wat water met ons doet

Het meest opvallende wetenschappelijk onderzoek naar de invloed van water op de mens is dat van BlueHealth onder leiding van Dr. Matthew White. Het project voerde onderzoek over heel Europa naar hoe onze gezondheid zou kunnen worden verbeterd door meer blue spaces te creëren. Het team bewees dat water in de vorm van zeeën, meren, rivieren, watervallen, kanalen, grachten en zelfs fonteinen een rustgevend effect heeft. De zee bleek de grootste invloed te hebben.

Nog vóór BlueHealth deed Tineke Seys van het Vlaams Instituut voor de Zee in 2014 al een onderzoek rond Blue Mind. Die term wordt gebruikt om te verwijzen naar het fenomeen waarbij mensen zich beter lijken te voelen wanneer ze naar de zee gaan. Wat blijkt: mensen lijken zich niet alleen beter te voelen, de zee helpt onze mentale toestand effectief vooruit.  

water en wetenschap 

Uit de onderzoeken kwam naar voren dat tijd doorbrengen aan zee ons actiever maakt omdat mensen er meer zin hebben om te bewegen. Dat is niet alleen goed voor je fysieke gezondheid, maar ook voor je mentale welzijn. Volgens Dr. White is het positieve effect van wandelen of lopen aan zee trouwens maar liefst veertien keer zo sterk als in andere omgevingen.   

Verder geeft de openheid van de zee ons een fijn gevoel dat Sigmund Freud omschreef als het ‘oceanische gevoel’. We vinden het als mens leuk om ver te kunnen kijken, bijvoorbeeld naar de zee, maar tegelijkertijd de mogelijkheid te hebben ons te verschuilen, zoals in de duinen. Dat zou nog een overblijfsel zijn van onze oude jachtinstincten. Tegelijkertijd is de openheid wel begrensd door de horizon. Dat zou rust brengen aan mensen die worstelen met angsten. Het geeft namelijk het gevoel dat er ruimte is voor al hun gedachten, maar dat er toch een grens in zicht is.  

Niet alleen de omvang, maar ook de beweging van de zee werkt ontspannend. Het patroon van de golven heeft blijkbaar een soort hypnotiserend effect dat ons bewuster en kalmer maakt. Dat effect wordt versterkt wanneer het water blauw is. De kleur blauw is het meest aanwezig op de aarde en heeft dankzij haar prominente aanwezigheid in onze ontwikkeling een heel aparte invloed op ons. Naast kalmerend werkt ze tegelijkertijd stimulerend. Dat heeft te maken met de specifieke golflengte van blauw licht die een gevoel van euforie, blijheid, beloning en welzijn veroorzaakt.  

Negatieve ionen kunnen de symptomen van depressie doen afnemen en ons lichaam beter doen werken.

Daarnaast speelt ook het geluid van de zee een belangrijke rol. Het unieke geluid van de golven komt voort uit hun ritme en hun lage frequentie. Volgens sommige wetenschappers zou het rustgevend zijn omdat het ons doet denken aan de geluiden die we hoorden toen we nog in de baarmoeder zaten. Een andere verklaring bestaat erin dat ons brein de geluiden vanwege hun natuurlijke aard herkent als veilig waardoor we vanzelf ontspannen. Een derde optie is dat de geluiden inspelen op ons geheugen en mooie herinneringen van vroeger bovenhalen. Als je als kind graag speelde op het strand, zou het geluid die blijdschap weer tevoorschijn kunnen toveren. 

Veel mensen denken bij de zee waarschijnlijk ook aan de unieke geur, maar eigenlijk is onze reactie op zeegeur een klein mysterie voor de wetenschap. Hij wordt namelijk bepaald door dimethylsulfide, een organische zwavelverbinding met een zeer onaangenaam aroma. Toch snuiven de meeste mensen bij aankomst op het strand met volle teugen de zeelucht op. Dat zou te maken kunnen hebben met nostalgie, net zoals het geval was bij geluid, maar wat ook meespeelt, is het feit dat geuren inspelen op ons primitief beslissingscentrum. Dat betekent dat wanneer je iets ruikt, je niet zal nadenken, maar meteen zal reageren. Het is dus goed mogelijk dat we meteen aan mooie herinneringen denken zonder af te wegen of de zee eigenlijk lekker ruikt of niet. 

Ten slotte is de lucht aan de zee, exclusief de geur, ook van groot belang voor onze gezondheid. Mensen gaan al eeuwenlang naar zee vanwege de helende kwaliteiten die aan de lucht worden toegeschreven. Wanneer golven aan de kustlijnen op elkaar slaan, komen er allerlei stoffen vrij. Welke stoffen en wat hun effecten zijn, wordt nog volop onderzocht. Een belangrijk discussiepunt is de aanwezigheid van negatieve ionen in de lucht. Waarschijnlijk is dat de belangrijkste reden waarom de mens zich goed voelt bij water, maar het is ook een ingewikkeld thema.  

water en energie 

De kans is groot dat je nog nooit van negatieve ionen hebt gehoord en al helemaal geen idee hebt wat ze met je doen. Niettemin lijken ze een wonderbaarlijke invloed te hebben op onze mentale toestand.  

Stoffen zoals water en zuurstof bestaan uit moleculen. Die moleculen zoals H2O en O2 bestaan uit atomen. Zo zitten er bijvoorbeeld twee atomen waterstof en een zuurstofatoom in H2O. Ieder atoom heeft normaal gezien een neutrale lading die wordt bepaald door positieve (protonen) en negatieve (elektronen) deeltjes. Als er meer protonen aanwezig zijn, heeft het atoom een positieve lading. Bij extra elektronen heeft het een negatieve lading. Wanneer dat het geval is, noemt men het molecule of atoom een positief of negatief geladen ion.

Als iets kan bijdragen tot het geluk, de kracht en de gezondheid van een persoon, dan werkt het in mijn ogen.

Negatieve ionen ontstaan onder andere wanneer water op zichzelf inslaat, zoals bij de zee, watervallen, rivieren, fonteinen en regenbuien. Die negatieve ionen komen in de lucht terecht, waardoor alle mensen en dieren in de buurt ze inademen. Veel mensen merkten zelf al dat stromend of klotsend water voor een fijn gevoel kan zorgen. Daarom ging de wetenschap onderzoeken hoe dat komt. Nochtans denken veel mensen bij een uitleg over energiebalans in ons lichaam nog steeds snel aan hippies en ‘zweverig gedoe’. Wanneer je op Google bijvoorbeeld naar ‘negatieve ionen’ wil zoeken, is de eerste aanvulling die Google voorstelt ‘onzin’. Het is misschien wel een vreemd fenomeen, maar zeker geen onzin. 

Bij negatieve ionen kunnen symptomen van depressie afnemen en gaan ons brein, immuunsysteem, metabolisme en de bescherming tegen schadelijke bacteriën, virussen en schimmels beter functioneren. Qua mentale gezondheid werd een positieve invloed op slaappatronen, gemoed en stress vastgesteld. Verschillende studies toonden ook aan dat mensen die blootgesteld werden aan hoge concentraties positieve ionen zich net ongemakkelijk voelden en plots last kregen van geïrriteerde luchtwegen.  

de mens als natuur 

Ondanks het wetenschappelijke bewijs voor de positieve effecten van negatieve ionen, valt er toch nog meer te zeggen over het fenomeen. Dirk Janssen is natuurcoach en instructeur van de Wim Hofmethode. Hij probeert mensen op verschillende manieren dichter bij de natuur te brengen aan de hand van zijn kennis van het menselijk lichaam en de natuur.  

Dirk staat achter de wetenschap, maar geeft een diepere betekenis aan het verhaal rond negatieve ionen. Het eerste belangrijke punt is dat we de mens en de natuur niet als aparte zaken moeten zien. Mensen maken deel uit van de natuur. Net zoals planten en dieren onderling communiceren, kunnen ze ook met ons communiceren. Een van de manieren waarop die interactie gebeurt, is aan de hand van ionen: “Wanneer mensen positief geladen zijn door bijvoorbeeld veel tijd door te brengen in de buurt van elektronische apparaten, kunnen ze zich opnieuw in balans brengen door negatieve ionen op te zoeken.” De zee, rivieren en watervallen zijn hier uitermate geschikt voor, maar ook bossen of regenbuien zorgen voor een vrij hoge concentratie negatieve ionen. 

Net zoals water een zekere stroming nodig heeft om negatieve ionen te produceren, moet onze eigen energie stromen om ons lichaam goed te laten functioneren.

Verder wijst Dirk op het verschil tussen evidence-based en experience-based onderzoek. Er zijn namelijk verschillende zaken die mensen ervaren bij waterlichamen, maar die tot nu toe niet werden bewezen door wetenschappelijk (evidence-based) onderzoek zoals wij het kennen. Enkele voorbeelden zijn lagere bloeddruk, betere ademhaling en minder angstgevoelens. Volgens Dirk is het niet omdat iets niet wetenschappelijk kan worden bewezen dat het niet bestaat. “Het is goed mogelijk dat de wetenschap simpelweg nog niet de methodes heeft ontwikkeld om iets te bewijzen.” Daarom probeert hij in zijn werk ook rekening te houden met wat mensen voelen. “Wanneer mensen andere mensen helpen, hoeft dat dan per se op bewijs gebaseerd zijn? Als iets kan bijdragen tot het geluk, de kracht en de gezondheid van een persoon, dan werkt het in mijn ogen.”  

water en spiritualiteit 

Het is dus goed mogelijk dat waterlichamen krachten bezitten die onze moderne wetenschap nog niet kan detecteren, begrijpen of bewijzen. Dat gelooft ook Kristien De Winter, coach in energetische anatomie, auteur en expert in bewustzijnsontwikkeling. Zij helpt onder andere dokters en therapeuten wanneer de klassieke medische aanpak er niet volledig in slaagt om een patiënt verder te helpen. Ze doet dat door duiding te geven over de mogelijke impact van emotionele of fysieke trauma’s, of door te wijzen op een verstoring van de energie. 

Kristien bevestigt dat water een opmerkelijke invloed heeft op de menselijke energie vanwege de negatieve ionen die ons opnieuw in balans kunnen brengen. “Dankzij die balans kan de energie in ons lichaam dan weer stromen.” Net zoals water een zekere stroming nodig heeft om negatieve ionen te produceren, moet onze eigen energie stromen om ons lichaam goed te laten functioneren. Dat is niet volgens de exacte wetenschap bewezen, maar wel een interessant idee voor wie openstaat voor theorieën die verder gaan dan evidence-based onderzoek. Verder is het element water van belang op alle niveaus van ons bestaan. Het fysieke, emotionele, mentale en zelfs het meditatieve zijn al in zekere mate aan bod gekomen. “Op spiritueel niveau spelen waterlichamen ook een grote rol”, legt Kristien uit. 

In India wordt de Ganges – een rivier van 2510 kilometer! – als heilig gezien. De hindoes geloven dat ze van hun zonden worden bevrijd wanneer ze erin baden. In het christendom speelt water ook een belangrijke rol. Bij doopsels wordt het gebruikt om mensen in de religie te initiëren. Daarnaast kan water helende krachten bezitten, zoals de bron in Lourdes. Bronnen wordt wel vaker speciale krachten toegeschreven: in het Engelse Glastonbury zijn in een straat twee bronnen waaraan heilzame kwaliteiten worden toegeschreven. Ten eerste is er The Red Spring, die ook Chalice Well wordt genoemd. Het water dat uit de bron komt, is rood vanwege de grote concentratie ijzeroxide. Veel mensen bezoeken de bron en de tuinen errond om er te mediteren of in contact te komen met The Divine Feminine waarmee de bron in verband staat. Er worden ook ieder jaar Keltische feesten georganiseerd op het domein. Aan de overkant van de straat is er The White Spring, waar kleurloos water uitkomt. Die bron wordt beschouwd als een plek waar de geesten van Avalon aanwezig zijn. Er worden rituelen georganiseerd in verband met het wisselen van de seizoenen en de cyclus van de maan. Ongeveer tweehonderd kilometer verderop in Cornwall is er ten slotte nog St Nectan’s Glen. Deze waterval wordt als een van de meest spirituele plekken van het Verenigd Koninkrijk gezien. Wie er zich tijdens een wandeling overgeeft aan de natuur zou in contact kunnen komen met feeën, elfjes en geesten. 

Waterlichamen hebben dus al eeuwenlang op tal van manieren een positieve invloed op het menselijk leven. Dat bewijzen zowel de wetenschap als de ervaring van vele mensen. Water houdt ons niet alleen fysiek in leven, maar zorgt ook voor balans in onze mentale en energetische toestand. Vandaag zien we water wel als hernieuwbare energiebron wanneer het op elektriciteit aankomt, maar we zouden misschien beter ook eens stilstaan bij de energie die we er rechtstreeks kunnen uithalen. Het kan alleen maar positief zijn om bij je volgende wandeling op zoek te gaan naar stromend water en zelf te ervaren wat het met je doet. Wie weet kom je wel een elfje tegen.