10 jaar politieke underground op UAntwerpen

in den beginne

Lode De Waele stond mee aan het begin van de oprichting van het PFK-Spectrum. In 2007 was hij voorzitter van de studentenkring Liebran, die een kritische geest en politiek bewustzijn wou ontwikkelen bij studenten. De Waele merkte dat het politieke debat afwezig was op de actief-pluralistische UAntwerpen. Frappant, want de noemer ‘actief-pluralisme’ houdt in dat de universiteit een vrijplaats moet zijn voor politieke, filosofische en religieuze meningen. Het PFK-Antwerpen wilde dit veranderen door een vertegenwoordiging van het hele politieke spectrum aan de student aan te bieden.

Grote en kleine clubs van alle windrichtingen kwamen in het PFK samen. Het nationalistische NSV! en het conservatieve KVHV tekenden present aan de rechterzijde, het centrum werd vertegenwoordigd door Liebran en CDS en uit linkse hoek stapten de studenten van GRAS, Animo Stuant en Comac mee in het project. Ook het liberale LVSV, dat zich niet in een hoek wilde laten duwen, was van de partij.

Veel partijen trekken studenten naar zich toe om die dan omhoog te duwen.

Elke club had een eigen motivatie om deel uit te maken van dit nieuwe initiatief. Zo vertelt Sam Voeten van het toen heropgerichte CDS, dat extra zichtbaarheid en gratis zaalverhuur interessant waren voor politieke verenigingen, die vaak minder middelen hadden dan studentikoze clubs. NSV! zocht dan weer een manier om lezingen te organiseren op de campus, want de universiteit stond daar afkerig tegenover. LVSV had door een goede relatie met de UAntwerpen niet echt behoefte aan een overkoepeling, maar werkte mee omdat ze principieel vond dat elke stem aan bod moest komen. Volgens de initiatiefnemers was aansluiten bij VUAS (vandaag: Unifac) geen optie, deze wilde absoluut politiek neutraal blijven. Ook voor LVSV was dit een no go, zij vreesden dat bij deze koepel hun intellectuele vrijheid aan banden zou worden gelegd. Bovenal was er bij de oprichters een gezamenlijke frustratie: de ‘zuipclub’ werd wel erkend, maar politieke clubs vielen uit de boot.

de politieke student: vroeger en nu

We vroegen ons af of het politiek engagement bij studenten stabiel is gebleven, of dat de huidige studenten vooral op een eigen carrière focussen. Sim Dereymaeker, die vroeger bij Comac zat en vandaag binnen PVDA geregeld met studenten in aanraking komt, is alvast niet akkoord met de tweede stelling. Hij vindt het een ziekte van oudere generaties om hun visie op de jeugd te plakken. Wel blijkt dat waar vroeger meerdere politieke clubs stampvolle openingsdebatten klaarspeelden, tegenwoordig alleen LVSV daar nog in slaagt. Volgens Tom Van Grieken is het maatschappelijk engagement wel minder, wat volgens hem een gevolg is van de individualisering van de maatschappij en het studentenleven.

over botsende ideologieën

In de statuten van het PFK staat te lezen dat clubs geen directe subsidies mogen ontvangen van een politieke partij. Toch zien we dat in de realiteit de lijn tussen partij en ‘onafhankelijke’ club vervaagd is. Zo waren zowel de voorzitter als de ondervoorzitter van CDS en de eventcoördinator van LVSV vorig jaar kandidaat bij de gemeenteraadsverkiezingen in Antwerpen (bij respectievelijk CD&V en Open Vld) en staat de huidige voorzitter van NSV! op de lijst van Vlaams Belang voor het Vlaams Parlement. Tom Van Grieken benadrukt dat er in zijn tijd geen directe link met Vlaams Belang was, sterker nog: NSV! was vaak kritisch over de partij.

Aan de linkerzijde was er volgens hem wel meer afhankelijkheid. Sim Dereymaeker verklaart dat Comac, de officiële studentenbeweging van PVDA, inderdaad een goede band heeft met de partij. “Veel partijen trekken studenten naar zich toe om die dan omhoog te duwen. Toch is het belangrijk afstand te houden van de jongeren, zodat deze in alle vrijheid kunnen denken en experimenteren.” Ook LVSV’er Werner Vandenbruwaene is kritisch: “Wij waren in tegenstelling tot anderen volstrekt onafhankelijk ten aanzien van Open Vld. Toen had je de na-ijver met LDD en de opkomst van N-VA. Velen voelden zich niet thuis bij deze partijen. Als ik kijk naar mijn generatiegenoten, zijn er niet veel die professioneel in de partijpolitiek zijn gestapt.”

door dezelfde deur

De Waele vertelt over de moeilijke beslissing bij de opstart, om politieke extremen al dan niet toe te laten in de koepel. Zo werd in het parallelle PFK Gent oorspronkelijk beslist dit niet te doen. PFK Antwerpen zou uiteindelijk wel iedereen toelaten die voldeed aan de statuten, om willekeur te vermijden. Volgens De Waele kon het PFK zo ook een rol spelen in het voorkomen van fysieke agressie tussen links en rechts. Het model had succes: enkele jaren later kon de NSV! in Gent en Leuven ook toetreden tot de studentenkoepels.

Wij hadden buiten ideologische verschillen geen probleem met de linksen.

Daarmee was de animositeit echter nog niet uit de wereld. Wie weleens gaat betogen weet dat voor elke rechtse betoging een linkse tegenbetoging bestaat en omgekeerd. Dat dit anders zou zijn onder studenten leek ons sterk. Vandenbruwaene van LVSV legt uit: “Wij bekeken het PFK pragmatisch, als een platform om omgang met de universiteit te organiseren betreffende apolitieke zaken zoals de huur van zaaltjes. Hoewel we weinig affiniteit hadden met de extreme zijden van het politieke spectrum, wilden we Comac en NSV! er wel bij. Hen niet toelaten, zou haaks staan op de doelstelling waarmee we het PFK begonnen.”

De liberalen hielden zich dus ver weg van opstootjes tussen links en rechts. De Actief Linkse Studenten dachten er anders over. Zij betoogden en hielden een petitie, die ondertekend werd door 1000 mensen, om NSV! eruit te gooien wegens gewelddadigheid. Volgens Sim Dereymaeker was dit gepast, want toen dwars een artikel over dertig jaar NSV! publiceerde, vielen deze laatste binnen in het dwarslokaal om de boekjes te vernietigen. Van Grieken beweert daar niets van te weten: “Het is een jammere zaak, want wij hadden buiten een ideologische tegenstelling geen probleem met de linksen. Ze hebben deze beschuldigingen ook nooit kunnen bewijzen. Onze acties waren radicaal, maar de grens van het geweld overschreden we niet.”

de toekomst van het land

Er zijn te veel invloedrijke politici en opiniemakers voortgekomen uit de politieke clubs van het PFK om op te sommen. Is lid worden the way to go voor studenten die later premier willen worden? De Waele legt uit: “Op de universiteit moet je een kritische geest ontwikkelen, ook politiek bewustzijn hoort daarbij. Ik merk dat van mijn generatie PFK’ers toch wel enkele mensen hun weg vonden naar een partij. Wie later aan politiek wil doen, zit zeker goed met de ideologische scholing bij een van de PFK clubs.” Ook Van Grieken benadrukt de rol die NSV! speelde in zijn ontwikkeling. “Ik heb er deelgenomen aan debatten, persberichten opgesteld, geleerd om te gaan met een tegenslag ... Bij een partij wordt elke fout je zwaar aangerekend, in een studentenclub kan je al eens een slechte activiteit organiseren zonder al te veel gevolgen.”

Van Grieken roept alle studenten op om mee te doen aan debatten, lezingen en workshops. “Die zijn veel zinvoller dan servetten draaien voor een lokaal partijevenement!” Sam Voeten valt hem bij: “Het valt op dat het aantal dubbele lidmaatschappen sterk gestegen is. Er is niets mis met partijpolitiek, maar die werkt helemaal anders dan een studentenclub. Ik merk dat mensen die aan de universiteit een sterke ideologische vorming kregen, een voordeel hebben wanneer ze bij CD&V aankomen. Daarnaast zorgt (politiek) engagement ook voor belangrijke organisatorische vaardigheden.” Sim Dereymaeker sluit de discussie af: “Comac wilde de studenten lostrekken van de ivoren toren van de universiteit. Voeling met wat buiten de theorie gebeurt, is belangrijk voor alle mensen die een politiek engagement willen aangaan. We moeten de mensen dienen, niet ons ego of grote idealen.”

Dit jaar organiseert PFK-Spectrum drie gezamenlijke activiteiten: een politieke markt op de stadscampus, een speeddebat en een debat tussen de voorzitters. Wie meer informatie wenst over het PFK of de individuele clubs kan contact opnemen via de Facebookpagina of op het debat (24/04).