functioneel voyeurisme in Girl

Girl gaat over Lara, een transgender meisje dat worstelt met haar lichaam en haar droom om ballerina te worden. Ze kijkt reikhalzend uit naar haar geslachtsoperatie. Alleen duurt het nog even voor die operatie zal plaatsvinden, te lang naar Lara’s zin. Tussendoor volgt ze een opleiding aan de Antwerpse balletacademie, waar ze dubbel zo hard moet werken dan haar leeftijdsgenoten door de achterstand die ze opgelopen heeft. Van begin tot eind zitten we in Lara’s hoofd en daarmee middenin de worsteling die ze voelt door haar identiteit.

De kracht van de film zit in de intimiteit ervan. De film volgt Lara haast tot op het bot: veel close-ups van haar lichaam en wat ermee gebeurt in de voorbereidende fase van de geslachtsoperatie. Het zorgt voor een indringend verhaal. De film is niet per se mooi, maar het is evenmin lelijk. Het is wat het is, en dat is ook wat de film lijkt te willen overbrengen. Er is geen boodschap om mee naar huis te nemen, enkel Lara’s ervaring, gebaseerd op een deel van het waargebeurd verhaal van ballerina Nora Monsecour. Met dat in het achterhoofd wordt het einde, dat geen werkelijk einde is, logischer. We volgen Lara immers maar een paar maanden in haar jonge leven. Het verhaal was dus niet afgelopen aan het einde van de film. De rest van haar leven krijgen we niet te zien.

Voorgaand sterk punt is eveneens de grote zwakte van de film. Er is een plot, ja, maar de film lijkt wel uit het leven gegrepen. Hij bestaat uit momenten, impressies. Het is geen mooi geheel, hij heeft geen ingenieus plot en aan het einde ligt alles nog open. Of dat stoort, is een kwestie van smaak. Maar deze film kijk je niet voor de verhaallijn of boeiende nevenpersonages. Deze film moet je voor Lara’s leven kijken, of je kijkt hem niet.

Of Girl bij iemand in de smaak valt of niet, hangt dus af van de verwachtingen waarmee je naar de film gaat kijken. De film voelt aan als voyeurisme met al de close-ups en beelden van een lichaam dat niet voldoet aan Lara’s normen, maar wel het enige is dat ze krijgen kan. Lara pusht zichzelf tot haar uitersten op meerdere vlakken, vanuit de koppige weigering om ergens in achter te lopen. Die worsteling zie je. Tot het oncomfortabel is. Deels omdat je Lara het respect wilt gunnen dat ze zichzelf lijkt te ontzeggen, deels omdat het een aantal pijnpunten van de puberteit blootlegt die door meer mensen dan enkel Lara gekend zijn.

Precies dat punt maakt het zo jammer dat Netflix in de Verenigde Staten de film censureert. Het is niet zo dat de hele film in elkaar stort als een kaartenhuis zonder de desbetreffende scènes, het zijn alleen net essentiële scènes die hard aankomen. De censuur zelf heeft zijn redenen: Netflix is bang voor beschuldigingen van kinderporno door de scène waarin de toen vijftienjarige Victor Polster volledig naakt te zien is. De 'bedenkelijke' scènes zullen gehermonteerd worden zodat er niets “kwalijks” meer te zien valt. Kan dat? Ja. Als je de film nooit eerder gezien hebt, is de kans wellicht klein dat je het “mist”. Maar voor mij, iemand die de film in zijn totaliteit gezien heeft, is het jammer. Hoewel ik me een beetje een voyeur voelde door het getoonde naakt, had het weldegelijk een functie in het verhaal en bracht het de werkelijkheid in kaart zoals die voor Lara is. Dhont verbloemt niets in zijn debuut, wat precies is waarom het zo goed werkt. Als je dat eruit knipt, haal je ook een deel van de eerlijkheid weg. Juist dat censureren haalt de kracht weg van de beelden: het verhult en bedekt tot je achterover leunen kan.

Als er iets is wat je bij deze film niet moet doen, is het achterover leunen. Dan mis je het deel waar het onder je huid kruipt.