TE VEEL GEZEVER

Het debat vond plaats op een lesdag die begon in de voormiddag en duurde tot half acht in de avond. Met een vermoeid hoofd en goede hoop op een beetje entertainment namen we plaats in de aula. Samen met andere geïnteresseerden speculeerden we gretig over het komende debat. Een vriendin uitte al snel haar ongenoegen over iets wat me ook met verstomming had geslagen: het panel dat voor ons zat te popelen om aan het debat te beginnen, was uitsluitend mannelijk. Van links naar rechts zag het panel er als volgt uit: Jos D’Haese voor de PVDA, Bart Dhondt voor Groen, Achraf El Yakhloufi voor Vooruit, Bram Van Hecke voor cd&v, Tom Ongena voor Open VLD, Jeroen Bergers voor N-VA en ten slotte Tom Van Grieken voor Vlaams Belang. “Is dat nog iets van deze tijd?”, vroegen we ons hardop af. Welk signaal wil de politiek hier geven aan een aula vol jong geweld? En bovenal: hoe vaak is deze discussie al gevoerd? Het is vreselijk pijnlijk om vast te stellen dat na al die jaren strijden de ondervertegenwoordiging van vrouwen in de politiek nog altijd een feit blijkt te zijn.

Het debat startte met enkele kritische vragen, die de kopstukken toelieten om een eerste maal te zeveren en over zichzelf te kunnen vertellen. Tex Van berlaer, politiek journalist bij Knack, leidde als moderator de introductieronde in goede banen. Terwijl de ene politicus zelfingenomen en tevreden een antwoord gaf naast de vraag, deelde de andere de eerste zware zucht van de avond uit. Het publiek rolde een keer met zijn ogen of gaf een klaterend applaus, afhankelijk van zijn voorkeur.

Tijdens het debat werden verschillende onderwerpen aangesneden die met een actueel overkoepelend thema verbonden waren. Je raadt het al: de begroting. Ieder gaf zijn mening en leverde lustig commentaar op de andere. Oppositiepartijen wezen naar de coalitiepartijen. De coalitie wees terug. Links spuwde op rechts en rechts spuwde op links. Het ene moment was de oppositie het roerend eens met elkaar, het andere moment was ze zodanig verdeeld dat ze elkaar geen enkel woord meer gunden. Zoals verwacht was dat zelfs vaak met een dubbele houding. Zo leverde Open VLD kritiek op het voorstel van de socialisten om een miljonairstaks in te voeren. Ideologisch gezien is het evident dat ze dat doen, maar wie zat de afgelopen jaren mee aan het roer van het schip? Je raadt het al. De begroting is natuurlijk niet plotsklaps ontspoord. Nog schokkender was dat het kopstuk van cd&v tijdens de discussie bijna als een raket de lucht in vloog en wild roepend het nieuwe beleid verdedigde. Na een aantal minuten van razernij zag Vooruit zijn kans mooi om te bemiddelen en zijn coalitiepartner te wijzen op zijn (cartooneske) houding. Dat is ook meteen een mooi voorbeeld om te illustreren dat de oude rotten in het debat meer ervaren waren. Een goedkope woordgrap over iemands initialen zoals Jeroen Bergers die tapte met ‘Te Veel Gezever’ zal je niet gauw uit de mond van de meer ervaren politici in het panel horen (hoewel het goed gevonden was). Mochten het allemaal écht kopstukken geweest zijn, had dit debat er anders kunnen uitzien.

Het merendeel van de discussies die het panel onderling voerde, was zelfs achterhaald. Een goed voorbeeld hiervan was de kerndiscussie over de begroting. Volgens de ene is er een gigantisch uitgavenprobleem: er werden jarenlang cadeautjes uitgedeeld, zonder dat er over de prijs van die geschenken werd nagedacht. Volgens de andere klopt dit verhaal helemaal niet, sterker nog, het is net het tegengestelde. Er is een gigantisch probleem aan de inkomstenzijde! De Staat zou zijn begroting weer in evenwicht kunnen krijgen mocht hij deze lekkages repareren. Afhankelijk van de partij is er telkens wel een andere groep bij wie dit geld gezocht moet worden. Je weet wel: volgens de PVDA lossen we dit allemaal op met het geld van de rijken en volgens het Vlaams Belang is de migrant met al het geld van het begrotingstekort gaan lopen. Zolang er maar iemand is die men als zondebok kan aanduiden.

Deze begrotingsdiscussie ontspoorde in een luid klinkende woordenwisseling doorspekt met persoonlijke aanvallen en het nodige drama. De irrelevantie van deze discussie ligt bij het voortdurende gehakketak over het probleem an sich in plaats van het over een oplossing te hebben. Of het nu een uitgaven- of een inkomstenprobleem is, hangt ervan af van welke kant je het bekijkt. Als de meningen uit elkaar liggen, zal je elkaar toch moeten tegemoetkomen in een compromis. Het is natuurlijk puur entertainment om politici te horen ruziën over de feiten, maar het is tegelijk ook onwaarschijnlijk vermoeiend.

Het stereotiep beeld werd opnieuw bevestigd: politici beschikken over een uitzonderlijk talent om een ernstig en serieus antwoord te geven naast de vraag in plaats van erop. Wanneer hun ego in het nauw zit, werkt men liever gauw een ad-hominem-argument uit dan de tijd te nemen om op de feiten in te gaan. Per slot van rekening wijzen ze nog liever wild in het rond en roepen luid “Ja, maar!” dan fouten uit het verleden toe te geven.

“Is alle hoop op een goed bestuur verloren?”, vraag je je wellicht af. Je zou het beginnen te denken, maar gelukkig is dat niet het geval. Het vergt geen zware studie of een dure cursus om naar elkaar te leren luisteren. Als je erin slaagt om je ego opzij te zetten, is het een stuk gemakkelijker om toegiften te doen aan elkaar. Dat begint met wederzijds respect. Je zou denken dat het geen superkracht vereist om een constructief debat te voeren. Dat komt dan goed uit, want superhelden zijn het niet. Vergt het goed staatsmanschap? Dat zou best kunnen. Gelukkig kan je dat wel worden, met of zonder cape.