gameverslaving: ziekte of symptoom van een zieke samenleving?

als het kind maar een naam heeft

Het is schrijnend om vast te stellen dat ondanks alle media-aandacht de essentie van de problematiek omtrent gameverslaving niet aan bod komt. Wat wordt er gezegd?

• Verslavingen zijn van alle tijden. Klopt.
• Games en social media zijn gemaakt om verslavend te zijn. Klopt.
• Te veel gamen is niet normaal en kan reële gevolgen hebben. Klopt.
• Gamers vluchten van de echte wereld. Klopt deels.
• Gameverslaafden zijn ziek. Klopt niet!

Helaas is het de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) zelf die dit de wereld instuurt. Sommige gamers zijn ziek. Wie zijn wij dan om daaraan te twijfelen? Blijkbaar is die twijfel toch nodig. Het is eenvoudig om het gedrag van een gamer te categoriseren en die persoon dan te klasseren als wel of niet verslaafd. Het helpt vooral de omgeving van de gamer, omdat ze dan de perceptie krijgt dat ze vat krijgen op de situatie van de gamer. Als we het kunnen benoemen, kunnen we er iets aan doen. Dat is de redenering.

Helaas is het probleem helemaal niet zo eenvoudig. Enerzijds is het goed dat de WHO dit onder de aandacht brengt. Anderzijds is de benoeming niet correct en heeft het op deze manier geen structurele, positieve gevolgen. Integendeel. Het is zelfs zo dat men nu het risico loopt de hele problematiek vanuit een verkeerde invalshoek te benaderen, waardoor er een enorme hoeveelheid tijd en energie verloren gaat.

wie ben ik?

Hoewel games iets unieks bieden, zijn ze goed vergelijkbaar met andere verslavende substanties. Bij de 'juiste' omstandigheden kunnen die verslavende substanties van alles zijn: suiker, tv, drugs, seks, geld, liefde, macht, en ga zo maar door. De reden waarom net gamen zo succesvol is in het capteren van jongeren is tweedelig. Ten eerste kan gamen veel verder gaan dan de meeste andere potentieel verslavende middelen. Gamen biedt je de mogelijkheid om een volledig nieuwe persoon te zijn. Je kan je eigen identiteit letterlijk kiezen, vormgeven en beleven. Dat alles zonder uit je zetel te komen! Ten tweede is er een enorme kloof tussen de mentale (en fysieke) wensen en noden van onze jongeren en de maatschappelijke invulling daarvan. Onze collectieve en persoonlijke opvoeding is in heel veel gevallen verregaand ontoereikend.

Waar zijn we mee bezig als onze jongeren zich waardevoller voelen in een virtuele wereld dan in de echte?

De kern van het probleem zit hem in punt twee. Als we verslaving willen aanpakken, écht willen aanpakken, zullen we eens grondig moeten beginnen nadenken over hoe we onze kinderen opvoeden. Ik heb het hier dan ook bewust niet enkel over gameverslaving. Jongeren hebben nood aan het ontdekken en ontwikkelen van hun eigen waarden, interesses, ambities en dromen. De zoektocht van jongeren naar hun eigenheid, hun plaats in het sociale weefsel, hun toekomst en hun verleden is een essentieel onderdeel van hun groei tot gezonde volwassenen. Veel jongeren zijn verdwaald in een geseculariseerde wereld van ongekende zogezegde vrijheid en voelen zich gevangen in verplichtingen waar ze het nut niet van kunnen vatten. Waarom studeren? Wat wil ik bereiken? Wie ben ik? Wie wil ik zijn?

Toen ik zelf nog fervent gamede begon ik deze vragen te stellen en te beantwoorden in de virtuele wereld in plaats van in de echte, omdat de echte wereld – zeker tegenover de virtuele – te complex en overweldigend was. Dit proces gebeurde volledig onbewust en heeft me pas achteraf doen inzien waarom ik me zo graag inleefde in een virtuele identiteit. Ik was op zoek zonder het goed en wel te beseffen.

virtueel betoveren

Op dit moment geven we onze kinderen de verantwoordelijkheid om te doen wat van hen verwacht wordt, in plaats van hen de vaardigheden en middelen te geven om te ontdekken en na te streven wat ze van zichzelf verwachten. De meeste gamers vluchten niet weg van de echte wereld, ze zijn wanhopig op zoek naar een identiteit en betekenis in hun leven. En dit zoeken en vinden ze in games omdat we er niet in slagen hen een antwoord te bieden in het echt.

Als gameverslaving als ziekte erkend wordt, oké, maar dan van de samenleving, niet van gamers. Waar zijn we mee bezig als onze jongeren zich waardevoller voelen in een virtuele wereld dan in de echte? Als ik zie hoe games en technologie de komende jaren zullen evolueren, kunnen we er maar beter eens grondig over beginnen nadenken. De relatie die mensen hebben met verslavende middelen hangt heel sterk samen met hun zelfbeeld en zingeving. Zij die weten waarom ze opstaan, weten waarom ze zichzelf niet bezatten, verdoven of virtueel betoveren. 

Als we verslaving écht willen aanpakken, zullen we eens grondig moeten beginnen nadenken over hoe we onze kinderen opvoeden.

In plaats van onze blik te richten op wat niet wenselijk is, pleit ik ervoor om onze blik te verschuiven en te onderzoeken wat we als samenleving dan wel wenselijk achten. Voor onszelf en voor onze hele samenleving.