verloren in de kleuren

De gangen van UAntwerpen zijn lang. Soms smalle steegjes, soms brede lanen. Waar de een je uitnodigt tot een nimmer eindigende weg der kennis, lokt de ander je met een zoetgevooisde stem richting levensvergallende schoolvakken die meer buizen dan kennis verschaffen. Ik verdwaal soms, zelfs na al die jaren, steeds weer mijn erbarmelijk oriëntatievermogen uitmakend voor het vuil van de straat. De indeling kan van gebouw tot gebouw behoorlijk verschillen, maar gelukkig hebben we de 1100 kunstwerken om ons de weg te leiden. Onder de wegwijzers van de Stadscampus valt Lost van Ysbrant, een schilderij dat de volledige muur vult tussen gebouw B en de bibliotheek.  

Ysbrant van Wijngaarden is een Nederlandse schilder, geboren in 1937. Als kunstenaar stelt hij zichzelf voor met de naam Ysbrant, soms Ysbrant.17. Tegenwoordig woont hij in Antwerpen, wat te merken is aan de aanwezigheid van zijn werk in 't Stad. Zo kan Jazzcafé ‘De Muze’ aan de Melkmarkt pronken met een fresco van zijn hand. Ook werkte hij aan verschillende achterdoeken voor theatervoorstellingen van Antwerpse theatergezelschappen. Ysbrant is een moeilijk in hokjes te steken beest, maar het expressionisme lijkt hem het best van al te passen. De persoonlijke ervaring van Ysbrant, maar evengoed die van de toeschouwer is van belang. Willekeurig aandoende regels van de realiteit zijn minder reëel dan de anarchie van emotie. 

Lost is een tempera op doek uit 2009. Het grote doek beeldt een vrouw uit, dwalend door een betoverd woud vol spoken, doodskoppen en graven. Aan de rechterkant zie je de jager, klaar om de protagonist van Lost te redden. Nu ja, mits we het reguliere stramien van de sprookjes volgen natuurlijk. Lost laat het begin en het einde van alle verhalen los, laat de toeschouwer staren naar het midden, geduldig wachtend op enige interpretatie. Is de jager een redder of is hij de oorzaak van alle graven in het bos? Is de vrouw werkelijk verloren of is dit haar thuis? Het schilderij is een verhaal en de student op weg naar de bibliotheek wordt stante pede benoemd tot vertelstem van het hele gebeuren.  

Tussen de hard aanvoelende zwarte lijnen door zijn de gebruikte kleuren zacht. Uitnodigend lila, donkergroene natuur en helderblauwe rivieren herinneren aan boswandelingen op frisse ochtenden, de momenten waarop je je hoofd kan leegmaken en de vrede kan vinden met jezelf, de wereld, en, weet ik het, complexe verkiezingen en een tweewekelijks maatregelencarrousel. Bij de eerste blik die je op het doek werpt, voeren de kleuren de boventoon, maar later ... later komen de mensen omhoogdwarrelen in de wirwar van penseelstreken en kleuren, en daarna nog de sinistere geesten en graven. Lost eist tijd op vooraleer ze zich laat begrijpen, vooraleer ze toelaat zichzelf bevattelijk te maken voor een passant. Waar de vrouw zich verloren waant in het bos, wanen wij ons dat al helemaal door de omvang van het doek en door de uitgestrektheid van alles wat het schilderij ons wil vertellen. Maar toch niet helemaal: Lost geeft ons de leiding over wat ze te zeggen heeft. Ysbrant legt niets op, enkel het verzoek om te vertellen wat wij erin zien.