Geen zichzelf respecterend blad zonder buitenlands nieuws, dachten wij. Elke maand bieden we daarom een buitenlandse student de kans zijn visie op de actualiteit te delen. Ditmaal trokken we naar Libanon, een land waar de Arabische Lente vooralsnog niet resulteerde in een collectief streven naar verandering. Ali Seif studeert er Politieke Wetenschappen aan de Lebanese American University, op zich al een merkwaardige keuze in “het land van Hezbollah”. Hij vertelt ons dat we studenten in Libanon eerder als een factor van stabiliteit moeten beschouwen, anders dan een kracht van verandering.
Libanon is een van de meest verdeelde naties in het Midden-Oosten en bij uitbreiding in de wereld. De binnenlandse politiek laat nagenoeg geen enkel facet van het dagelijkse leven onaangeroerd en het hoger onderwijs vormt hier geen uitzondering op. Meestal beschouwt men studenten als progressieve krachten in een samenleving, maar in Libanon lijkt dit niet het geval. De reden? We maken dezelfde fouten als anderen voor ons. Er is geen collectief streven naar verandering dat religieuze en politieke fractievorming overstijgt. Integendeel, we doen op onze campussen vlotjes mee met de verdeel-en-heerspolitiek.
Actief Pluralisme?
Afgezien van het onvermogen van studenten om tijdens hun opleiding deze verschillen te overbruggen, treft niet enkel hen schuld. De universitaire instellingen in Libanon vertonen namelijk een uitzonderlijk sterke religieuze en politieke affiniteit. Studenten kiezen – meestal – uitsluitend op basis van die affiniteit een universiteit. Jaarlijks worden er ook studentenverkiezingen georganiseerd, maar de kandidaten spreken noch voor zichzelf, noch voor de studenten in het algemeen. In realiteit vertegenwoordigen zij de nationale politieke partijen, wat betekent dat de universiteiten erg gepolitiseerd raakten. De instellingen bezegelen zo hun lot aan de fracties en studenten voelen slechts weinig voor een algemeen belang.
Het is hier een soort trend geworden dat studenten zich inschrijven aan een universiteit en er de verdeeldheid zo intens ervaren dat ze die al dan niet onbewust mee helpen ondersteunen. Na enkele jaren ontgroeien de meesten enigszins al die conflicten en besluiten ze het land te verlaten, hun studie in het buitenland af te ronden en daar een nieuw leven op te bouwen. Per slot van rekening is Libanon ‘een zootje’. Deze vlucht heeft echter een verwoestend effect op mijn land. Het maakt deel uit van een vicieuze cirkel die de economie onder druk zet en de toekomst van het eens zo welvarende Libanon hypothekeert.
Hezbollah aan Amerikaanse universiteit
Alsof dit nog niet volstaat, dient gezegd dat Libanon ook onderdak biedt aan twee van de meest prestigieuze Amerikaanse instellingen in het Midden-Oosten. Ik heb het over de American University of Beirut (AUB) en de Lebanese American University (LAU) waaraan ikzelf verbonden ben. Voor buitenstaanders mag dit allicht een verrassing heten. Voor 1975 was Libanon namelijk een toeristische trekpleister en vreemd genoeg speelden er zelden anti-Amerikaanse gevoelens op. Vandaag liggen de kaarten anders. Libanon is in het Westen haast synoniem geworden met Hezbollah, dat onder meer door de VS als terroristische organisatie wordt beschouwd. Je vraagt je nu allicht af: “Kunnen jongeren zich zomaar aansluiten bij een Amerikaanse instelling in een land waar veel mensen anti-Amerikaanse gevoelens koesteren?”
Vreemd genoeg lijkt het wel zo. Hezbollah ziet namelijk het belang van onderwijs in. Libanon sloeg samen met deze universiteiten een groeipad in en werd een pionier op vlak van hoger onderwijs in de Arabische naties. Onderwijs en onderzoek aan beide universiteiten is van groot maatschappelijk belang en vooral, hun diploma’s worden internationaal erkend. Hezbollah beseft dit maar al te goed. Studeren aan AUB of LAU is dan ook een prestigieuze kwestie. Afgestudeerden hebben uitzicht op een goede job, kunnen zich later effectief in het buitenland vestigen en zullen waarschijnlijk een succesvol leven leiden.
Verdeeldheid studenten leidt tot teloorgang
Kort gesteld is het duidelijk dat onze universiteiten sterk verweven zijn met de nationale politiek. Is dit ook van toepassing op de Amerikaanse instellingen? Uiteraard, misschien zelfs nog het meest! Elke politieke partij wil hier studentenraden die de standpunten en het ethos van hun partij delen. In de meest recente verkiezingen aan AUB en LAU kwamen pro-Hezbollah studenten als winnaar uit de stembusslag, wat aantoont dat dezelfde problematiek hier heerst. Meer nog, het toont aan dat er van een taboe om met deze universiteiten verbonden te zijn allerminst sprake is.
De controverse die men als buitenstaander omtrent AUB en LAU zou verwachten in Libanon lijkt me echter nog het minste van onze problemen. Onze grootste uitdaging bestaat er mijns inziens namelijk in de taboes te doorbreken, met name de verdeeldheid die we zelf in de hand werken en zelfs op onze campus in stand houden. Libanese studenten dienen te zorgen voor een betere toekomst voor Libanon, en niet voor een teneur van teloorgang.
Wij danken Ali Seif voor zijn medewerking. Volg hem via twitter @BloggerSeif.