de sprekende klok

betweter

15/12/2021

Het is niet omdat je veel onnozele weetjes kent, dat je een betweter bent. Dat bewijst een van onze redacteurs door een waanzinnig interessant, ongelofelijk boeiend of verbluffend spannend feit te delen.

10h28 geeft mijn smartphone aan. Ik bel een eerste keer 078/051200. 10°28’53”. 10h29, nu. Opnieuw. 078/051200. 10°29’05”. Ik ga ervan dromen vannacht denk ik. Straks nog een keertje terugbellen, om exact te weten hoe laat precies ik stipt ga slapen. Atoomklokken, zo heeft niet iedereen er een. Maar de sprekende klok dus wel! 

Of het nu de hanen waren in de ochtend of de oehoes bij schemer, de natuur heeft allang haar eigen manier om te vertellen hoe laat het is. De mens heeft er ook niet mee gewacht tot de telefoon was uitgevonden; klokken met klepels zijn al enkele millennia in gebruik, sinds circa 3000 v.C. Iets jonger is de koekoeksklok uit 1730. In 1878 bedacht Thomas Edison de fonograaf, een vroeg geluidsapparaat. Niet lang daarna kwam uitvinder François Lambert met een machine die de uren van de dag kon afroepen. Pas in 1933 lanceerde astronoom en wiskundige Ernest Esclangon de telefonische horloge parlante. Meteen een succes: de eerste dag belde een kleine 150 000 Fransen naar het nummer.  

Het model werd wereldwijd overgenomen en al snel verrijkt met de nieuwste snufjes ‘tijdtechnologie’. Een goede twintig jaar na de eerste telefoonklok werd de eerste, uiterst nauwkeurige, atoomklok ontwikkeld die de tijd meet aan de hand van trillingen van atomen. Tot op de dag van vandaag gebruikt de sprekende klok het atoomuur, maar voor hoelang nog? 

Verdere innovaties en snufjes mochten immers niet baten. Hoewel de sprekende klok tegenwoordig vaak ook dag, maand en jaar vermeldt, is ze aan haar laatste adem toe in België. Gemiddeld belden in 2004 zo’n 6 000 mensen per dag, in 2011 nog slechts 5 000, 2015 telde er 1 000 en 2020 een triestige 480. Je hoeft geen wiskundige te zijn om te beseffen dat die grafiek zich linea recta de grond in boort. Uitzonderingen zijn de weekends wanneer zomeruur en winteruur elkaar afwisselen. Dan bellen we met z’n 10 000 naar 078/051200. Zoals in de goede oude tijd.