ZAND

Nu de zomer eindigt, keren we weer terug naar de orde van de dag. Je eerste jaar op de unief, best spannend. De colleges staan in de startblokken, maar voor het zover is, sluit nog even je ogen. Voel de brandende zon, hoor de salsamuziek op de achtergrond en kijk uit over de Middellandse Zee en voel: ZAND. Het is het beste en tegelijkertijd het slechtste wat je op vakantie kan overkomen. 

Maar die kleine korrel verdient meer aandacht: het heeft een onverwachte geschiedenis en oneindig veel functies. Die begint al in het jaar 893 bij het Indo-Europese woord sámdh₂d^hos , wat zoiets als samengeperste steenstof betekent. Iets wat erg logisch is, als we de geologie moeten geloven. 

Enfin, zand erover. Misschien klinkt dit allemaal nog stoffig, maar geloof me: zand is overal. Je vindt het op het Sint-Annekestrand, in je schoenen en als je niet uitkijkt zelfs op kot. Meer dan twintig procent van de aarde ligt ermee vol, dus wij zijn zeker niet de enigen die ermee opgescheept zitten.

Ook in België kun je zand in het wild spotten! Aan de kust kom je vooral ­kwartszand tegen, terwijl de korrels aan de monden van rivieren vaak ronder zijn. Logisch, want ze worden al miljoenen jaren gladgesleten door het stromende water. Maar zand is meer dan alleen natuur: we gebruiken het ook massaal in de industrie. Zo krijgt jouw favoriete pintje z’n glazen omhulsel dankzij industrieel zand. Chips? Ook die worden gebakken in een oven waarin zand onmisbaar is. En zonder zand geen zonnepanelen, dus ook geen groene energie. 

Alsof dat allemaal nog niet bijzonder genoeg is, heeft zand ook vocaal talent. Wist je dat sommige zandduinen zingen? In de woestijnen van Namibië en Gambia laat het zand letterlijk van zich horen. Dit klinkt misschien cryptisch, maar het is echt waar! Wanneer de woeste wind over het zand blaast, ontstaat er een zingend geluid. Het zingende zand van Oost-Afrika is een waar ­natuurfenomeen waar menig geoloog nog niet over uitgepraat is.

Tot slot heeft zand ook een symbolische kant. Het duikt op in allerlei metaforen: zand dat tussen je vingers glipt of de zandloper die doortikt. Je eerste jaar op de unief voelt ook een beetje zo. Nieuwe indrukken, je weg vinden, je favoriete spots ontdekken, vrienden maken en weer afscheid nemen. Het is komen en gaan. Soms lijkt het eindeloos, maar als je erop terugkijkt is het voorbijgevlogen. Je buist voor je eerste examen, gaat je herexamens haten en studeert in je zwetende kot, maar geloof me het is het allemaal waard en misschien mis je dan zelfs het zand.