hoe YouTube de literatuurkritiek redt

BookTube aan de universiteit

24/09/2017

Wie herinnert zich niet in het vierde leerjaar die gevreesde boekbesprekingen te moeten indienen. Altijd weer hetzelfde liedje: “het was goed” was niet goed genoeg. Hoewel dit voor de meesten onder ons verleden tijd is, blijft het interessant om te horen wat andere mensen over bepaalde boeken denken. Hier komt BookTube het toneel op.

BookTube is een gemeenschap op YouTube die zich bezighoudt met het recenseren en analyseren van boeken in filmpjes die tussen de vijf tot tien minuten lang zijn. Het is een fenomeen dat terug te brengen valt tot het vloggen of videobloggen, waarbij mensen vertellen over hun dagelijks leven op video en dit verspreiden via sociale media zoals YouTube.

Naarmate het concept vloggen populairder werd, gingen meer en meer van hen zich toespitsen op bepaalde, specifieke onderwerpen in hun vlogs: koken, make-up, videospelletjes, en natuurlijk: literatuur. Verschillende vloggers begonnen recensies en analyses van hun favoriete boeken online te zetten, en al gauw ontstond er een groep mensen die zich uitsluitend hiermee bezighield.

De zogenaamde BookTubers zijn een diverse groep lezers die zich dan ook bezighouden met een gevarieerd aanbod aan genres en vormen: sommigen zijn gespecialiseerd in historische fictie, anderen dan weer in non-fictie, of zelfs in graphic novels. De BookTubers zijn middelbare studenten, leerkrachten, senioren, enthousiastelingen … en de studenten Contemporaine Nederlandse Literatuur aan de UAntwerpen.

 

contemporaine BookTubers

De initiatiefnemers achter het YouTube-kanaal BooktubeUAntwerpen de docenten zijn Kevin Absillis en Valerie Rousseau. Zij wilden hun studenten een creatieve uitlaatklep geven en hen de boeken die ze gedurende het semester moesten lezen eens in een ander daglicht laten zetten. BookTube bleek hiervoor een geschikt platform, aangezien het medium video meer plaats laat voor creativiteit en persoonlijke inbreng dan, zeg maar, een doorsnee academisch paper.

BookTube sluit ook dichter aan bij de leefwereld van de studenten, die zich doorgaans steeds meer op het internet gaat bevinden. Het initiatief kwam er vorig jaar als een soort test, maar is inmiddels een vast onderdeel geworden van het vak Contemporaine Nederlandse Literatuur.

Men kan zich echter afvragen hoe deze doe-het-zelfcritici zich verhouden tot de professionals, zij die schrijven voor bladen als De Standaard der Letteren en Knack Focus. Volgens Absillis is dit nochtans een vraag die hoe langer hoe meer positief beantwoord kan worden. Steeds minder publicaties leggen zich immers toe op het diepgaand recenseren en analyseren van literatuur.

“Nu niet om cultuurpessimistisch te klinken,” zegt hij, “maar in de jaren vijftig en zestig kreeg men in de krant doorgaans analytische essays van tweeduizend woorden over een literair werk. Vandaag stellen grote publicaties zich doorgaans tevreden met een aantal sterretjes en drie paragraafjes uitleg.” Dit soort diepgaande recensies is dan ook waar BookTube om draait voor Absillis en Rousseau: het is niet enkel het poneren van de eigen mening over een werk, maar het toegankelijk maken van de literatuurstudie en de analyses van werken waar mensen anders niet naar zouden omkijken.

Naast BookTube zijn ook Goodreads en De Reactor in opmars, beide platforms waarop het bespreken van de literatuur centraal staat. Voor Absillis en Rousseau zijn dit soort online gemeenschappen een verademing: ze zijn het bewijs dat de literatuur en de literatuurstudie nog wel degelijk inspireren in dit digitaal tijdperk, al laten de doordeweekse publicaties dat misschien niet blijken.

Wil je eens zien hoe zo'n BookTube recensie in elkaar zit? Hier vind je het BookTube-kanaal van de studenten Contemporaine Nederlandse Letterkunde.