Oorlogen worden heden ten dage schijnbaar nooit meer gevoerd om gebieden te veroveren en volkeren te onderdrukken. Neen, tegenwoordig worden levens enkel nog in naam van vrede en democratie geruïneerd. Dat het eerste een contradictie is, dat ziet zelfs het kleinste kind. Enkel gewiekste potentaten en wapenhandelaars willen anders doen geloven. Maar ook het democratisch licht dat elke overwonnene na het begraven der strijdbijl zou moeten zien, knipt meestal niet aan. Als de economische belangen succesvol zijn verdedigd, mag de duisternis rustig wederdalen over de in puin gelegde speeltuin.
Wat een geluk dat wij in Vlaanderen al ruim een halve eeuw geen oorlog meer live hebben moeten meemaken. Tegenwoordig ook geen terroristische aanslagen of van die goedkope communautaire rellen meer. Niets van dat alles gelukkig! Zelfs de onderwijshervormingen verlopen tegenwoordig kalm en zonder bloedvergieten. Kanaal 2 wijdt er niet eens een BigBrother-special aan en ook de iets serieuzere CNN-imitators berichten liever over het gesneden brood van Johan Museeuw dan over de gruyèrekaas die Marleen Vanderpoorten van ons hoger onderwijs aan het maken is. De kijkcijfers zouden natuurlijk ook niet erg hoog liggen. De bewoners van het huis van onderwijs, wij studenten, liggen niet echt wakker van zulk een stille, in mooie Engelse woordjes als ‘Bachelor’ en ‘Master’ verpakte oorlog tegen ons kwalitatief hoogstaand en toegankelijk hoger onderwijs. De aula’s worden dan ook hoofdzakelijk belegen door een veel te grote hoop plattekazen die engagement een veel te vermoeiend woord vinden. Een gemiddeld student is tegenwoordig ook erg makkelijk in het onderhoud. Iedere week vijf door de mama voorverpakte maaltijden voor op kot; af en toe wat heffen en springen op een TD om de conditie op peil te houden; een papiertje op het einde van de rit – maar dan liefst pas in tweede zit, want anders verveel ik me toch maar steendood tijdens die drie maanden vrijheid die ik later gelukkig nooit meer zal krijgen; een eigen mening ...- een watte? Waarom zou een post-moderne student een mening moeten hebben en er dan ook nog voor uitkomen? Leve het lege pluralisme! Als je je cursussen mooi vanbuiten blokt geven de meeste profs je ook wel een tien of een twaalf. Ik moet toch niet gaan nadenken? Laat ons niet moeilijk doen en gewoon aannemen dat ik besta. Ik zit op mijn gat.
En als binnenkort ons hele onderwijssysteem op zijn gat ligt, zitten al die ‘studenten’ daar nog steeds, dromend hoe ze later met al hun verworven kennis en zonder nadenken pas echt goed in het systeem zullen kunnen meedraaien. Als je rector-manager Oosterlinck van de KUL en dus ook Marleen Vanderpoorten bezig hoort komen al die onderwijshervormingen er in de eerste plaats om het Vlaamse onderwijs op de internationale arbeidsmarkt zijn uitstraling en concurrentiekracht te laten behouden. Laten we het gewoon een stille annexatie van ons degelijk onderwijs bij hun ‘liberale’ droom van het vrije marktkapitalisme noemen. Als de fiere Vlaamse Leeuw na 1302 ooit zijn klauwen op het internationale toneel getoond heeft, dan was dat wel in een stuk over onderwijs. Waarom dan nu lijdzaam toezien hoe zijn nagels worden geknipt?
De verdeling van een opleiding in een Bachelor en een Master zal volgens ons aller onderwijsminister ook niets aan het democratisch gehalte van ons onderwijs veranderen. Iedereen zal toegang tot hoger onderwijs blijven hebben; de meer specialisatiegerichte en dus ook duurdere Master-opleiding zal zich niet – zoals velen vrezen – vertalen in verhoogde inschrijvingsgelden. Vanderpoorten liet op 22 september in het duidingsprogramma Actueel op Radio 1 horen dat ze maatregelen in die zin voorlopig niet plant, maar dat ze niet in de toekomst kan kijken. Daarmee zijn haar handjes ruim op tijd gewassen, maar in mijn oren klinkt ‘voorlopig niet’ nog altijd als ‘nu niet, straks wel’.
Doe daar nog het nieuwe credit-systeem bij en het spel is helemaal op de wagen. De student zal zogezegd zelf de duur van zijn opleiding kunnen bepalen. In Oostenrijk hebben ze al jaren een soortgelijk systeem. De overheid trekt er minder gelden uit voor het hoger onderwijs, waardoor men daar moet gaan besparen op infrastructuur en leeropdrachten. Het gevolg is dat er een tekort aan onderwijzend personeel ontstaat. Dit betekent in de praktijk dat studenten soms twee tot drie jaar moeten wachten vooraleer ze een verplicht vak kunnen volgen. Zodoende duurt hun opleiding een pak langer en moeten ze gaan bijverdienen om alles te blijven financieren; de meeste ouders kunnen hun kinderen namelijk niet tot hun dertigste naar school laten gaan. Erg goed bekeken, want als die studenten werken, moeten we hen ook al geen volledige beurs meer uitbetalen. Maar, als ongediplomeerden verdienen de studenten niet veel en als ze hun job verliezen wordt de Sociale Zekerheid plots wel erg onzeker.
Mij lijkt het in ieder geval wel iets om de economische moeilijkheden in onze modelstaat mee te lijf te gaan. Laat de studenten zelf maar voor de kosten opdraaien. Op hun vijfentwintigste zullen ze maar wat blij zijn dat ze al Bachelor zijn. Er zullen nog wel wat beter begoeden overblijven voor wie die extra jaartjes tot een degelijk Master-diploma in papa’s geldbeugel niet veel uitmaken. In Amerika werkt het toch ook. Vroeger konden enkel de rijken naar school, nu heeft iedereen recht op onderwijs, maar enkel zij die het kunnen betalen zullen binnenkort nog genieten van degelijk onderwijs. Die onderwijshervormingen, ze zijn toch zo democratisch.