Patrick Janssens behoeft nauwelijks introductie. Van opleiding socioloog (UA) maakte hij een tussenstop in de wereld van de marketing alvorens in de politiek te belanden. Als partijvoorzitter vond hij voor Sp.a de tweede adem, als Antwerps burgemeester bracht hij kalmte na de visa-storm. Een gesprek.
Rector Oosterlinck (KULeuven) liet onlangs doorschemeren dat er in Vlaanderen slechts plaats is voor twee universiteiten (Leuven en Gent), en trok zo onrechtstreeks de bestaansredenen van de UA in twijfel.
Patrick Janssens Oosterlinck heeft ongetwijfeld zijn verdienste aan het kwaliteitsniveau dat de KULeuven momenteel – ook internationaal – bereikt. Dat betekent echter niet dat men voorbij kan gaan aan de verwezenlijkingen van andere Vlaamse universiteiten. Het klopt dat Vlaanderen te klein is voor drie universiteiten die het volledige spectrum van studierichtingen aanbieden. Het zou niet verstandig zijn moest de UA dergelijke ambities hebben. De UA moet zich specialiseren in een aantal domeinen waarin ze uitblinkt en sterker is dan Leuven of Gent. Zo heeft de UA zeker het potentieel om de beste business school van Vlaanderen te hebben. Ook het Centrum voor Sociaal Beleid van de UA, onder leiding van professor Bea Cantillon, staat op academisch niveau aan de top. Buiten de universitaire wereld heeft Antwerpen op artistiek vlak een enorm potentieel. Denken we maar aan de mode- en architectuuropleidingen, waar het de hogescholen zijn die een voortrekkersrol spelen.
Nachtbussen
Op welke manier wil het stadsbestuur bijdragen aan de werking van de Antwerpse Associatie van universiteit en hogescholen?
Janssens De kwaliteit van het onderwijs is van cruciaal belang voor de verdere ontwikkeling van Antwerpen omwille van de erg gemengde bevolking van de stad en de evolutie van onze samenleving naar een kennismaatschappij. Daarom willen we in de eerste plaats een impuls geven aan de onderwijskunde. Dat moet kunnen door de combinatie van de bestaande lerarenopleidingen en de nieuwe faculteit Onderwijskunde van de UA.
In de praktijk is Antwerpen niet altijd even studentvriendelijk. Denken we maar aan de slechte busverbindingen met Wilrijk, het ontbreken van nachtbussen, het tekort aan parkeergelegenheid in de binnenstad en het gebrek aan fuifzalen.
Janssens Robert Voorhamme (schepen van onderwijs, nvdr.) bespreekt deze problemen zeswekelijks met een aantal studenten. Over de nachtbussen wordt onderhandeld met De Lijn en ook wat de fuifzalen betreft, boeken we vooruitgang. Dit jaar worden nog 3 nieuwe locaties voor jongeren geopend: het muziekcentrum Hof ter Loo, een fuifzaal in Berchem en een jeugcentrum in Wilrijk. Dat is toch al een stap in de goede richting.
Zullen er ooit nog TD’s georganiseerd kunnen worden in de stadsfeestzaal?
Janssens Neen. Er komt een winkelcentrum met een multifunctioneel binnenplein. Op dat binnenplein zal plaats zijn voor allerlei evenementen zoals de Zomer van Antwerpen, maar voor fuiven is het zeker geen aangewezen locatie.
Heeft de stad op die plaats wel behoefte aan een winkelcentrum?
Janssens Zeker. Ondanks de dreiging van het Wijnegem Shopping Center is Antwerpen een echte winkelstad. Niet alleen voor de mainstream kopers, maar ook voor wie op zoek is naar trendy winkels. Denk maar aan de Schuttershofstraat..Door te investeren in een aantrekkelijk winkelcentrum wordt dit karakter nog versterkt.
Als men al in het centrum geraakt. De verkeershinder door de werken aan de Ring, de Singel en de Leien lijkt enorm te worden. En dan hebben we het nog niet over de economische schade.
Janssens Uiteraard kosten deze werken erg veel geld. Zowel rechtstreeks, qua investeringen, als onrechtstreeks, door files en slechte bereikbaarheid van bepaalde stadsdelen. Dat is natuurlijk gemakkelijk voer voor criticasters, maar als er één ding is dat nóg meer zou kosten, dan is het die werken niet uitvoeren. De Ring is de laatste 25 jaar nauwelijks ernstig onderhouden. Daar komt nu nog de kost van de sluiting van de Oosterweelverbinding bovenop. De Leien zijn totaal verouderd, denken we maar aan de veiligheid van fietsers en voetgangers. De complete heraanleg is nu even doorslikken, maar op langere termijn zal er ongetwijfeld een sterke economische dynamiek van uitgaan.
Waarom heeft het zo lang geduurd alvorens de plannen voor de werken echt bespreekbaar werden?
Janssens We hebben momenteel een erg goede minister van Openbare Werken (Dirk Van Mechelen, nvdr.). Vooral de combinatie Van Mechelen-Stevaert heeft voor een enorme doorbraak gezorgd.
En het Antwerps stadsbestuur?
Janssens Eerlijk gezegd vind ik dat het stadsbestuur een te volgzame rol heeft gespeeld. We hebben ons tijdens de concrete planning en uitwerking niet genoeg als regisseur opgesteld. Bij de heraanleg van de Scheldekaaien – een van onze toekomstplannen – willen we deze fout niet meer maken.
Is het niet schrijnend dat een voor de stad zo belangrijk project als de heraanleg van de Leien niet in optimale omstandigheden van start is gegaan?
Janssens Dat is zeker schrijnend. Hetresultaat zal goed zijn, maar het had voor de stad nog beter gekund. De belangen van de Antwerpenaren zijn niet dezelfde als deze van de rest van Vlaanderen. Ze zijn daarom niet tegengesteld, maar een buitenstaander die Antwerpen enkel bekijkt als een knooppunt van mobiliteit ervaart de problematiek anders dan iemand die hier woont en werkt. De ambitie van het nieuwe bestuur is om de teugels steviger in handen te nemen. Voor een aantal grote wegen moet het geld wel van de Vlaamse overheid komen, dus een deel van de afhankelijkheid zal altijd blijven bestaan.
Weegt Antwerpen als belangrijkste Vlaamse stad niet te weinig op de nationale politiek?
Janssens Er zijn veel mensen die kritiek hebben op Marc Van Peel – die in de Senaat zetelt – en op Ludo Van Campenhout en mezelf omdat we in de Kamer zetelen. Door te cumuleren zouden we zogezegd te weinig tijd hebben om ons met het bestuur van de stad bezig te houden. Ik ben van het tegendeel overtuigd. We moeten als stadsbestuur juist zo veel mogelijk trachten te wegen in Brussel. De contacten van mezelf en Van Peel als oud-partijvoorzitters en het gewicht van Van Campenhout binnen de VLD kunnen daar zeker toe bijdragen. De gemiddelde Antwerpenaar is er zich misschien niet van bewust, maar de stad is in de nationale politiek dringend aan herstel toe. Anders lopen we het risico in de toekomst niet meer au sérieux genomen te worden.
Stadsuitzicht
Op dat vlak kan u natuurlijk steunen op uw marketingachtergrond.
Janssens Dat is zeker juist. Als je in de reclame wil aantonen dat een wasproduct goed werkt, moet je witte was laten zien. Dat betekent niet dat er geen vuile was is, maar die moet je gewoon wassen. De fout die Antwerpen te vaak gemaakt heeft, is ministers uit te nodigen om te komen kijken naar de problemen van de stad. Natuurlijk willen die mensen niet met problemen geassocieerd worden. Ze willen met positieve verwezenlijkingen in het nieuws komen. Wanneer vandaag een belangrijk project tot stand komt, nodigen we een minister uit en zetten die op een podium. Dat schept een beter beeld van Antwerpen in Brussel.
We hebben het gevoel dat er in Antwerpen twee tegengestelde stromingen aan het werk zijn, waarbij de ene eerder conservatief is en de nadruk legt op historische en culturele aspecten, en de andere vooral de stad als economische draaischijf wil uitbouwen. Zoekt u hier een middenweg?
Janssens Middenweg vind ik een verkeerd woord, omdat het de indruk wekt dat je een compromis moet sluiten ten koste van het ene of het andere. Voor een stad met de historiek van Antwerpen impliceert dit steeds een foute keuze. Bovendien bestaat er niet noodzakelijk een tegenstelling tussen het bewaren van het verleden en het vormgeven van de toekomst. Om aan de toekomst te kunnen bouwen moet je respect hebben voor waar je vandaan komt. Net als een mens heeft een stad een soort van genetische code die bepaalt wat binnen haar mogelijkheden ligt. Bij Antwerpen is dat onder meer de expansie van de haven, waar ik een groot voorstander van ben. Deze gaat helemaal niet ten koste van het historisch karakter van de stad.
Wat dan met bijvoorbeeld kantoorruimtes in het stadscentrum?
Janssens We mogen niet – zoals in het verleden wel gebeurd is – de fout maken het stadsuitzicht met een ‘laissez passer’-mentaliteit te laten evolueren. Zo zijn er een paar historische fouten gemaakt die ik wil herstellen. Denk maar aan winkelcentrum De Bijenkorf (Oudaan) en het Hof van Beroep (Waalse Kaai). Die krijg ik waarschijnlijk nog wel weg. Als het van mij alleen afhangt, verdwijnen ook de twee torens in het stadscentrum.
Bent u kandidaat bij de komende verkiezingen?
Janssens Dat ligt nog niet vast. Ik moet een afweging maken tussen het partijbelang en de mate waarin het stadsbestuur wil wegen in Brussel enerzijds, en de stabiliteit van het Antwerpse college anderzijds. Wanneer verschillende leden van het college concurreren bij de Vlaamse verkiezingen kan dit een verzurend effect hebben. Daarom zie ik ook op tegen de komende verkiezingsperiode.
Dewinter
Neemt u het ambt ook op als u verkozen wordt?
Janssens Zeker. Dan cumuleer ik het burgemeesterschap met een zetel in het Vlaams parlement. Daar kan ik immers wegen op belangrijke gemeentedossiers.
Wat zijn uw persoonlijke ambities op langere termijn?
Janssens In eerste instantie wil ik voldoende lang burgemeester van Antwerpen blijven om een verschil te kunnen maken. Dat is dus zeker tot na de volgende gemeenteraadsverkiezingen. Voor iemand met mijn achtergrond is het niet evident om in de politiek een job te vinden die interessanter is dan deze. Het valt dus te betwijfelen of ik na het burgemeesterschap nog een politieke post in Brussel zal ambiëren.
Het Vlaams Blok wint verkiezing na verkiezing stemmen, in de eerste plaats in Antwerpen. Hoelang nog vooraleer het Blok het bestuur van de stad overneemt?
Janssens Het zal – om verschillende redenen – niet evident zijn om de opmars van het Vlaams Blok te keren. De vroegere SP is hiervoor ongetwijfeld mede verantwoordelijk omdat ze een aantal wijken van de stad aan hun lot heeft overgelaten, en omdat de sterke aanwezigheid van de partij in de stedelijke overheid enorm naar cliëntelisme begon te ruiken.
Sp.a houdt de stemming van het gemeentedecreet tegen omdat ze het ongepast vindt deze discussie te voeren in volle verkiezingsstrijd. Speelt hier de angst voor de rechtstreekse verkiezing van de burgemeester?
Janssens Wat mij betreft zeker niet. Ik ben niet bang voor Dewinter. De rechtstreekse verkiezing van de burgemeester zie ik eerder als een opportuniteit dan als een bedreiging. Ik zou heel graag bewijzen dat het Vlaams Blok ook een verkiezing kan verliezen. Met het cordon sanitaire heeft de meerderheid het Blok een al te goedkoop campagne-instrument geboden. Door de rechtstreekse verkiezing van de burgemeester – in twee stemrondes weliswaar – kan de huidige situatie eindelijk doorbroken worden. In een rechtstreeks duel zie ik Dewinter geen meerderheid halen. En als blijkt dat ik me vergis, moeten de Antwerpenaren het maar doen met Dewinter. Dan hebben ze er zelf voor gekozen.
Komen de opnames van Mission Impossible III naar Antwerpen?
Janssens Het is nog te vroeg om daar een uitspraak over te doen. We zijn met een heleboel foto’s naar L.A. getrokken. De mensen van Paramount Pictures zullen de knoop doorhakken. De belangrijkste locaties zijn de haven, het centraal station en de handelsbeurs. Ook het economische aspect mag niet uit het oog verloren worden. Een crew van 200 à 300 mensen die tijdens een aanzienlijke periode op hotel verblijft en in de restaurants van onze stad eet, geeft een belangrijke impuls aan de Antwerpse economie. En dan hebben we het nog niet over de Amerikaanse toeristen die naar hier komen om het decor van hun lievelingsfilm in het echt te zien. Ik doe er alvast alles aan om de filmmakers te overtuigen. De Zaak Alzheimer trok zo’n 600.000 bezoekers, Mission Impossible 600.000.000. Het zou de best denkbare reclamestunt voor de stad zijn.