Kyrina Decloedt en Silke Crols
Nu er in de strijd tegen het coronavirus eindelijk vaccins bestaan, is het van groot belang dat zo veel mogelijk mensen zich laten inenten. De laatste maanden bleek dat die bereidwilligheid niet bij iedereen bestaat. Dokters en wetenschappers doen enorm veel moeite om mensen ervan te overtuigen dat een prikje echt niet gevaarlijk is, maar dat is niet zo eenvoudig. “Vertrouwen komt te voet en gaat weg te paard”, merkt professor Erika Vlieghe op. Zij geeft samen met professor Pierre Van Damme duidelijkheid over het belang van vaccinatie en de vrijheid die dat met zich meebrengt.
Waarom moeten ook jonge mensen zich laten vaccineren?
Pierre Van Damme: “We moeten die fameuze groepsimmuniteit artificieel behalen door vaccinatie. Die moeten we in de hele bevolking bereiken, want anders blijven er groepen over waarin het virus vrij kan circuleren en ook muteren. Hoe minder mensen vatbaar zijn, hoe minder kans dat er nieuwe varianten ontstaan.”
Erika Vlieghe: “Het is waar dat jongeren meestal niet erg ziek worden van het virus, maar ze zijn niet compleet onkwetsbaar. Sommigen sterven er zelfs aan. De belangrijkste reden blijft toch de rest van de maatschappij. Als jij, als niet-risicopatiënt het virus krijgt, kan je het nog wel doorgeven aan je ouders of je grootouders en misschien heeft het vaccin net bij hen niet goed gewerkt.”
P: “Dat solidariteitsprincipe is heel erg belangrijk. Dat zien we ook bij de mondmaskers: die zijn niet alleen voor jezelf, maar vooral voor anderen. Je laat je vaccineren om je eigen gezondheid te beschermen, maar ook die van anderen.”
“Dat solidariteitsprincipe is heel erg belangrijk.”
Zouden vaccinatieweigeraars ervoor kunnen zorgen dat de bevolking dat perspectief verliest?
P: “Ja, in zekere zin wel, als die groep weigeraars te groot blijft. Zij hebben een grote invloed op mensen die om bepaalde redenen niet gevaccineerd kunnen worden, bijvoorbeeld een ernstige allergie op een van de bestanddelen van het vaccin. Die patiënten zijn dan gedoemd om voor de rest van hun leven in thuisquarantaine te blijven.”
Door de AstraZeneca-situatie is er veel wantrouwen ontstaan. Is die angst gegrond?
P: “Het is heel begrijpelijk dat mensen zich vragen stellen en duidelijke antwoorden moeten krijgen. Na een vaccinatie kunnen er bijwerkingen optreden. Als dat iets medisch is, zoals een bloedstoornis, moet nagegaan worden of dat met het vaccin te maken heeft. Er kwam een signaal vanuit Denemarken dat er iets mis was, maar het land volgde de standaardprocedure binnen de Europese Unie niet op. Ze namen een eenzijdige beslissing en dienden AstraZeneca niet meer toe. Een deel van Europa volgde. Zo creëer je vertrouwensverlies bij de mensen.”
E: “Je moet natuurlijk altijd voorzichtig en kritisch blijven, maar we zijn nog altijd een pandemie aan het bestrijden met dat vaccin. Wanneer je een vaccinatiecampagne stopzet, heeft dat uiteraard ook enorme gevolgen voor de volksgezondheid.”
“We zijn nog altijd een pandemie aan het bestrijden met dat vaccin.”
Wat zijn precies de bijwerkingen van het vaccin?
P: “Alle COVID-vaccins hebben bijwerkingen. Je kan verwachten dat je, buiten lokale nevenwerkingen zoals roodheid, kans hebt op hoofdpijn en algemene spierpijn. Daarnaast is er een kleine kans dat je koorts maakt. Dat is niet abnormaal, je kan dat perfect bestrijden met pijnstilling. Het is absoluut geen reden om je tweede vaccin niet te laten zetten, want de COVID-symptomen zijn waarschijnlijk veel ernstiger bij een besmetting. Ondertussen worden ook erg zeldzame bijwerkingen geobserveerd, namelijk bloedklonters gecombineerd met een verlaagd aantal bloedplaatjes, en dat verklaart waarom het vaccinatiebeleid de laatste weken telkens werd aangepast. Alle vaccins worden optimaal ingezet in functie van de leeftijd om zo snel als kan zo veel mogelijk volwassenen in België een eerste dosis te geven. Ook dat komt stilaan in zicht. ”
E: “Er zijn weinig redenen om het vaccin niet te laten zetten. Enkel wanneer je een hele lange en specifieke allergieënlijst hebt, raden we aan het even met je huisarts of allergoloog te bespreken.”
In welke mate zijn we met het bestaande vaccin beschermd tegen de nieuwe varianten?
P: “De huidige vaccins zijn vooral werkzaam tegen de variant uit Wuhan, maar ook tegen de Britse zijn ze doeltreffend. Bij de overige varianten beschermen ze nog altijd tegen hospitalisatie en ernstige infecties. Dat zagen we voornamelijk bij de ontwikkeling van het Johnson & Johnson-vaccin. Hun alternatief biedt trouwens heel wat logistieke voordelen omdat één prik volstaat. Je kan daar veel meer mensen mee bereiken, ook de minder gemakkelijk bereikbare groepen zoals zeelui, daklozen en sekswerkers.”
Wat zijn de mogelijke gevolgen wanneer je je als student niet laat vaccineren?
P: “Het grootste gevolg is dat we die groepsimmuniteit moeilijker gaan bereiken. Binnen de toegang tot scholen of bepaalde evenementen heb je twee grote groepen: de groep ‘officiële instanties’ en de groep ‘privé-initiatieven’. Scholen behoren tot de officiële instanties en die kunnen je nooit weigeren, zelfs als je niet ingeënt bent. Organisatoren van privéactiviteiten hebben juridisch gezien wel het recht om mensen zonder vaccin te weigeren.”
E: “Dat recht kan pas ingeroepen worden wanneer iedereen de kans heeft gekregen om zich te laten vaccineren. Anders zou dat wel heel onrechtvaardig zijn.”
P: “Als je nu nog twijfelt aan de vaccinatie mis je niet meteen de boot. Er komt nog een tweede ronde, maar je zal dan wel wat langer op je prik moeten wachten.”
“Een mentaliteit van verplichten is niet zo effectief.”
Waarom verplichten we het COVID-vaccin niet in België?
P: “Een mentaliteit van verplichten is niet zo effectief, dat kan enkel in situaties zonder andere uitweg. Als mensen een verplichting niet opvolgen, moeten daar consequenties aan vasthangen. Velen zullen dan nog eerder voor die straf kiezen en daardoor stijgt de vaccinatiegraad niet. Een verplichting kan ook weerstand veroorzaken. Daarom kiest België liever voor sensibilisering. Zo kunnen mensen die goed geïnformeerd zijn zelf hun keuze maken. Dat is bij het zorgpersoneel in Vlaanderen gelukt met een vaccinatiegraad boven de 90%. Nu moeten we stap voor stap ook de andere doelgroepen overtuigen.”
E: “Alles wat je kan doen zonder mensen te dwingen is beter. Het is arbeidsintensief om mensen te overtuigen en dat te blijven doen. Maar jullie werken daar met dit interview nu ook aan mee, hè (lacht).”
Schetsen de media een correct beeld over de veiligheid van het COVID-vaccin?
P: “Iedereen is plots expert geworden op sociale media, niets is gevalideerd, dus je moet bronnen kritisch blijven bekijken. Berichten geraken heel snel verspreid en dat is enorm nuttig, maar het kan ook gevaarlijk zijn. Je kan bijvoorbeeld in een bubbel van foute informatie vastzitten en het is heel moeilijk daar weer uit te geraken.”
E: “Er zijn mensen die daar per ongeluk insukkelen, het is belangrijk hun vragen en overtuigingen te nuanceren. Je hebt ook mensen die minder openstaan voor dialoog, hen overtuigen is stukken moeilijker.”
Als ik na dit interview nog met vragen zit, waar kan ik dan correcte informatie vinden?
E: “De overheid ondersteunt heel wat websites waarop experten valse berichten ontkrachten. Een voorbeeld daarvan is gezondheidenwetenschap.be.”
P: “Artsen gebruiken dezelfde site om heel snel te kunnen antwoorden op vragen. Ook op laatjevaccineren.be kan je je correct informeren.”
E: “Nog een heel interessante is factcheckvlaanderen.be, dat gaat over meer dan alleen corona.”
- Log in to post comments