De haard. Lange tijd beschouwde de man dit als de ideale stek-voor-vertoeven voor zijn vrouw. Deze was onderdanig, diende haar man en verzorgde hem als ware het haar eigen kind. Dit scenario is nog steeds zeer herkenbaar, alleen heeft de interpretatie ervan een andere wending gekregen. De vrouw is onderdanig, maar aan haar eigen waarden en regels, niet meer aan die van haar man. En ten dienste staan van 'tot de dood ons scheidt' moet wederkerig gebeuren.
The battle of the sexes wordt vandaag de dag meer dan ooit beslecht in het voordeel van de vrouw. Dit hebben we grotendeels te danken aan die vrouwen die een broek aantrokken, hun rug keerden naar de heersende normen en waarden en de traditionele mannelijke plaatsen in de samenleving opeisten. In België verschijnt dit soort vrouw voor het eerst in de figuur van Marie Popelin, eerste vrouwelijke advocate en sinds eind 19de eeuw openlijk in strijd voor gelijke rechten tussen man en vrouw.
the battle of Popelin
Reeds als jonge twintiger verdedigt Marie Popelin, als onderwijzeres en directrice van een meisjesschool, het recht op onderwijs voor vrouwen. De dood van haar jongere zus en één van haar broers betekenen echter een keerpunt in haar leven. Ze besluit van carrière te veranderen, vangt op 37-jarige leeftijd haar rechtenstudies aan de ULB aan en behaalt in 1888 haar diploma. Hoewel er in theorie geen enkele wet was die vrouwen de toegang tot de balie verbood, werd haar inschrijving geweigerd. Geschokt door deze discriminatie zal Popelin de rest van haar leven ijveren voor gelijke rechten voor mannen en vrouwen.
feministen aller landen, verenigt u
De eerste concrete uitingen van het Belgische feminisme dateren uit het jaar 1892. Samen met Isala Van Diest, de eerste vrouwelijke arts, besluit Popelin tot de oprichting van de Ligue belge du droit des femmes. Het grotere feministische succes komt echter pas in 1905. Onder druk van de Internationale Vrouwenraad brengt Popelin de verschillende Belgische feministische strekkingen samen in de Conseil National des femmes belges (CNFB)/ De Nationale Vrouwenraad van België (NVB). Het begin van een harde, maar vaak vergeefse strijd voor juridische, politieke en economische gelijkheid.
de vrouw op het voortouw
Ondanks enkele belangrijke verwezenlijkingen, zoals het vrouwenstemrecht in 1948, is het slechts begin jaren '70 dat de vrouwenemancipatie in een stroomversnelling terechtkomt. Rolpatronen komen onder vuur te liggen, taboeonderwerpen zoals abortus, contraceptie en partnergeweld worden bespreekbaar en vrouwen trekken massaal de straat op voor gelijkberechtiging. De eisen zijn er en de antwoorden volgen. Gesloten ogen worden steeds vaker geopend, herkenning en erkenning van specifieke vrouwenbelangen gaan steeds vaker hand in hand. Alle Jeanne d'Arc-en ten spijt blijft de strijd om gelijkheid tussen mannen en vrouwen brandend actueel. Niet enkel internationaal, zeker ook nationaal. Vrouwen verdienen nog steeds minder dan mannen in dezelfde job, bekleden minder topfuncties in bedrijven, zijn minder aanwezig in de politieke wereld enzovoort. De strijd moet echter anders gedefinieerd worden om succesvol te kunnen blijven. Hij moet in de toekomst gevoerd worden mét de mannen, en niet tégen hen. We moeten het feminisme loskoppelen van de radicale acties van vroeger, de feministe als “besnorde mannenhaatster in een tuinbroek” (term ontleent aan Francy Van der Wildt, voorzitster van de Nederlandstalige Vrouwenraad) moet zich anders verpersoonlijken. Zoniet dreigt de strijd te luwen en de absolute gelijkheid louter theoretisch te blijven...
De nationale vrouwendag zal uitzonderlijk plaatsvinden op 16 oktober. Voor meer informatie kan u terecht op de officiële website van de Vrouwenraad (www.vrouwenraad.be).