oversteekknoppen: opium voor het volk?

de betweter

15/09/2019
🖋: 

Het is niet omdat je veel onnozele weetjes kent, dat je een betweter bent. Dat bewijst een van onze redacteurs elke maand door een waanzinnig interessant, ongelofelijk boeiend of verbluffend spannend feit te delen.

Julius Caesar wist het volk te paaien met brood en spelen, de stadsontwikkelaars van tegenwoordig houden de 21ste-eeuwse zwakke weggebruiker zoet met oversteekknoppen en geruststellingssignalen. Ze weten maar al te goed dat de mens een onrustig beestje is dat graag de touwtjes in handen heeft. Om van punt A naar punt B te geraken neemt hij naast benzineslurpende voertuigen ook weleens de fiets of de alom bekende benenwagen. Om het heen en weer gewriemel van rijdende, fietsende en wandelende mensen ietwat in goede banen te leiden, bedachten enkele gewiekste ingenieurs stoplichten. Rood betekent stoppen, groen betekent doorgaan. Oranje is dan weer voor sommigen lichtrood, voor anderen donkergroen.

Wanneer een kleur echter bewegingsvrijheid bepaalt, krijgt de mens nogal eens de neiging te gaan rebelleren tegen zo veel controleverlies. Nerveus tikkend met de voet, armen gekruist en diep zuchtend staart hij naar het stoplicht. Terwijl de stroom van auto’s aan hem voorbij raast, krijgt hij in zijn ooghoek een knop in de gaten. Met één simpele druk kan hij koning auto doen stoppen. Gretig graait de wijsvinger richting de stopknop die de zwakke weggebruiker de controle geeft over het verkeer. Tevreden kruist hij opnieuw de armen en springt het licht even later op groen. Triomfantelijk flaneert of fietst de mens dwars voorbij de ronkende auto’s die als briesende stieren achter poortjes staan te wachten tot hun licht weer op groen springt.

Maar wordt het ook effectief sneller groen door op zo’n knop te drukken? Het is een van ’s werelds grootste mysteries. Het antwoord: soms zorgen zulke knoppen ervoor dat het licht op rood springt, maar meestal niet. Het is vooral de controle-illusie die ervoor zorgt dat fietsers of voetgangers niet het heft in eigen handen gaan nemen en roekeloos de baan beginnen oversteken. Ook het lichtje dat gaat branden wanneer je ‘oproep is opgenomen’ of het aftelklokje dat je meer en meer in steden ziet opduiken, behoren allemaal tot de middelen om totale anarchie aan oversteekplaatsen te vermijden. Ach, Vadertje Staat doet ook maar zijn best om het hier allemaal in goede banen te leiden. En zeg nu zelf, het voelt toch telkens even machtig wanneer het licht op groen springt een tel nadat je op dat knopje hebt gedrukt, niet? Homines quod volunt credunt, zou Julius Caesar zeggen.