Heb jij ze al gezien, de struikelstenen in onze studentenstad? Dat zijn kleine herdenkingsstenen, verwerkt in de stoep voor voormalige woningen van slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. Het project werd ontworpen door de Duitse kunstenaar Gunter Demnig en is ondertussen uitgegroeid tot een groot monument, bestaande uit honderdduizend stenen die over heel Europa verspreid liggen. Op elke steen vind je de naam en de geboortedatum van het desbetreffende slachtoffer, alsook de eventuele deportatiedatum en de plaats van overlijden. Ook in Antwerpen liggen verschillende van deze symbolische herinneringen. dwars belicht elke editie een Antwerpse struikel steen. Deze editie: Jan Van Calsteren.
In de De Marbaixstraat 56 te Antwerpen rust de herinnering aan Jan Van Calsteren. Jan werd geboren in 1920 en groeide op in een periode waarin de spanningen in Europa snel opliepen. Als student aan de Antwerpse normaalschool voelde hij de drang om zich te verzetten tegen het fascisme. Samen met zijn vriend Robert Wolstijn richtte hij de verzetsgroep De Revolutionaire Volksjeugd (RVJ) op, die later onderdeel van het Onafhankelijkheidsfront werd. Zijn even vurige toekomstige echtgenote sloot zich hier gelijktijdig bij aan.
In 1941 werd Jan door de Gestapo opgeroepen voor verhoor. Hij zweeg steevast over zijn kameraden en hun activiteiten. Jan koos ervoor om zich terug te trekken uit de RVJ in een moedige poging om zijn vrienden te beschermen. Toch zette hij zijn verzet op andere manieren verder, onder andere via de verspreiding van verboden pers en sabotage van Duitse apparatuur.
Na een gewapende aanslag op officieren van de Vlaamse Wacht in 1943 werd Jan door de Duitsers opgepakt. In zijn zakken vonden ze sluikbladen met vurige oproepen tot een vrij België. Dat bezorgde hem een enkele rit naar het doorgangkamp Breendonk, waar hij hevige martelingen onderging. Na zijn veroordeling tot de doodstraf werd Jan van kamp naar kamp gesleept. In Vught en Dachau onderging hij helse beproevingen. Een Belgische arts kon zijn executie gelukkig verhinderen dankzij de verwondingen die Jan had opgelopen. Zo bleef hij in leven tot de bevrijding door de Amerikaanse geallieerden. Na de oorlog bleef het verzet diep in Jans wezen zitten. Tijdens zijn begrafenis weerklonk zelfs zijn eigen bewerking van De Veensoldaten.
De struikelstenen in Antwerpen, waaronder die van Jan, vormen een onderdeel van het herdenkingsbeleid van de stad. Je kan zelf een struikelsteen aanvragen voor een slachtoffer van de Tweede Wereldoorlog via het aanvraagformulier op de website van Stad Antwerpen. De stenen dwingen ons de gruwel van de oorlog te herinneren en waarschuwen ons voor de toekomst, zodat dergelijke tragedies nooit meer plaatsvinden.
- Login om te reageren