wandeling door een artistiek labyrint

Dat UAntwerpen bol staat van de kunst, hebben we te danken aan de Commissie Kunst op de Campus. Her en der verspreid over de vier campussen zijn er ongeveer 1100 kunstwerken te vinden. De commissie gaat over de aankoop van nieuwe werken en maakt de universitaire gemeenschap warm voor de aanwezige collectie. Ze verzorgt rondleidingen op de campussen om de kunstwerken te tonen en toe te lichten. Op die manier raakt de leefwereld van studenten en het academisch personeel doordrongen van kunstzinnigheid. Hoewel je UAntwerpen zowat een museum van hedendaagse kunst kan noemen, is het juist niet de bedoeling dat de kunst op een voetstuk wordt gezet. Nee, ze is deel van het decor. Als je er niet echt op let, is het gemakkelijk om er gewoonweg voorbij te wandelen. Studenten gebruiken robuuste beeldhouwwerken als tijdelijke tafel, kleurrijke verfuitspattingen dienen als ontmoetingsplaats, abstracte assemblagewerken als herkenningspunt.  

Een belangrijk aspect van de kunst is de grote diversiteit aan stijlen. Hoofdzakelijk gaat het om hedendaagse kunst, in al haar facetten. Schilderijen, creaties in grafiet, assemblagewerken, standbeelden en bijzondere architectuur hebben allemaal hun weg naar de campussen gevonden. Het ene werk schuwt kleuren, het andere lijkt ze allemaal te willen verzamelen. Gevestigde namen, zoals Arne Quinze, Jan Fabre en Sam Dillemans, sieren de gangen, maar ook kunststudenten hebben een plaats gekregen. Via het In Situ-project, een samenwerking van UAntwerpen en de Koninklijke Academie van Schone Kunsten, kunnen studenten van de richting In Situ op Campus Drie Eiken gedurende twee maanden hun werk tentoonstellen. Ongebonden aan een specifiek format zijn ze vrij om hun creativiteit te botvieren op onze universiteit, wat voor een scala aan stijlen, boodschappen en interpretaties zorgt. 

360 graden wonderkamers 

Mijn dag leidt me naar de Stadscampus, een van de thuisbasissen van een bonte verzameling aan kunstwerken. Een hoorcollege brengt me langs het gelijkvloers van het R-gebouw. Aan de muren kan je overal kastjes zien, een Wunderkammer in de vorm van Museum op Schaal 1/7. Het initiatief lag bij Ronny Van de Velde, een Belgisch galeriehouder. In samenwerking met verschillende Belgische kunstenaars werd er in totaal een honderdtal kastjes ontworpen. 54 daarvan hangen in het R-gebouw. Door er eenvoudigweg rond te wandelen, krijg je een prachtige impressie van de Belgische kunstwereld. Elk kastje stelt een museumzaal voor, geheel ingericht naar de stijl van een specifieke kunstenaar. Sommige kastjes zijn speels, wat in zijn geheel een belangrijke component is van hedendaagse kunst. Andere kastjes zijn dan weer ernstiger en brengen een niet mis te verstane boodschap. Tezamen schetsen ze een minimuseum van hedendaagse kunst. Je zou er bijna te laat voor komen in je les. 

Een hoorcollege later is het tijd om naar de bibliotheek te trekken – met in aula’s zitten alleen kom je er niet. De weg brengt me op een binnenplaats, tussen het V-gebouw, C-gebouw en de bibliotheek. In het midden valt al meteen een groot beeld op, genaamd Touch the clouds, gemaakt door Luk Van Soom, een Belgisch beeldend kunstenaar. Zijn werk laat zich kenmerken door christelijke symboliek, een interesse in de vier elementen en de spanning tussen zwaartekracht en gewichtloosheid. Van Soom stelt in zijn kunst zware levensvragen voor op een lichtvoetige manier. Het bronzen beeld is geïnspireerd op Michelangelo’s Schepping van Adam. Van Sooms Adam distantieert zich verder van de religie in Michelangelo’s werk. Waar het aanraken van God het aanvankelijke doel was, wil Van Soom enkel het wolkendek aanraken, de hemellichamen, de zon als die zich al toont.  Een interessant detail van Touch the clouds is het ontbreken van een eenduidig geslacht. Als je om het beeld heen loopt, merk je dat het gezicht aan de linkerkant mannelijk en aan de rechterkant vrouwelijk is. 

Na een goede bloksessie confronteert mijn agenda me met een seminarie in het C-gebouw, slechts een trap verwijderd van mijn wolkendromer. Op de eerste verdieping ontmoet ik De waterdrager van Philip Aguirre y Otegui. De Antwerpse beeldhouwer verweeft zijn ambitie om kunst dicht bij de mens te brengen met sociale thema’s. Zo laat hij het migratiethema terugkeren in zijn kunst. Daarnaast vestigt hij de aandacht op de waterproblematiek, vooral in Senegal en Marokko. Een belangrijk motief in zijn kunst is de traditie die hij keer op keer koppelt aan de vernieuwing, in plaats van ze als twee polen te behandelen die niet samen kunnen gaan. De waterdrager bekritiseert de internationale privatisering van water, zonder te preken. Hij kijkt naar beneden, naar de eigen voeten, voorovergebogen om de zware waterflessen met zich mee te torsen. Een uitnodiging om naar onszelf te kijken, die drinkbaar water zelden zo ver moesten zoeken.  

abstractie van verschil 

Even pauze van al dat studeergedoe: een kopje troost in Het Brantijser, een historisch gebouw van UAntwerpen, waar zich ook een koffiebar bevindt. Eerst moet ik langs een binnenplaats, waar een abstract beeld staat: Eugene Dodeignes Twee figuren. Eugene Dodeigne was een Franse beeldhouwer, geboren in België. De groeven, de grove vormen in grijze steen, zorgen voor een herkenbare stijl, maar tegelijkertijd ook voor een mysterieuze air rond twee toch enigszins simplistische figuren. De twee standbeelden zijn abstract en wat ze nu exact willen voorstellen, is op het eerste gezicht niet zo duidelijk. Het lijken twee mensen te zijn die elkaar toeknikken. Misschien zijn het wel handen, of dan toch maar twee abstracte figuren. Wat wel duidelijk te zien is, is het feit dat ze naar elkaar toe gaan. Immer gescheiden op hun aparte voetstukken, maar eveneens vereeuwigd in een poging elkaar te ontmoeten. In de septembermaand worden ze omringd door een kleurrijke collectie aan bloemen en planten, een behoorlijk contrast met hun ruwe omtrekken. Maar dat maakt het juist zo mooi: ondanks het grote verschil lijken de kleurrijke bloemen en de grijze figuren elkaar juist goed aan te vullen. Geen harde kern zonder zachte hand. 

De dag kondigt haar einde aan met een laatste les in De Meerminne, niet ver van Het Brantijser. Ik zet me neer op de brede treden die me naar beneden zullen leiden. Ik hoef maar naar boven te kijken om Love difference – 6 Mediterraneans te zien, gemaakt door het kunstlaboratorium Cittadellarte, opgericht door en onder de artistieke leiding van Michelangelo Pistoletto. Cittadellarte zet zich in om kunst en maatschappij met elkaar in verbinding te stellen, iets waar Pistoletto zelf ook bekend om staat. Speciaal voor het M-gebouw ontwierp het kunstlaboratorium Love difference – 6 Mediterraneans. Op het plafond zie ik zes kaarten van de mediterrane zeeën, in vrolijke kleuren. Het motto van het kunstwerk, “love difference”, is vertaald in alle officiële talen van de landen die grenzen aan de afgebeelde zeeën. De vrolijke lijnen boven me willen de onverdraagzaamheid die zo vaak tot extreme conflicten tussen naties heeft geleid aanklagen. Een pleidooi om een wederzijds respect voor al die verschillen in groen, blauw, paars en rood. 

Geïnteresseerd in de kunstwerken op UAntwerpen? dwars analyseert verscheidene kunstwerken in de reeks ‘Kunst op de Campus’, allemaal te vinden op onze website www.dwars.be!