Terecht voert de Universiteit Antwerpen het actief pluralisme hoog in het vaandel. Het liet toe dat drie universitaire instellingen, elk met hun eigen profiel, een antwoord konden bieden op een prangende vraag. Verkozen ze samenwerking, vernieuwing en universalisme boven een eigen maar minder belangrijke plaats in het universitaire landschap?
Het actief pluralisme is ook om een andere reden waardevol. Enkel in Antwerpen krijgen de verschillende levensbeschouwingen zoveel kansen om open en duidelijk hun eigen ideeën in de verf te zetten. De UA stimuleert zo wederzijds respect en waardering en tracht op die manier ook elke levensbeschouwelijke zelfgenoegzaamheid achter zich te laten. Zo kan iedereen, van welke gezindheid ook, zich thuis voelen en zijn of haar levensbeschouwelijke horizon uitdiepen en verbreden. Probleem is echter dat er verschillende manieren zijn om die levensbeschouwelijke gastvrijheid vorm te geven. Het laten verwijderen van een aantal kruisbeelden op de Stadscampus vormt daar een treffende illustratie van. De UA kon ook opteren om naast de reeds bestaande katholieke symbolen ook nog vrijzinnige, orthodoxe, joodse, islamitische en andere symbolen aan te brengen. Maar niet elke levensbeschouwing wenst dit of heeft dergelijke symbolen. In dat geval lijkt het beter om helemaal niets te hangen. Misschien moeten we het ons ook gewoon even voorstellen. Willen we werkelijk her en der een rist symbolen aan de muur? Dat wordt gauw een boeltje en daar heeft niemand wat aan.
Toch hebben we ook begrip voor het feit dat niet iedereen gelukkig is met de verwijdering van die kruisbeelden. Zij waren sommigen tot steun en voor velen allicht een vertrouwd beeld. Maar precies daarom is de UA ook zeer selectief geweest in haar keuze. De kruisbeelden in de pastorale dienst (âZomaar een dak') Ă©n in de twee kapellen van de Stadscampus bleven uiteraard behouden. De overige, die in de openbare gangen en lokalen, werden verwijderd. Voor sommigen is dit toch een brug te ver. EĂ©n van hen kroop in de pen en gaf in âdwarsâ lucht aan zijn ongenoegen. De auteur van âKruisweg? Kruis weg!â slaat de bal echter compleet mis wanneer hij de UA omschrijft als âkettersâ en suggereert dat de katholieke levensbeschouwing enkel in clandestiniteit kan beleefd worden. De UA op die manier brandmerken is middeleeuws en de gemaakte suggestie is flagrant in strijd met de realiteit. Zoals reeds gezegd biedt het actief pluralisme de verschillende levensbeschouwingen â en zeker ook de katholieke â alle kansen om hun visie te expliciteren en vorm te geven.
Misschien moet het bespelen van de slachtofferrol onze aandacht afhouden van een veel fundamenteler probleem. Namelijk de ongelijke verdeling van personeel en middelen tussen de katholieke en vrijzinnige levensbeschouwing. Die ongelijkheid plaatst wel ernstige vraagtekens bij het actief pluralisme en haar aanspraak op een evenwaardige behandeling van de verschillende gezindheden. Laten we het actief pluralisme op zo een manier vorm geven dat iedereen zich welkom en gelijk behandeld voelt. Dan kan er sprake zijn van een echte dialoog en heeft dit lovenswaardige project kans op slagen. Laten we daar samen voor gaan!
Jurgen Slembrouck
Niet-confessioneel moreel consulent Universiteit Antwerpen
Vrijzinnige Dienst Stadscampus - Venusstraat 35 - 2000 Antwerpen - België