Een zwarte leren jas, zwarte boots, zwarte bril. The legend is back. De krantenkoppen berichtten al eerder over zijn comeback, maar vandaag komt hij tegenover mij zitten. Het is koud buiten en voordat hij een koffie bestelt, haalt hij de laatste wintertranen uit zijn ooghoeken. Dit blijkt het startsein voor zijn geratel.
“Ik heb er weer zin in!” lacht hij. Het is me duidelijk waarom hij weer op het comedypodium kruipt. Mijn eerste vraag lijkt hiermee al beantwoord. Maar Alex Agnew blijkt geen man van korte antwoorden te zijn en geeft meer verhaal.
“Eigenlijk had ik twee redenen om te stoppen drie jaar geleden. Ten eerste hoopte ik op een internationaal platencontract met Diablo Blvd (de heavymetalband waarvan Alex de frontman is, nvdr.). En dan kun je niet bij het tekenen van zo’n contract even zeggen: ‘oh ja, onze zanger staat 150 keer per jaar met comedy op het podium’. De voornaamste reden was echter dat ik het beu was. Ik had niet het gevoel dat ik echt wat nieuws te vertellen zou hebben wanneer ik direct terug op het podium zou kruipen. Tegenwoordig gebeurt er gelukkig weer wat. Ik kan weer gaan zagen op het podium.”
Humor is een erg grote gelijkmaker. Iedereen heeft evenveel recht om door het slijk gehaald te worden.
Hij neemt een slok van zijn koffie. “Het astronomische bedrag dat ik ermee zal verdienen speelt waarschijnlijk ook wel mee. I’m just doing it for the money!” Hij lacht hard, kijkt dan weer serieus en zegt er gauw bij: “Nee! Goed, misschien wel een beetje. Toeren met een band levert immers niet zo veel geld op. Dat is vooral investeren en hopen dat we er ooit iets aan zullen verdienen. Dat is niet erg, want we doen dat graag. Maar je hebt ook zoiets vervelends als rekeningen en die weten je altijd wel te vinden.” Zijn lach verschijnt opnieuw. “Het is echt wel vooral omdat ik er terug zin in had. Drie jaar niet op een podium staan is lang voor een comedian.”
Verbaast het je dat je ticketverkoop zo’n vaart loopt na je drie jaar afwezigheid?
(Zonder aarzelen:) “Ja! Dat is cool, niet? Maar het gevoel is dubbel. Aan de ene kant verschiet ik daar nog altijd van. Ik wil niet het gevoel hebben dat als ik iets aankondig, dat alles dan meteen is uitverkocht. Aan de andere kant zou ik ook zijn verschoten als het niet zo was. Dan zou ik wel gedacht hebben ‘shit, ik ben niet meer populair!’” Er volgt weer een bulderlach.
“Maar blijkbaar leef ik erg op YouTube. Ik word herkend door mensen die officieel te jong zijn om mij ooit live gezien te hebben. Als zo’n gasten van twaalf roepen: ‘Gij zijt Alex Agnew!’ denk ik steeds: ‘Hoe weet jij dat? Jij zat nog in de lagere school toen ik stopte met spelen!’ Mijn gezaag blijft kennelijk cool om een mij onbekende reden en dat is best wel tof om te merken.”
Je zaagt graag, zeg je. Is dat je rol als comedian? Heeft een comedian überhaupt een functie in onze samenleving?
“Nee, wij zijn volstrekt nutteloos. Al denk ik zelf dat we misschien een rol hebben om dingen te relativeren. Ik wil daar alleen niet te gewichtig over doen. Ik ben uiteindelijk maar entertainment, iemand die mensen bezighoudt voor anderhalf uur zodat ze even niet meer aan hun werk of kinderen moeten denken.”
“Vroeger was dat de taak van de hofnar. Hij was de enige die ongestraft met de koning kon lachen. Hij droeg een zotte hoed met bellen er aan, zodat de mensen zeiden: ‘Kijk, die moet je niet serieus nemen’. Maar de waarheid komt meestal van iemand die je niet serieus neemt. Hoewel ik vind dat comedy in de eerste plaats grappig moet zijn, draagt de beste comedy voor mij ook een boodschap. Dat is ook de reden waarom ik op een podium sta. Niet alleen om te vertellen wat me deze week bij de bakker is overkomen, maar ook om te vragen: ‘Is dit niet allemaal een beetje raar?’ Misschien zoek ik het allemaal wat te ver, maar dat vind ik wel leuk. Ik merk dat ik dan soms ook dichter bij de waarheid zit, gek genoeg.”
De linkse kant is zich vandaag zo belachelijk aan het maken dat ze alle geloofwaardigheid aan het verliezen is.
“Ik ben niet de enige die mijn eigen waarheid denkt te verkondigen. Het internet staat vol met waanzinnig ongenuanceerde meningen. Dat vind ik fantastisch, omdat je weet dat deze uitspraken komen van mensen die er niets over weten. Ik wou dat ik dat soms ook nog kon. Door te researchen, merk ik echter dat ik het veel moeilijker heb om nog ergens een mening over te vormen. Ignorance is bliss! Hoe meer ik weet, hoe minder ik het gevoel heb dat ik nog iets te zeggen heb. Je kunt niet elke mening kapot nuanceren, want dan blijft er ook niet zo heel veel meer van over.”
“In mijn show moet ik dus ergens een standpunt innemen. Ik moet iets zien te vinden dat ik echt wil zeggen. Dat is erg moeilijk als je de hele tijd denkt ‘dat is nu ook niet helemaal waar, want …’ Natuurlijk kan het grappig zijn als je alles kapot relativeert, maar dan eindig je waarschijnlijk met een show waarbij het publiek niet goed weet wat je nu eigenlijk gezegd hebt. Wanneer ik vlak na de aanslagen in Parijs een try-out moest spelen in een café, heb ik ook letterlijk gezegd: ‘Ik heb het gevoel dat ik daar iets van moet vinden, maar ik weet eigenlijk niet wat het juist is, wat ik daar van vind.’”
“Je kunt zeggen: ‘De islam is het grootste probleem van de wereld.’ Of je kunt zeggen: ‘Ja, maar ze zijn ook niet allemaal slecht.’ Het ligt er gewoon ergens tussen. Charlie Hebdo en de aanslagen in Parijs zijn wél indicatief voor een godsdienst die een ideologie heeft die totaal niet strookt met wie wij zijn. Als je dat ontkent, wat in politiek correcte kringen soms te veel gebeurt, krijg je van die toestanden zoals in Keulen. Vrouwen verkrachten is gewoon niet goed! En dat heeft niets te maken met huidskleur, afkomst of ideologie. Verkrachtingen moeten gestraft worden.”
Van een belediging ga je toch niet dood?
“Maar de lijn tussen ‘de islam is slecht’ en ‘niet alle islamieten zijn slecht’ is erg dun. Het is veel gemakkelijker om iedereen gewoon over één kam te scheren. Je kunt dan veel harder gaan voor een simpele lach. Maar eigenlijk zeg je dan helemaal niets. En dat gebeurt al te veel, vind ik. Vroeger kon ik wegkomen met een waanzinnig botte, ongenuanceerde uitspraak. Nu merk ik dat ik daar zelfs bij mezelf niet meer mee wegkom. Rebelleren is gelukkig niet meer een baksteen door het raam gooien, zoals veel mensen doen met hun meningen. Ik denk dat je nu al rebelleert door af en toe eens iets genuanceerd te zeggen. Er gaat dus wel iets anders zijn aan de nieuwe show, maar ik weet nog niet wat dat gaat zijn. Ik worstel er nog mee.”
Waar ligt de grens van humor voor jou?
“Nergens. Er is geen grens. Grenzen zijn onzin.” Hij schudt zijn hoofd. “Je mag geen schrik hebben om iets te zeggen uit angst iemand te beledigen. Van een belediging ga je toch niet dood? Mag het dan eindelijk eens gedaan zijn met al dat gezever? Is de Profeet beledigd? So what! Slik het maar. Zo zit het in de wereld. Als je daarvoor iemand gaat doodschieten, ga dan alstublieft niet doen alsof je gelijk hebt. Dat vind ik een heel trieste manier van denken. Als jij niet om kunt met een belediging, hoeft niet iemand anders dat te bekopen met zijn leven. Als iemand niet zover kan redeneren, dan moeten wij daar geen rekening mee houden. Toch gebeurt dat al te veel.”
Hoe meer ik weet, hoe minder ik het gevoel heb dat ik nog iets te zeggen heb.
“Al die mensen uit de links-culturele hoek die komen aandraven om te verkondigen dat de islam toch eigenlijk een godsdienst van de vrede is, wil ik toeschreeuwen dat ze het fout hebben. De islam is tot in zijn diepste doctrine enorm oorlogszuchtig. Niet dat de Bijbel zoveel beter is! Je leest de meest afschuwelijke opsommingen van dingen die God van je verwacht wanneer je Leviticus of Deuteronomium openslaat. Niet verwonderlijk; alle godsdiensten stammen af van Abraham. Het is the same shit anders verpakt.”
“Denk dus zeker niet dat ik een probleem heb met de islam. Ik heb een probleem met alle godsdiensten. De islam is enkel degene die nu het hardste opvalt. Christopher Hitchens (journalist van Vanity Fair, nvdr.) noemde zichzelf een antitheïst. Verwar ze niet met atheïsten. Die mensen geloven niet, maar zouden het wel schoon vinden moest er toch nog iets zijn. Hij niet. Volgens zijn idee was de hemel de hel. Verder antwoordde hij ooit eens in een interview: ‘Nu is de islam de gevaarlijkste godsdienst. Maar had je me dat in de jaren dertig gevraagd, had ik de Rooms Katholieke Kerk geantwoord.’ Ik volg dat idee.”
Hij verzinkt even in gedachten en roert eens in zijn intussen lauwe koffie.
“Ik denk niet dat we een nieuwe Verlichting kunnen bereiken als we blijven vasthouden aan ideeën die al lang geen plaats meer hebben in deze wereld, in deze tijd. Ik snap ook niet dat mensen de klok willen terugdraaien naar een zogezegde betere tijd. Het is nu gewoon beter! Natuurlijk is het nog steeds niet perfect. Maar we hebben verworvenheden opgebouwd doorheen de jaren. Jullie, vrouwen, mogen nu gaan stemmen. Actrices protesteren omdat Tom Cruise meer verdient.”
Klaarblijkelijk wordt er echt geen geschiedenisboek meer vastgepakt! We weten toch wat er gebeurt als je te rechts wordt?
“Dat cultureel verschijnsel is in bepaalde delen van de wereld al tot stand gekomen. Maar we zijn er nog niet. Dat merk je aan al die dingen die mislopen in Keulen. Als je afkomstig bent uit dat deel van de wereld waar cultuur en godsdienst je doen geloven dat de vrouw een tweederangsburger is, leef je in de waan dat vrouwen niet mogen klagen dat ze worden verkracht. Vrouwen worden dan behandeld als het eigendom van mannen. Dat is een mentaliteit die we er niet meteen uit kunnen krijgen, maar laat ons alstublieft geen enkele aanpassing doen om hen daarin tegemoet te komen uit een politieke correctheid! We worden te politiek correct. Dat vind ik echt een groot probleem. De linkse kant is zich vandaag zo belachelijk aan het maken dat ze alle geloofwaardigheid aan het verliezen is. En dat is jammer, want dan blijft er alleen nog maar rechts over en dat is natuurlijk ook niet de richting die we uit willen.”
Nu komt de comedian weer op dreef. De gedachten vloeien sneller uit zijn mond. Zijn handen maken tekeningetjes bij zijn woorden.
“Want klaarblijkelijk wordt er echt geen geschiedenisboek meer vastgepakt! We weten toch wat er gebeurt als je te rechts wordt? We hebben voorbeelden genoeg in de geschiedenis en eentje is zelfs niet zo heel lang geleden. En dat begint allemaal met logische dingen waar je achter kunt staan.”
Hij kijkt me even bedenkelijk aan. “Is dit nog wel een antwoord op je vraag? Oh, ja hoor, want eigenlijk vraag je me naar vrije meningsuiting.” En hij gaat verder met zijn relaas.
“Dat is ook altijd zo’n heel debat! Mag je door de vrije meningsuiting altijd alles zeggen? Ik hoor het Liesbeth Homans nog zo zeggen in een debat: ‘Vrije meningsuiting? Natuurlijk. Maar er zijn wel grenzen!’” Hij schudt warrig zijn hoofd. “Mag ik dan mijn mening niet meer verkondigen omdat jij mijn woorden niet leuk vindt?”
Mag het dan eindelijk eens gedaan zijn met al die gezever?
“En ondertussen mogen we bijvoorbeeld toch de Holocaust niet ontkennen. Ik ben daar nog steeds hard tegen.” Voordat ik hem ietwat verschrikt kan aankijken, verklaart hij zijn woorden. “Ik vind niet dat je de Holocaust mag ontkennen. En ik ben het ook helemaal niet eens met de mensen die dat wel doen. Maar door het te verbieden, begin je heel simpel met een ‘dit mag je niet meer zeggen’ en dat is heel begrijpelijk. Er zijn maar weinig mensen die daar over gaan protesteren. Het is ook heel moeilijk om daar tegen in te gaan, want je wordt dan direct bestempeld als iemand die pro is. Doordat ik zeg dat je de Holocaust moet kunnen ontkennen, vragen mensen mij of ik de aanwezigheid daarvan ook echt niet geloof. Natuurlijk niet! Maar ik vind wél dat je dat moet kunnen uitspreken.” Hij zucht en wijst naar de toog. “Je moet toch altijd die ene op café kunnen hebben die iets zegt waardoor heel de ruimte zucht.”
“Er zijn natuurlijk gevaarlijkere mensen die zo’n zaken beweren. Maar dat is de bluts met de buil. Dat is onze democratie. Je kunt toch niet zeggen dat we vrij zijn om te zeggen wat we willen, behalve …? Net die behalve is het probleem. Daar begint het mis te lopen. Het gevaarlijke eraan is dat het steeds begint met iets heel begrijpelijks. Want ik kan er helemaal inkomen dat we de Holocaust beter niet ontkennen. Vooruit, daar kunnen we ons nog in vinden. De Armeense genocide mag ook niet meer. Goed, die Armenen hebben ook afgezien. Nu zijn er al wetsvoorstellen dat we ons niet meer te negatief mogen uitlaten over de islam. Nee, dat gaan we nu toch niet toelaten? En dat begon allemaal met één begrijpelijk feit. Dus ik ben er nog steeds voorstander van om ook die eerste wet gewoon weg te gooien. Je moet dus niet afkomen met gezaag over een cartoon die je Profeet beledigde. Fuck off! Omdat ik vind dat de wereld niet zo in elkaar zit.
Brengt humor mensen samen? Of drijft ze, zoals die cartoon, mensen apart?
“Ik zou het idealistisch willen zien en willen zeggen dat het mensen samenbrengt. Maar ik merk ook dat ik mensen enorm uit elkaar kan trekken met een grap. De reacties onder filmpjes op YouTube of Facebook laten dit sterk genoeg blijken.” Hij haalt zijn schouders op. “Het brengt mensen dus niet altijd bij elkaar, maar het creëert wél een dialoog. Dat is al helemaal niet slecht.”
“Humor is een erg grote gelijkmaker. Iedereen heeft evenveel recht om door het slijk gehaald te worden. Ik vind het wel mooi dat je niet moet denken dat je zo belangrijk bent dat er niet meer met jou gelachen mag worden. Zolang we dat allemaal kunnen aanvaarden, is het niet zo erg.”
Vroeger kon ik wegkomen met een waanzinnig botte, ongenuanceerde uitspraak. Nu merk ik dat ik daar bij mezelf niet meer met wegkom
“Ik heb ooit een grap gemaakt in mijn laatste show die ondertussen actueler is dan ooit. Ik vertel daarbij een stuk over jonge Marokkanen die een homo in elkaar slaan. En dat ik me bedenk dat ik mee zou doen, om maar niet als een racist bestempeld te worden. Opeens snapt iedereen die mop. We willen opeens de meest foute dingen gaan goedkeuren om maar geen racist genoemd te worden. Maar laat ons ook even overeenkomen dat homo’s in elkaar slaan niet goed is. Of moet ik dan schrik hebben dat ik daar ook iemand mee beledig? Natuurlijk zullen er wel mensen zijn die ik daarmee op de tenen trap. Maar zij hebben dan ook een debiele mening. Er zijn ook echt slechte meningen. Je moet jezelf echt niet gaan wijsmaken dat alle meningen gelijk zijn.”
“Bepaalde dingen moeten nu eenmaal echt de wereld uit. Voor mij zijn er maar twee zaken die fundamentalisme kunnen oplossen. En die nemen gewoon erg veel tijd in beslag. Simpele oplossingen kunnen dat werk niet doen.”
“Ten eerste moet armoede de wereld uit. Armoede is altijd een broeihaard voor de meest extreme ideeën. Je wordt wanhopig en wanhopige mensen maken heel slechte beslissingen. Als je niets hebt, denk je ook niet op langere termijn. Logisch, je moet NU iets hebben. Ik daarentegen ga niet strijden voor het vaderland, want ik heb PlayStation 4.”
Het is veel gemakkelijker om iedereen gewoon over één kam te scheren
“Emancipatie van vrouwen lijkt mij het tweede noodzakelijke aspect. In alle delen van de wereld waar de vrouw nog een tweederangsburger is, gaat het nooit goed. Onze behaverbranding hebben we al gehad, maar die van hen zit er ook aan te komen. Je merkt het al in dit land. Heel veel jonge moslima’s gaan meer studeren dan de jongens. Die jonge vrouwen zijn dus hoger opgeleid en hebben betere jobs. Je krijgt vrouwen met vijf diploma’s aan de muur die moeten luisteren naar een vent die werkloos is. Dat gaan die niet meer doen! En dat zijn de momenten waarop het voor vrouwen beter wordt. Dan slikken ze niet alles meer.”
Zijn woordenvloed wordt onderbroken door de serveerster, die vraagt of we misschien het tafeltje kunnen vrijmaken. Er komt een groep aan en ze hebben alle plaatsen nodig. We duffelen ons terug in. “Je hebt nog niet al je vragen kunnen stellen door mijn uitgebreide antwoorden”, merkt hij op. Wanneer we de koude weer inlopen, steek ik mijn voorbereide vragen weg en stel hem de vraag die nu echt op mijn lippen brandt.
Je ergert je duidelijk aan veel. Wat boeit jou nu het meest op? Wat raakt jou het hardst?
“Dat is een moeilijke vraag. Geen idee …” De wintertranen wellen weer op en hij neemt zijn bril even af. Deze korte onderbreking van zijn woorden, doet er weer nieuwe opwellen.
“Ik denk dat ik mij het meeste druk maak in hypocrisie. Ik heb liever een oprechte eikel dan iemand die maar doet alsof hij tof is. En het vervelende is dat eikels steeds slimmer worden. Ze weten het stiekemer aan te pakken en dat stiekeme stoort mij. Om deze reden verkies ik dan ook Bart De Wever boven Patrick Janssens. Bart De Wever stoort mij ook, maar om voor de hand liggende redenen. Ik hoorde eerder dat mensen dachten dat ik Links vervelender vind dan Rechts. En ze hebben gelijk. Links lijkt niet te geloven wat ze zelf zeggen. Er zit iets hypocriets aan. Ze doen zo politiek correct, zonder het echt te zijn. Dat stoort mij harder dan iemand die overduidelijk politiek incorrect is.”
De waarheid komt meestal van iemand die je niet serieus neemt
“Maar misschien ben ik zelf ook wel een hypocriet. Ik ben bijvoorbeeld principieel tegen de doodstraf. Iemand vermoorden omdat hij iemand vermoord heeft is kinda missing the point. Als die gast daarentegen mijn dochter verkracht en vermoordt, dan maak ik die zelf kapot. Hoe hard ben ik dan in feite tegen de doodstraf? Ik weet het niet.”
Met zijn blik gericht op iets in de verte, eindigt ons gesprek. We nemen afscheid en blijken toch nog een stukje de zelfde richting uit te moeten. “Altijd awkward, toch?” lacht hij. Het lijkt even ongeloofwaardig dat deze man straks weer zelfzeker het podium opkruipt
Alex Agnew tourt van september tot eind november door Vlaanderen met ‘Unfinished Business’. Info over laatste tickets en/of mogelijke extra shows kan je volgen op www.alexagnew.be