kiezen is niet verliezen

In september vond het World University Championship Mind Sports plaats, een wereldkampioenschap voor studentenbridgers én -schakers. Onder de vijf Belgische deelnemers zat er ook een student aan Universiteit Antwerpen bij: de 21-jarige Masterstudent Financial Engineering Bjarne Van Dijck uit Zemst. Hij schaakt al sinds zijn zeven, hij leerde het van… een cd-rom. “De meeste mensen leren schaken van familieleden of bijlessen op school. Toen ik naar een schaakclub ging, ben ik de week erna schaakkampioen geworden na één les, dus ik besefte wel al snel dat ik een zekere aanleg had.”

“Bij vele schakers die erg jong beginnen en supergoed zijn, zie je een snelle groei – en met regelmaat aansluitend een plafond. Bij mij is dat allemaal wat gestager gelopen. Ik was zeker niet de allerbeste, het boeide me ook niet of ik tornooien won of niet; ik was er goed in en deed het graag.” Schaken is voor Bjarne dus een hobby en geen carrièrepad. “Geld verdienen daarmee is enkel voor de absolute top. Misschien zou het lukken als ik mezelf opsluit en me daar enkel maar mee bezig houd, maar dat lijkt me heel eenzaam. Terwijl ik naar de club gaan, met vrienden, altijd het fijnst heb gevonden.”

Die ‘club’ is tegenwoordig De Rode Loper, de schaakvereniging die hij vorig jaar hielp stichten. Hij is er Ondervoorzitter. Daardoor is hij, zoals dit interview bewijst, wat bekend geworden als schaker. Toch voelt hij zich daartoe niet gereduceerd. “Er zijn wel wat vooroordelen over mensen die vaak schaken, maar daar zitten gaten in. Zo kan ik je vertellen dat ze niet noodzakelijk de beste studenten zijn en er wel wat drankorgels tussen zitten. Zelf heb ik noch van de bekende en minder bekende vooroordelen last gehad. Het helpt dat het feit dat zoveel mensen me met schaak associëren iets recents is.”

“Ik heb altijd meerdere hobby’s gehad: judo, tennis, voetbal… Ik was zeker niet meer met schaken bezig dan met voetbal. Ik ben zelfs een volledig jaar gestopt met schaken om competitie te spelen bij de jeugd. Uiteindelijk ben ik weer wat lager gaan spelen en weer andere dingen gaan doen.” Daarmee wil Bjarne nog een misverstand rechtzetten. “Voor de mensen die schaken geen sport vinden: ik kan je vertellen dat mijn huiswerk na de voetbalmatch op zaterdag gebeurde, omdat ik na de schaakwedstrijden op zondag gewoon te moe was.” Dat kwam niet doordat Bjarne geen goede loper was; als middenvelder vocht hij ook met bal en voet voor het centrum, al wil hij niet weten van een vergelijking tussen de twee. “Het zijn compleet andere werelden: het geroep en de fysieke inzet van een contactsport en in alle stilte minutenlang je positie continu herdenken.”

Die verschillende werelden zoekt Bjarne actief op. “Ik heb al van jongs af aan een heel diverse vriendengroep gehad. Hierdoor kan ik met de meeste mensen wel goed overweg.” De wereld van schaak blijft hij hoe dan ook koesteren. “In schaak spreekt het strategische me aan. Het is uiteindelijk een spel, maar als je kijkt naar alle bordspellen die er zijn, hoeveel bekende zijn er? Schaken is zo oud en nog steeds een van de grootste. Er is een reden waarom het zo populair blijft. Je leert altijd iets nieuws; het is een móói spel, dat is hetgeen dat mensen aanspreekt.”

Dat schaken aanspreekt is zeker waar; De Rode Loper is een succesverhaal. “Het is eens iets anders dan de gemiddelde studentenclub. We doen zeker meer dan alleen schaken en het mag al eens ludiek zijn, maar ik ben ook blij dat onze voorzitter er soms even op wijst dat we uiteindelijk een schaakclub blijven als de ideeën weer eens wat wilder worden.” Toch is het studentikoze Bjarne niet volledig vreemd; naast bestuurslid van De Rode Loper is hij ook praesidiumlid van IMBIT, waar hij sinds dit jaar P.R. is. “Het is een kleinschaligere en iets professionelere vereniging, waar ik dankbaar voor ben. Bij grotere clubs zie je toch een afstand tussen het bestuur en de leden: bij ons kent iedereen elkaar, wat het een fijne omgeving maakt. Ik vind mijn functie ook interessant, al vind ik het soms jammer dat al die P.R.-meetings tegenwoordig online zijn, ik zou liever zelf eens naar die bedrijven gaan.”

Bjarne blijft in de eerste plaats student. “Ik ben erg blij met mijn studiekeuze. Het is voornamelijk toeval geweest dat ik onmiddellijk mijn ding heb kunnen vinden, zoveel potentiële richtingen heb ik niet gescand. Ik heb nog getwijfeld over Rechten, maar achteraf gezien had ik dat nooit volgehouden. Ik denk op veel vlakken ook erg economisch, wat een stuk zal helpen om het plezierig te houden. Als ik anderen soms bezig hoor over hun studies prijs ik mezelf wel gelukkig.”

Bjarne heeft dus nogal wat op het bord staan. “Dagelijks maak ik mijn to-dolijst met wat er allemaal de volgende dag moet gebeuren. Ik heb het heel druk, maar ik doe het allemaal graag; anders valt het niet vol te houden.” Bjarne moet dan ook vaak keuzes maken en dingen opgeven: opportunity cost om zo’n economische term te gebruiken “Er is inderdaad nog veel dat ik zou willen doen waar ik geen tijd voor vind. Vorig jaar nam ik nog deel aan een schaaktournooi op dinsdagavond, nu niet meer. Ik zou ook graag naar lezingen en evenementen op de universiteit gaan zoals die van Capitant.” Wat hij het meeste mist? “Lezen! Afin, missen is dat niet, want ik heb nooit gelezen in mijn jeugd, maar ik denk dat dat echt een verrijking is en daar wil ik graag tijd voor vrijmaken.”

De rationele afwegingen van het economisch denken komen terug in Bjarnes persoonlijk leven. “Ik vind mezelf een goede student, en dat is uiteindelijk wel het hoofddoel. Ik ga graag uit, maar niet drie keer in de week, zelfs niet twee. Dat komt gewoon niet goed. IMBIT wou laatst een nachtje door doen in Leuven. Als ik mee daarheen zou gaan, zou heel mijn planning stuk zijn. Gelukkig neemt niemand mij dat kwalijk.”

“Ik kies de mensen waarmee ik omga wel zorgvuldig op dat gebied. Heel de tijd meegetrokken worden, lijkt me wat gevaarlijk. Ik wil uiteindelijk wel slagen voor mijn studies en al mijn hobby’s blijven uitoefenen.” Bjarne nuanceert daarbij wel dat het meer gaat om een gecalculeerd vooruitdenken wat de ruil opbrengt dan om zich in een gesloten positie ingraven; rationaliteit is voor hem niet hetzelfde als koud instrumentalisme. “Soms krijg ik de opmerking dat ik bot ben, vooral als ik via tekst communiceer. Ik ben dan erg to the point. Dat vind ik zelf wel een werkpuntje. Misschien nog een reden waarom ik meer moet lezen, dan krijg ik daar wat meer voeling mee (lacht). In vriendschappen en relaties weegt hoe je je voelt bij dingen harder door. Soms moet je kiezen voor je gevoelens.”