Koken met... Wim Helsen

Na twee alom bejubelde theatershows, ‘Heden soup!’ en ‘Bij mij zijt ge veilig’, en enkele niet onopgemerkt gebleven passages op tv (in o.a. ‘Comedy Casino’ en ‘Het programma van Wim Helsen’) en op het witte doek (in de film ‘Dirty Mind’), staat Wim Helsen sinds enkele maanden terug op de planken met ‘Het uur van de prutser’. In die nieuwe voorstelling lardeert hij naar goede gewoonte meanderende verhaallijnen met groteske humor en zet hij zijn publiek herhaaldelijk op het verkeerde been, om te eindigen in een verrassende apotheose. De Wim Helsen van het podium zalft en slaat, toont zich nu eens een aaibaar mannetje, dan weer een bezeten gek, en paait zijn toehoorders, om hen plots ongenadig bij hun pietje te grijpen.

 

In het echte leven blijkt Wim Helsen een aimabel man, al probeert hij, in de trant van zijn personages, ook in onze keuken de situatie te saboteren en de koks van dienst enigszins te ontregelen: in de puree kiepert hij wel erg veel muskaatnoot, en nadat hij meer te weten gekomen is over de duurzame vriendschap die wij koesteren, alludeert hij de rest van de avond af en toe eens op Charis' pathologische drang tot liegen en Sarah's onverdraagzaamheid. Desondanks wisten we tussen de soep en de patatten door toch ook enkele vragen te stellen over ’s mans cabaretwerk.

 

Soep met een boodschap

In ‘Heden soup!’ voert Wim Helsen een sociaal ietwat onaangepast figuur op, die zich bezighoudt met het bereiden van tomatensoep met daarin liefdesverklaringen van gehaktletters, die hij serveert aan kwabbige mevrouwen die aan bushaltes staan te wachten. We probeerden Wim Helsens recept uit, maar moesten vaststellen dat de soep helaas onleesbaar werd.

Sarah We hadden soep gemaakt met lettertjes, maar die zijn mislukt.

Wim (tuurt in de soeppot, ziet de gehaktbrokken ronddrijven, lacht) Themasoep!

Charis Heb je dat ooit zelf geprobeerd?

 

Als mijn broers en ik vroeger thuis balletjes moesten draaien, dan maakten wij altijd één hele dikke. Dat was dan Moby Dik. Als je die had, was je gewonnen

 

Wim Lettertjes maken met gehakt? Nee. Wat een idee ook om dat te doen. (lacht hard)

Charis Er zat een boodschap in!

Wim Echt? Dewelke?

Charis Welkom Wim Helsen komma eet smakelijk uitroepteken.

Sarah (schept uit)

Wim Als mijn broers en ik vroeger thuis balletjes moesten draaien, dan maakten wij altijd één hele dikke. Dat was dan Moby Dik. Als je die had, was je gewonnen. Alleen ons mama mocht de soep uitscheppen, anders werd er vals gespeeld. Er was ook een heel klein balletje, dat was Moby Dun. Als je die had, moest je hem verbergen, anders werd je uitgelachen. Wie heeft de soep gemaakt?

Charis Wij samen.

Wim Aha. En er was dus niet veel tijd om soep te maken.

Sarah Jawel eigenlijk.

Wim (lacht)

 

Beter Jezus

Wim Zelf vind ik mijn nieuwe voorstelling de beste van de drie.

Sarah Worden je voorstellingen telkens beter?

Wim Nee. Mijn eerste, ‘Heden soup!’ was beter dan de tweede, ‘Bij mij zijt ge veilig’. Al kon ik de tweede voorstelling wel beter spelen: ik heb ze vaker goed gespeeld dan de eerste. Maar ‘Het uur van de prutser’ is de beste van de drie. Ik kan deze voorstelling bijna altijd van begin tot einde met meer plezier en vrijheid spelen, wat daarvoor niet altijd het geval was.

Charis Je personages op het podium heten altijd Wim Helsen. Is de figuur die je speelt een deel van jezelf?

Wim Nee, ik speel een figuur op het podium.

Charis Maar hij heet wel Wim Helsen.

Wim Ja, maar dat doe ik om... (denkt na) Hoe meer je laat zien dat je maar een figuur speelt, met een andere naam, een ander accent, een pruik en een raar loopje, hoe groter de afstand wordt tussen de kijker en de speler. In een theater, vind ik, moet iedereen in de zaal mee in het verhaal stappen en geloven dat wat er daar gebeurt, daar en dan ontstaat, en echt is. Een naam verzinnen staat dat in de weg.

Sarah Het viel ons ook op dat in elk van je voorstellingen Jezus voorkomt. Ook in ‘Het uur van de prutser’ duikt een Jezus op. Deze keer kijkt hij scheel.

Wim Dat is nooit een bewust plan, maar Jezus komt inderdaad vaak in mijn stukken voor. In ‘Heden soup!’ gebruik ik Jezus om de waan van mijn hoofdfiguur te illustreren. Hij vindt dat hij even veel adoratie verdient als de oorspronkelijke Jezus, en dat niemand Jezus zo goed begrijpt als hij. In ‘Bij mij zijt ge veilig’ komt Jezus niet echt voor, maar het personage ziet zichzelf wel als een heiland en een richtinggever. En nu is hij gewoon een prutser.

Sarah (lacht)

Wim Wat Jezus veel menselijker maakt. Eeuwenlang hebben christenen zichzelf gepest door op Jezus een voor gewone sterveling onbereikbaar ideaal te projecteren. Terwijl Jezus ook een mens geweest moet zijn die geprutst heeft, dingen niet kon en nare ervaringen had. Zo is de Jezus in ‘Het uur van de prutser’, en hij wordt op die manier een figuur die veel meer troost kan bieden.

Sarah Een verbeterde Jezus.

Wim Ja, een betere Jezus dan degene die alle georganiseerde religies ervan hebben gemaakt. Jezus is een tof figuur om zulke dingen mee te doen, omdat iedereen hem kent en zich altijd wel op één of andere manier tot hem verhoudt. Waar staat de wijn

Charis In de koelkast.

Wim (schenkt wijn in zijn glas) Jij nog wat?

Charis Nee, dank je.

Wim (met lege fles in de hand) Er is ook geen meer. (lacht)

 

Waar staat de wijn?

 

Lamsvlees met knoflookpuree en ratatouille

We ontkurken een nieuwe fles en beginnen aan het hoofdgerecht.

Wim Helsen is aanvankelijk enigszins teleurgesteld wanneer de rubriek ‘Koken met...’ en niet ‘Koken voor...’ blijkt te heten. Dat hij mee groentjes moet snijden, zint hem dan ook niet helemaal. Niettemin staat hij even later enthousiast puree te stampen.

Wim (doet Charis pijn)

Charis Au!

Wim Sorry, ik ben je aan het pesten. (stampt verder, doet Charis weer pijn) Oh sorry, nu doe ik dat weer. Kruidnagel is ook heel lekker bij puree. Of muskaatnoot.

Charis Ja, maar het is speciale puree, met olijfolie en look.

Wim (onverstoorbaar) Doe maar goed veel. (schudt bijzonder veel muskaatnoot op de puree)

Sarah Klaar!

Charis (schept op) Puree?

Wim Nee, niet zoveel. De helft eigenlijk. Nee, nog wat minder. ’t Is niet dat ik dat niet lust maar... (krijgt een muizenhapje puree) Dank je.

 

Het uur van de prutser
Line Mertens
Als u zich soms afvraagt waarom steeds meer warme bakkers uit het straatbeeld verdwijnen, moet u vast en zeker ‘Het uur van de prutser’ zien. Met als rode draad een gesprek met de bakker aan de overkant van de straat, maakt Wim Helsen zijn toehoorders op meesterlijke wijze duidelijk wat een prutsers ze stuk voor stuk zijn. In dit fijne staaltje cabaret toont hij zijn kunnen als acteur, verteller en komiek. Hij speelt met spanning, zet het publiek op steeds meer dwaalsporen, doet het schuddebuiken en weer opschrikken en danst af en toe op de zelf geproduceerde tonen van ‘A far l’amore comincia tu’. Als u op een punt gekomen bent in uw leven dat zelfs al dit goeds u weinig zegt, laat mij dan in enkele trefwoorden de voorstelling reconstrueren: schele Jezus, bakkermans, ebola, Skopje, kapitein Brakabra en vooral ‘kijkt zo niet naar mij’. Nog steeds geen greintje interesse? Misschien bent u dan zelf een prutser en in dat geval is er maar één uitweg: zorg dat u deze voorstelling te zien krijgt, zodat de tips van Wim Helsen u kunnen redden van de verdoemenis waar u ongetwijfeld op afstevent.

 

Intensiteit van theater

Wim Het is lekkere saus, vind ik.

Charis Dank je. In je voorstellingen viseer je geregeld mensen uit het publiek. Daar ga je soms heel ver in: in ‘Bij mij zijt ge veilig’ spreek je bijvoorbeeld een lachende vrouw uit het publiek aan, en verkondig je dat zij de eerste zal zijn die zal aanbieden om jou deemoedig te pijpen.

Wim (knikt) Mhm.

 

Charis (lachje) Ja, dat hebben we onthouden.

Wim (lacht)

Charis Vervolgens laat je weten dat de vrouwen die zich niet aan jou willen onderwerpen, de zaal mogen verlaten. Is er ooit iemand echt opgestaan?

Wim Nee. Er zijn wel veel vrouwen na de voorstelling naar mij gekomen om te zeggen dat ze bijna waren opgestaan en weggegaan. Ik vind het een beetje laf om dat achteraf te komen zeggen. Maar als er iemand echt was weggegaan, zou ik gewoon gezegd hebben: goed dat we die kwijt zijn, die wordt nu salamander.

Charis (lacht)

Wim (snel) Én er waren ook vrouwen bij wie dat het effect had dat ze dat ook wilden komen doen.

Charis Echt? Die hebben je dan voorgesteld...

Wim Ja. Sarah En wat zeg je dan?

Wim Ik laat me dat dan welgevallen.

Iedereen (lacht)

Sarah Wat je op die manier wel doet, is de mogelijkheden van het podium ten volle uitbuiten. Je bevindt je in de positie om je publiek vanalles te laten doen.

Wim Ja. De machtsverhouding is scheef.

Sarah Maar van die scheve machtsverhouding maak je telkens wel gretig gebruik.

Wim Het is veel plezanter als het spannend wordt, als je echt voelt: hier gebeurt iets! Het moment dat ik iemand aanspreek in het publiek, weet iedereen: dit is niet voorbereid. Alles gebeurt dan echt hier en nu. Dat is ook de kracht van theater, vind ik, in tegenstelling tot tv. Iemand aanspreken draagt bij tot de intensiteit van de belevenis. En dat is precies wat ik zelf ook wil als ik naar het theater ga: iets beleven.

 

 

Dekentje over de pijn

Charis Je danst ook vaak op het podium.

Wim Daarvoor heb ik gekeken naar Nederlandse cabaretiers. Youp van 't Hek bijvoorbeeld, die vuurt tijdens zijn voorstellingen vanalles af op het publiek, maar kijkt dan op een bepaald moment melancholisch in de verte en zingt een lied, om de mensen wat rust te gunnen. Ik ben niet muzikaal, dus zelf muziek maken was geen optie, maar dansen kan ik wel. Ik dans telkens op een punt waarop het nodig is dat het geratel even stopt en dat er gewoon iets is om naar te kijken, zonder dat je het gevoel dat er op dat moment hangt, loslaat. Dansen is ook gewoon plezant. En als je dat dan keigoed kunt, zou het stom zijn om het niet te doen. (lacht)

Charis Je kan niet zingen en geen muziek spelen. Is dat de reden waarom je al je liedjes zo verknoeit, zoals je bijvoorbeeld ook deed in Comedy Casino?

Wim Wat ik wel goed kan, is heel enthousiast slecht zingen. Kindjes doen dat ook graag, hé. En debielen. Ik vind die losgeslagen energie van mensen die zich keihard amuseren met muziek, hoewel ze er niks van kunnen, zo aanstekelijk! Ik ontplof bijna van goesting als ik dat zie gebeuren. Karaoke is daar ook een voorbeeld van: mensen die vol overtuiging vals zingen. Da’s én belachelijk, én aandoenlijk, én schoon, want die mensen laten zichzelf echt zien, ze geven iets.

Sarah Op het einde van ‘Heden soup!’ ziet Wim Helsen zijn kwabbige moeder, die hem zegt: “Ge zijt alleen, en dat is goed. Leg uw pijn hier in mijn schoot, ik zal er niks aan doen en ik zal u niet begrijpen.” Je turnt een erge gedachte om naar iets troostends en goeds. Zou je dat een boodschap durven noemen?

Wim Tja, ik kan daar nu wel vanalles over zeggen en dan lijkt het alsof ik dat allemaal vooraf bedacht heb, maar zo'n dingen gebeuren gewoon terwijl ik de voorstelling maak. Die figuur beleeft daar een soort catharsis: hij heeft zijn waan en de pijn die ermee gepaard gaat in zo'n extreme mate beleefd, dat hij op een nulpunt is gekomen. Op dat moment is hij bevrijd van zijn waan. Wat hij dan zegt, is waar. Jouw pijn is jouw pijn, en je kan niet van iemand anders verwachten dat hij er een dekentje over legt zodat ze niet meer bestaat. Als je gewoon je pijn je pijn laat zijn, dan kan je ook echt kijken. Naar jezelf en naar andere mensen. Eigenlijk vind ik dat niet eenzaam. Dat is jezelf losmaken van eenzaamheid en beseffen: ik ben alleen. Zonder dat dat betekent: ik ben eenzaam.

Charis Mhm.

Wim Ben ik aan 't doordraven?

Sarah Neenee. Maar goed, met die laatste, verzoenende gedachte gaan mensen naar huis. In ‘Het uur van de prutser’ zeg je: ‘We zijn allemaal prutsers en het is bevrijdend om gewoon te beseffen dat je een prutser bent.’ Je probeert daar opnieuw mensen met een bepaalde gedachte te verzoenen.

Wim Ja, precies. Er is veel verwantschap tussen die dingen. De borden zijn leeg, de wijn is op, iedereen is voldaan. We loodsen Wim Helsen mee naar het dak, waar hij op bevel van fotograaf Jonas met tegenzin een laddertje opstapt. Hij is behoorlijk bang dat het niet eens zo heel krakkemikkige laddertje zal omvallen. Het laddertje valt niet om. Toch een beetje een angsthaas, die Wim Helsen. Na de fotoshoot moet hij er vandoor.

Wim Kom, we gaan kussen. (kust ons ten afscheid)

Charis We hopen dat je het tof vond.

Wim 'k Heb gegeten. (stilte) (lacht hard) Nee nee, 't was leuk.

 

Tomatensoep met balletjes

voor 4 personen:

• 1 ui
• 6 tomaten
• 3 liter water
• 3 bouillonblokjes (runds- of groentenbouillon)
• 250 gram gemengd gehakt
• 4 eetlepels paneermeel of 1 droge boterham
• 1 ei

 

Snijd de ui in grove stukken, ontvel de tomaten en snijd ze in vier. Smelt een nootje boter in een grote kookpot en stoof daarin de groenten gedurende enkele minuten. Voeg het water en de bouillonblokjes toe en breng aan de kook. Laat een half uur pruttelen met het deksel op de pot. Meng intussen het gehakt met het paneermeel en het ei en breng het op smaak met peper en zout. Rol er met vochtige handen balletjes van. Haal de soep van het vuur, mix ze met een staafmixer en breng ze op smaak met peper en zout. Voeg de balletjes toe aan de soep en laat ze nog enkele minuten koken tot de balletjes gaar zijn.

 

TIP: Wees niet te creatief met je gehakt. Gehaktlettertjes worden helaas onleesbaar. Wie toch boodschappen in zijn soep wil, of vegetarische vrienden heeft, opteert best voor lettertjes van vermicelli.

 

Lamsboutsneden met knoflookpuree en ratatouille

voor 4 personen:

• 4 lamsboutsneden
• 1 ui
• 1 courgette
• 4 tomaten
• 250 g champignons
• basilicum, rozemarijn, oregano
• 1 kg aardappelen
• olijfolie
• 2 tenen knoflook

 

Spoel de groenten en snijd ze fijn. Stoof de ui in boter, voeg er de courgette bij en laat gedeeltelijk garen. Doe er de champignons en even later de tomaten bij en laat verder garen. Breng de ratatouille op smaak met de kruiden.

Kook de aardappelen in gezouten water tot ze gaar zijn, giet ze af en plet ze fijn. Pers de looktenen, of hak ze fijn, en meng de look door de puree. Voeg enkele eetlepels olijfolie toe, tot je een gladde puree hebt. Breng op smaak met peper en zout.

Kruid de lamsboutsneden met peper en zout en bak ze 3 tot 5 minuten aan iedere kant.

 

TIP: Lamsvlees tik je goedkoop op de kop bij Marokkaanse slagers in Antwerpens kleurrijkere buurten.