Hoe fysici en diamantslijpers goede maatjes werden

01/12/2003

“Als je iemand een diamant geeft, is dat een uitdrukking van pure emotie. Er zijn stenen die feller schitteren, maar diamant is het hardst, het duurzaamst”, Er zijn een paar bijzonder emotionele mensen op deze wereld en ze hebben tot 10 miljoen euro veil voor duurzame stenen. Toch is de waarde van een diamant geen gevoelszaak, maar pure wetenschap. Het prijskaartje wordt bepaald door de vier C’s: color, clarity, cut en carat (1 karaat=0.2g). Zo’n duidelijke definitie opent de weg naar nog meer wetenschap. Als je in staat bent om van een ruwe, vuile diamant met enorme precisie te zeggen hoe, waar en in hoeveel stukken je hem moet snijden om een zo hoog mogelijke prijs te bekomen, dan ziet je toekomst er fijn uit.

Tom Ceulemans was doctoraatsstudent Fysica bij Dirk Van Dijck (Visielab, RUCA) toen de Antwerpse diamantwereld haar oog liet vallen op de micro CT technologie die bij Visielab ontwikkeld werd. Voor hij het goed en wel besefte, was zijn bureau verhuisd van Wilrijk naar het hart van de diamantwijk. Daar staat het nu nog en het vormt de headquarter van Diamscan. Dat is een dochteronderneming van Diamcad dat al langer probeert om met denkwerk vooraf de diamantslijpers zo efficiënt mogelijk bij te staan. Wat voor denkwerk, dat is tot op vandaag een ambachtsgeheim!

 

Maar Diamscan gaat een stap verder, met de CT scanner kan je diamanten binnen en buiten afspeuren met een resolutie van 0.01mm. Dat levert de computers van Tom Ceulemans genoeg informatie om te berekenen hoe de steen best bewerkt kan worden. Een primitievere variant van die scanner wordt ook in ziekenhuizen gebruikt voor botopnamen en is beter gekend als CAT-scan. Met behulp van X-straalopnamen en computeranalyse kan men een voorwerp niet-destructief in drie dimensies afbeelden.

 

Vroeger gebeurde het onderzoek van de diamant met de microscoop. Er waren heuse specialisten, maar zelfs zij konden nooit alle mogelijkheden overwegen. Probeer je maar eens in te beelden hoe je een driedimensionale ingewikkelde figuur het best in drie, vier of vijf stukken verdeelt. Bovendien beschikten ze niet over alle informatie. De scanner kan kleine breukvlakken en insluitsels diep in de diamant onthullen die belangrijk zijn als je hem éénmaal gaat bewerken.”

 

Deze spitstechnologie kan je gebruiken om geld te verdienen en om de diamantsector in Antwerpen te verankeren. ‘We hadden ervoor kunnen kiezen onze technologie te verkopen, maar dat had niet verstandig geweest. We moeten ons geen illusies maken; ook nu al worden de kleine steentjes geslepen in landen met lagere loonkosten. Als we de grote stenen hier willen houden, – Antwerp Cut is nog steeds een kwaliteitslabel – zullen we iets extra moeten kunnen aanbieden aan onze klanten.’ Iets meer, dat is bijvoorbeeld een wetenschappelijk ‘slijpadvies’ op basis van de scan waardoor de diamanten gemiddeld 10% in waarde stijgen. Een kwart van die geschatte meerwaarde, die in 95% van de gevallen overeenkomt met de werkelijke meerwaarde, ben je dan wel aan Diamscan verschuldigd, bovenop de werkuren. Daarom is het voor het bedrijfje enkel interessant om grote stenen te onderzoeken. Diamanten onder de 20 karaat leveren een te kleine bonus op.

 

“Een voorwaarde is wel dat de diamant reeds gekocht is. Je kan dus niet laten analyseren en dan pas beslissen of je hem koopt. Praktisch kan het ook niet anders omdat we een venster moeten slijpen om in de ruwe diamant te kijken.” Eens dat speurwerk is voltooid, moeten de slijpers natuurlijk het slijpvoorstel waarmaken, en dat is nog steeds een ambachtelijk kunststukje. Als je een paar milligram te veel afslijpt, wordt de steen van een lager karaat en dus ook minder waard.