gewoonte bekent kleur

Een typische douchevraag valt me te binnen: waarom schrijven we vanouds met blauw of zwart? Het antwoord is redelijk eenvoudig, maar zeker niet eenduidig. Historisch beschouwd is er sprake van een zekere gewoonte. Sedert de vijfde eeuw na Christus gebruikte men inkt, gemaakt uit natuurlijke grondstoffen (roet en indigo bijvoorbeeld), die eerder toevallig blauw of zwart kleurde naargelang de precieze samenstelling. Pas aan het einde van de negentiende eeuw kon de kleur blauw synthetisch samengesteld worden.  

Groen en rood kregen toen ook algauw hun eigen plaats in een geheel van informele afspraken. Rood geldt als correctiekleur en wordt nu nog regelmatig gebruikt in boekhoudkundige documenten; je ziet de kleur bijvoorbeeld in negentiende-eeuwse erfenisaangiften al opduiken als controlekleur. Groen heeft de status van administratieve invulkleur. Blauw kon de mama vroeger gemakkelijker uit de kleren wassen dan zwart en is sinds enkele eeuwen tevens de kleur van het persoonlijk briefverkeer – wat ze ongetwijfeld blijft tot de jaren stillekes. Documenten vers van de pers (lees: formulieren) zijn in sober, formeel zwart gedrukt. De combinatie blauw-zwart dient bovendien ter onderscheid tussen origineel en kopie; zo zal je bij de bank of jurist vaak een document in het blauw moeten ondertekenen. 

Minder hard bewijs is er voor de cerebrale verklaringen voor onze inktgewoonten; zo zou blauw ons doen denken aan de lucht of aan de zee – dus eigenlijk aan de lucht – en de hersenen kalmeren. Zowel blauwe als zwarte inkt op wit papier geven een sterk contrast dat ons brein helpt informatie efficiënter te verwerken. Omdat het blauw-wit contrast net iets aangenamer leest – het is zachter dan zwart-wit – komt dat nog vaker voor. Wat er ook van zij, op mijn allerlaatste examen schrijf ik elke zin in een andere kleur. Of alles in fluoroze. Met een stift.