het democratisch deficit van de Studentenraad

Anaïs Walraven, voorzitter van de Studentenraad, legt uit dat het elk jaar moeilijk is om kandidaten te vinden voor de studentenvertegenwoordiging en er dus elk jaar mandaten vacant blijven, vooral voor de plaatsen in de Onderwijscommissies. “Dat is jammer, want dat is juist de plaats waar de stem van studenten het meest gehoord dient te worden. In de commissies vergaderen immers studenten en professoren samen en dus is het hier dat een verschil het snelst kan worden gemaakt”, zegt de voorzitter.

Hoe ze dat oplossen? “We vullen die vacante mandaten achteraf op. De Algemene Vergadering van de Studentenraad beslist wie geschikt is op basis van motivatiebrieven.” Dat dit ondemocratisch lijkt, begrijpt Anaïs. Ze betreurt dat studenten steeds minder campagne wensen te voeren voor mandaten als studentenvertegenwoordiger. “Maar als er geen kandidaten kunnen worden gevonden die campagne willen voeren, moet het zo”, zegt ze. “Het is veel belangrijker dat de studenten op elk niveau worden vertegenwoordigd!”

individualistisch denken, angst voor proffen of geen oog voor realisaties?

Studenten motiveren om een mandaat op te nemen lijkt een moeilijke oefening. Volgens de voorzitter heeft dat verschillende redenen. “Studenten lijken individualistischer ingesteld dan pakweg twintig jaar geleden, want hun keuze en ruimte voor engagement is niet langer beperkt tot de universiteitsgronden.” Een andere reden is dat studenten soms bang zijn om zich kandidaat te stellen voor posten waar ze rechtstreeks met professoren moeten debatteren. “Studenten zijn vaak bang dat het oneens zijn met een professor in zo’n raad gelijk staat aan een minder resultaat”, vertelt Anaïs.

Bovendien lijkt de Studentenraad te kampen met een imagoprobleem. “De studenten zien vaak enkel (negatieve) resultaten”, zegt Anaïs. Het is niet zo dat elke beslissing ook de volledige verantwoordelijkheid is van de Studentenraad. “De studentenvertegenwoordigers vechten soms hard om bepaalde beslissingen tegen te gaan of te herroepen, maar soms lukt dat gewoon niet. Dat zien de studenten niet, en dus krijgen wij vaak de volle laag.” Bovendien krijgen de stuvers vaak de schuld van dingen waar zij niets aan kunnen doen, de hele kwestie met de uurroosters van de faculteit Rechten eerder dit jaar is daar een voorbeeld van. “Dat de servers van de universiteit plat lagen, daar kan de Studentenraad toch niets aan doen? Toch stopte mijn telefoon niet met rinkelen die dag, ik kreeg zelfs kwade ouders aan de lijn die beweerden dat zoiets op andere universiteiten nooit zou gebeuren.”

Toch verwezenlijken onze studentenvertegenwoordigers ieder academiejaar heel wat. Op centraal niveau zorgden ze er dit jaar voor dat de regels omtrent het verspreiden van het notities milder werden: artikel 5.3.3 van het OER werd afgezwakt. Ook op facultair en departementair niveau veranderde er heel wat onder druk van de stuvers. Bij het departement Geschiedenis bijvoorbeeld, zorgden de studentenvertegenwoordigers voor stageplaatsen en in het departement Ontwerpwetenschappen werd door hun toedoen een externe ombudspersoon aangesteld. Bovendien bepaalden ze op de faculteit Toegepaste Ingenieurswetenschappen mee de curriculumhervormingen en zorgden ze er op de faculteit TEW voor dat de Europese focus van de major Internationaal Ondernemen behouden werd. Op de faculteit Rechten ten slotte, hielden de stuvers de afschaffing van inhaalexamens in eerste zit tegen.

Goed, maar waarom zou je jezelf kandidaat stellen en campagne voeren als toch altijd dezelfden winnen? Ook dat is een cirkelredenering, aldus Anaïs: “als er geen andere kandidaten zijn, winnen inderdaad altijd dezelfde mensen. Logisch toch?” Bovendien maken de studentenvertegenwoordigers wel degelijk een verschil, het probleem is dat ze met te weinig gemotiveerde studenten zijn, wat hun capaciteit om te wegen op het bestuur van de universiteit niet ten goede komt. Een vicieuze cirkel dus! “De enige manier om dit tegen te gaan is te stemmen” zegt Anaïs. “En je kandidaat te stellen als stuver. Enkel dan kunnen de studentenvertegenwoordigers een wezenlijk verschil maken op het beleid van de universiteit.”

steun van de rector?

Elk semester organiseert de Studentenraad een studentenoverleg zodat ook studenten zonder een mandaat mee kunnen nadenken over de universiteit van de toekomst. Dit jaar gooide het studentenoverlegcomité het over een andere boeg om studenten sterker te betrekken bij hun werking. De verkiezingsresultaten zullen op het studentenoverleg ook worden bekendgemaakt. Anaïs: “Helaas besliste onze rector de dag zelf om niet langer deel te nemen en annuleerde hij meteen alles vanuit de universiteit. Wij vielen dan ook totaal uit de lucht toen we dit slechts vier uur voor de aanvang van het evenement moesten vernemen.” De studentenvertegenwoordigers betreurden deze beslissing dan ook ten zeerste, want ze kregen zelfs de kans niet om hun verkiezingsresultaten bekend te maken.

Volgens Anaïs kadert dit helaas binnen een breder gevoel van ongenoegen. “Wij zijn de enige Vlaamse studentenraad die niet beschikt over een eigen lokaal en wiens autonomie soms sterk in het gedrang komt.” Tijdens zijn campagne sprak de rector over het belang van een goede studentenvertegenwoordiging en beloofde hij hen beter te ondersteunen, maar daar lijkt nog niets van in huis te komen. Anaïs: “Net daarom is het zo belangrijk dat studenten zich en masse kandidaat stellen voor een mandaat als stuver. Dit kan studenteninspraak aan de UAntwerpen veel sterker én innovatiever maken. Ik hoop onze rector tijdens het congres in Reykjavik nog te spreken over deze ontwikkelingen. We willen de constructieve samenwerking tussen onze stuvers en universiteit immers behouden.”