het pokemongehalte

“Sorry, ik ben zo pokemon!” als verontschuldiging uitroepen nadat je een volle mok koffie over een toevallige tegenligger morst; het klinkt wat bevreemdend. Jezelf gelijk stellen aan de vrolijk gekleurde fictieve wezens is dat evenzeer. Bovendien hangt de associatie met de lyrics “I wanna be the very best, like no one ever was” in de lucht. Er bestaan minder aanstootgevende manieren je te excuseren voor een vuilgemaakte trui.

Toch is dit geen incorrecte manier om het koffieaccidentje te verklaren. Je hoeft met deze woordkeuze immers niet te doelen op de afkorting van Pocket Monsters, waaraan de gelijknamige tv-serie (Pokémon) haar naam ontleent. Hier schiet een handige zoekfunctie in Google Books ons te hulp, waarmee het aantal vermeldingen van een bepaald woord in gedigitaliseerde boeken nagegaan wordt. Wanneer we louter voor het wetenschappelijk plezier een kleinschalig experiment op poten zetten met het woord ‘pokemon’, biedt dit een verhelderend inzicht. Niet alleen aan het einde van de twintigste eeuw kunnen we een exponentiële toename van dit woordgebruik waarnemen. Tegen alle verwachtingen in verschijnt er ook rond het jaar 1870 een kleine opstoot.

Het zou mooi zijn als we de verklaring hiervoor vonden in de geboorte van een visionair die in zijn dromen de avonturen van de Pokémons zag en deze predikte aan zijn tijdsgenoten. Vervolgens zouden zij die voorspellingen neerpennen voor het nageslacht, zoals het goedgelovige luisteraars betaamt. Het vermakelijk verhaaltje ten spijt dient de juiste verklaring voor dit ongelooflijke fenomeen gezocht te worden in de linguïstiek.

Hiervoor moeten we naar Cornwall afreizen. In dit uiterst zuidwestelijk gebied van Engeland betekent het woord ‘pokemon’ in het Cornisch niet meer en niet minder dan clumsy’of stupid. Onderzoek moet nog uitwijzen of het toegenomen woordgebruik op het einde van de negentiende eeuw te wijten valt aan een explosief aantal onhandige Cornish. Wat wel al met zekerheid geweten is, is dat in het midden van deze eeuw een grootscheepse actie op poten is gezet om dit dialect van de vergetelheid te behoeden. Om dit te bewerkstelligen, werden er en masse woordenlijsten en -boeken opgesteld, wat het toegenomen woordgebruik van ‘pokemon’ op schrift verklaart.

Mensen die tegenwoordig het woord pokemon opnemen in hun woordenschat, dragen zo bij aan het voortbestaan van het Cornish. In de toekomst hoef je je niet meer te verontschuldigen voor je 'onhandigheid' bij een morsongelukje. Je hebt gewoon een ontzettend hoog pokemongehalte. Hoe cool is dat!