home sweet home: Downton Abbey the movie

Waarschuwing! Voor de gevoelige lezers onder ons bij wie de rillingen over de rug lopen bij de gedachte aan mogelijke (onbedoelde, maar onvermijdelijke) spoilers, een beetje huiswerk: laat alles vallen (als je dit op je laptop aan het lezen bent, zet deze dan misschien toch maar best voorzichtig neer), ren, fiets, rij naar de dichtstbijzijnde bioscoop en gun jezelf het warme comfort van de Downton Abbey-film, vooraleer terug te keren naar dit artikel.

De wijze woorden ‘Downton Abbey will always be there to welcome you home’ voelden nog nooit zo waar als toen het zo kenmerkende intromuziekje door de luidsprekers in de cinemazaal schalde. Het voelde inderdaad als thuiskomen na zes seizoenen en de daaropvolgende afschuwelijke vier jaar zonder nieuw beeldmateriaal. Dit nostalgische gevoel werd alleen maar versterkt door de parallel tussen de openingsscène van de film en de allereerste beelden van de allereerste aflevering negen jaar geleden. In beide zien we namelijk dezelfde puffende stoomtrein door het Britse landschap rijden, begeleid door het o zo bekende deuntje.

what’s in a movie?

Voor de inwoners van Downton Abbey is de tijd trager voorbijgekropen dan voor de kijker: slechts anderhalf jaar is verstreken op het landgoed in de hierboven vermelde vier jaar van wachten voor de trouwe fans. Dezelfde personages, met alleen wat meer grijze haren of een kilootje meer of minder, wachten de toeschouwer op, zoals ze steeds hun eigen gasten in het huis verwelkom(d)en. Deze keer, anno 1927, kregen ze dan ook wel erg speciale logés: niemand minder dan koning George V en koningin Mary.

Je zou voor minder Heavens! of Blimey! uitroepen! Zelfs in een eeuw waarin koningsgezindheid geen vanzelfsprekendheid of bijzonder geapprecieerde eigenschap meer is, is het wel meteen duidelijk dat dit een Grote Gebeurtenis is voor alle inwoners van Yorkshire en haar nabije omgeving. Niet zomaar iedereen kan tenslotte zeggen dat hij een leverancier is voor de winkel waarin de kokkin van Downton Abbey haar inkopen komt doen voor het diner tijdens het royale bezoek! Je moet al een hart van steen hebben om niet besmet te raken door de enthousiasmemicrobe, of een Ierse republikein zijn natuurlijk.

Verschillende politieke ideeën terzijde, staat binnen de kortste keren heel Downton Abbey in rep en roer, zowel upstairs als downstairs. Telefoontjes worden gepleegd, zilver wordt (niet genoeg?!) opgepoetst, bedden opgemaakt, ramen gelapt, nieuwe technologische snufjes gerepareerd, een oude butler van onder het stof vandaan gehaald en een andere aan de kant geschoven. Alles verloopt zoals de voorbereidingen voor een koninklijk bezoek horen te verlopen, of toch niet? Daar verschijnt immers het hele hebben en houden van de koninklijke familie, dat zonder pardon onze zo bekende en geliefde personeelsleden aan de kant schuift. Een grotere vernedering kun je je als trouwe dienaar amper voorstellen! Ook upstairs borrelen er spanningen over een erfeniskwestie, verdwijnen er verscheidene hebbedingetjes mysterieus, wordt er een verkeerde jurk geleverd en een familielid geschaduwd.

behind the scenes

Los van het lot van de familieleden Crawley en hun bedienden, krijg je als toeschouwer ook een stukje geschiedenis over de Britse aristocratie in de eerste helft van de twintigste eeuw mee. Dit is niet enkel de verdienste van scenarist Julian Fellowes, de geestelijke vader van Downton Abbey, en regisseur van dienst, Michael Engler, die eerder al vier afleveringen van de serie voor zijn rekening nam. Net zoals bij de serie stond ook bij de film een legertje aan historici en specialisten klaar om een zekere historische correctheid te kunnen garanderen op het vlak van decor, muziek, tekst, kleding en lichaamstaal van de personages. Al deze elementen zagen we in de voorafgaande jaren al evolueren met het verstrijken van de tijd en de film trekt deze lijn mooi door.

Verschillende narratieve elementen uit de film zijn bovendien niet zomaar uit de lucht gegrepen om een goed verhaal te kunnen brengen, maar vinden daarentegen hun wortels in de geschiedenis. Zo zijn koninklijke bezoeken aan belangrijke kastelen en landgoeden meermaals terug te vinden in de Britse geschiedenisboeken. Een van de historische adviseurs van de film, Alastair Bruce, bezit zelf een familiegeschiedenis waarin in 1923 een royale visite van koning George V en koningin Mary neergeschreven staat. De archieven van zijn eigen familie dienden onder meer als inspiratiebron voor het verhaal in de film.

Ook nam de echte koningin Mary inderdaad vaak meerdere stafleden op haar reizen mee, al valt het te betwijfelen dat echt alle bedienden van het ontvangende landgoed zo respectloos aan de kant werden geschoven zoals we zien gebeuren op het grote scherm. Een beetje drama maakt alles immers toch net dat tikkeltje spannender! Ook de roddels over familiale problemen binnen de muren van het koninklijke paleis, de technologische vernieuwingen en de spanningen tussen Ierland en de koninklijke familie zijn geïnspireerd door waargebeurde feiten, vermengd met de nodige artistieke vrijheid.

the show must go on

Genoeg voeding dus voor twee uur kijkplezier! Intriges, misverstanden en dreigende wolken die in de serie verschillende afleveringen of zelfs seizoenen zouden overspannen, krijgen in de film wegens de begrijpelijke tijdslimiet minder ruimte om zich op een spannende, intrigerende manier te ontrollen. Met een talentvolle en uitgebreide cast als deze hoort ieder personage natuurlijk zijn spotlight te krijgen, met het enige nadeel dat een moordaanslag, een arrestatie, diefstal, erfenisintriges, zwangerschapsperikelen en nog zoveel meer elkaar op zo’n hoog tempo opvolgen dat het allemaal minder tijd krijgt dan het misschien zou verdienen.

De vertaling van serie naar een bioscoopfilm gaat immers onvermijdelijk gepaard met het wegfilteren van te complexe zaken en karaktertrekken om in een tijdspanne van twee uur te ontrafelen. Aangezien scherpe opmerkingen en ruzies niet de kans krijgen te rijpen tot dramatische proporties, schiet het frivoliteitsgehalte de hoogte in, met meer ‘ach, wat zeg jij nou’-lachjes in plaats van spanningen die afleveringen lang aanslepen. Personages waar we al jaren een love interest voor wensen, krijgen die net als brave (en toch ook wat minder brave) kinderen rond de sinterklaastijd allemaal gul toebedeeld.

Verschillende filmrecensies trokken om die reden het aantal sterren voor deze film omlaag. De vraag is echter of al deze kleine puntjes van kritiek de overhand krijgen op het verlangen van trouwe fans naar meer Downton Abbey, een Edith die het geluk eens aan haar kant heeft, een Tom die opnieuw verliefd wordt, een zorgeloos dansende Thomas, een sassy Violet Crawley… Bij mij alvast niet! De personages die we als onze eigen familie zijn gaan beschouwen, zijn nog steeds uitermate herkenbaar en alles wat ik hen al seizoenen lang toewenste, zag ik op het grote scherm werkelijkheid worden.

Een warm weerzien met de familie Crawley en hun immer trouwe personeel, en passant een stukje geschiedenis meekrijgen, wat wil je nog meer? Prachtige beelden, filmische hoogstandjes, oorstrelende muziek? Downton Abbey the movie geeft het je allemaal!