieuw project op poten gezet. We mogen het hier in primeur onthullen: de publicatie van een kookboek. Jawel, een kookboek dat pretendeert kunst te zijn. Uiteraard geen gewoon kookboek, maar een met een mening: de bedoeling is opnieuw om verschillende (eet)culturen samen te brengen in een harmonieus geheel. Het kookboek is in de eerste plaats een oproep aan studenten en personeel om deze te betrekken bij het thema van culturele diversiteit. Iedereen kan een ‘mediterraans’ recept inzenden met als voorwaarden dat het een eenvoudig recept is, bij voorkeur een eenpansgerecht, dat het gezond is én dat de ingrediënten op de lokale markten en in de supermarkten uit de omgeving te krijgen zijn. Het volgende academiejaar zal dit kookboek worden aangeboden aan de (eerstejaars)studenten, zodat ze zich reeds aan het begin van hun universitaire carrière als bewuste wereldburgers kunnen inzetten voor een lekker kotleven.