MATINEUS

het laatste woord

18/05/2024

Je zal het maar voorhebben: het ligt op het puntje van je tong en toch kan je er niet opkomen. Dat ene woord ontglipt je keer op keer. Ook dit jaar schiet dwars alle schlemielen in zulke navrante situaties onverdroten te hulp. Maandelijks laten we ons licht schijnen op een woord waar de meest vreemde betekenis, de meest rocamboleske herkomst of de grappigste verhalen achter schuilgaan. Deze editie buigen we ons over matineus. 

Als universiteitsstudent word ik regelmatig uitgelachen door mijn jongere broer en zus met mijn definitie van ‘vroeg opstaan’. Toegegeven, wanneer zij zich elke dag vol moed naar de poorten van de middelbare school begeven, ben ik meestal nog diep in dromenland met een wachtende wekker naast me die ik waarschijnlijk toch zal negeren. Ik ben gewoon geworden aan de lessen in de namiddag en een rustige wandeling over het Operaplein wanneer de zon – moest die eens zichtbaar zijn – al hoog aan de hemel staat. Die ene dag waarop ik me dan toch al om acht uur uit bed moet sleuren is wel extra pijnlijk, hoewel ik wel eens een sceptische blik krijg wanneer ik de avond ervoor verklaar dat ik “morgen vroeg moet opstaan”. Gelukkig heb ik de middelbare school al even geleden afgerond. Ik denk namelijk niet dat ik dat nu nog zou aankunnen.

Jammer genoeg word ik ook regelmatig eens geconfronteerd met het feit dat mijn statuut van student hoger onderwijs geen excuus is. Mijn collega’s uit andere richtingen worstelen zich meerdere dagen per week door weer en wind om vroeg in de ochtend op de campus te zijn. Van een vriendin uit de opleiding Verpleegkunde, op weg naar haar stage of studentenjob, krijg ik zelfs geregeld berichten om vijf uur ’s ochtends – ben je gek? Laten we het dan maar op het rooster van Taal- en letterkunde steken dat ik het absoluut niet gewend ben vroeg op te staan. Daarnaast ben ik ook niet iemand die tijdens de examenperiode beter kan werken onder het licht van de opkomende zon met een kopje koffie naast mijn laptop. Sorry, maar ik ben gewoon geen matineus persoon, zelfs dan niet.

Al zijn mijn matineuze trekjes van de middelbare school jammerlijk teloorgegaan, heb ik er wel een basiskennis Frans aan overgehouden die ik kan gebruiken om dit woord beter uit te leggen. Het Franse woord matin, dat ochtend betekent, zie je er duidelijk in terugkomen. Matineus lijkt ook heel sterk op matineux, wat ochtendlijk betekent, al hebben we in het Nederlands de betekenis wat veranderd. Matineus gebruik je namelijk eerder als bijvoeglijk naamwoord wanneer je iemand beschrijft die het gewend is vroeg op te staan. Niet ik, dus. Voor zij die het wel zijn, heb ik in ieder geval al veel respect. Jullie mogen het mij gerust proberen aanleren, maar ik vrees ervoor dat matineus worden beperkt zal blijven tot het lijstje goede voornemens voor het jaar 2025.