onze eigen fles menselijkheid

Er was eens een meisje dat voor de allereerste keer de universiteit betrad. Moedig ging ze alle gangen door en overwon ze elke traptrede, al leek er nooit een eind aan te komen. Zo ook de wenteltrap van het C-gebouw op de Stadscampus. Helaas, helaas schrok het arme kind zich een ongeluk van een schaduwmeneer midden op de verdieping en viel ze prompt zeven treden omlaag. Wat beschamend! Uiteindelijk bleek de schaduw toch maar een beeld. Het heeft ondergetekende jaren gekost voor ze De waterdrager van Philip Aguirre y Otegui kon vergeven voor haar val, maar bij deze: tijd om de jongeman een kans te geven.

Philip Aguirre y Otegui is een Antwerpse kunstenaar, geboren in 1961. Zijn vader komt uit het Spaanse Baskenland en verhuisde als kind naar Antwerpen in 1936, toen de Spaanse Burgeroorlog uitbrak. De migratieproblematiek huist op die manier in zijn bloedlijn, en dat komt tot uiting in zijn werken. Zijn beeldhouwkunst is intrinsiek verweven met zijn mondiale levensvisie en de behoefte om kunst dicht bij de mensen te brengen. Hij komt steeds terug op de onderwerpen water, vluchtelingen en migratie. Ook zijn fascinatie met architectuur en het onderdak dat die biedt, duikt op. Aguirre y Otegui koppelt de traditie, het oude aan de vernieuwing, alles wat modern is. Hij weigert zich in een categorie te laten steken: liever ontleent hij overal de interessantste elementen om er zijn eigen identiteit mee te creëren.

De waterdrager is daar een goed voorbeeld van. Het beeld is gemaakt van brons, met een glazen fles aan een koord over de schouder. Het is een erg púúr werk: de lijnen zijn eenvoudig, bijna zuiver te noemen. Op het eerste gezicht is het een simpel werk. Je ziet in een oogopslag dat het een man is die een waterfles draagt. Toch is het niet rechttoe rechtaan: het werk is onlosmakelijk verbonden met Aguirre y Otegui’s achtergrond. Hij is veelvuldig naar Marokko en Senegal gereisd, ervaringen die in dit werk tot uiting komen. Voor iedereen op deze aardbol is water een essentieel levensproduct, niemand overleeft zonder, maar in de Afrikaanse hitte is die nood veel nijpender. Toch is water iets universeels waaraan we ook in onze natte contreien niet ontkomen. In die zin is de waterdrager een symbool voor de mens. Beïnvloed door zijn reizen naar het Afrikaanse continent herinnert de kunstenaar ons eraan dat we allemaal hetzelfde zijn, allemaal onze eigen waterdrager.

Dat maakt het werk ook onrechtstreeks politiek, een stille aanklacht tegen de wereldwijde privatisering van water. Kijk naar ons, allemaal zo gelijk in hart en nieren, en toch is iets banaals als water zo ontoegankelijk voor zo’n groot deel van de mensheid. Maar De waterdrager preekt niet, zegt niet wat er gebeuren moet; het beeld herinnert slechts aan het feit dat zovele mensen hun water voorovergebogen in de blakende zon moeten torsen. In onze overvloed van regen blijkt het gemakkelijk vergeten.