Almost Famous
REWIND Luide gitaren. Mannen met baarden. Vrijblijvende seks. Een permanente zweetgeur. De hoogdagen van de muziekgeschiedenis en een tijd waarin mensen nog op straat protesteerden voor dingen die er echt toe deden. Dat zijn de seventies. Dat is Almost Famous. De muzikale prent van regisseur Cameron Crowe waarin Kate Hudson een oscarnominatie bij elkaar heeft geacteerd. Beloftevol én sneu voor een actrice die daarna enkel opduikte in kleffe romantische komedies. Centraal in de prent staat de sullige vijftienjarige William Miller die per toeval de kans krijgt om een artikel te schrijven voor Rolling Stone Magazine (ja, de natte droom van elke muziekverslaafde met een pen in de hand). Hiervoor moet hij touren met Stillwater, een fictieve band, die even goed ook Deep Purple had kunnen zijn. De wulpse, maar getormenteerde Penny Lane is groupie van dienst.

PAUSE Het begon allemaal in mijn late tienerjaren toen ik op een filmpje botste van de beroemde busscène. Na een debâcle zijn de gekrenkte groepsleden stilzwijgend onderweg naar een volgende bestemming wanneer een bandlid plots Tiny Dancer van Elton John inzet. Enkele ogenblikken later zingt iedereen mee. O, wat een sfeer. Alsof muziek alle brokken tussen mensen kan lijmen, alles kan doen vergeten en zelfs dingen beter kan maken. En eigenlijk is dat ook gewoon zo.

PLAY Telkens voel ik me in de verkeerde tijd geboren en wil ik de levensfilosofie van Penny Lane toeëigenen: niets serieus nemen en nooit gekwetst worden. Al falen we daar allemaal in. Wanneer in de eerste minuten Paranoid van Black Sabbath aanzwelt en even later ook Led Zeppelin ter hore komt, herinner ik mij meteen waarom deze film de moeite waard is. Dan laat ik me weer overhalen om een akkoordje te proberen op de gitaar die al maanden in een hoekje staat gedrumd. De seventies mogen dan wel over zijn, diep vanbinnen willen we allemaal een beetje almost famous zijn. Of gewoon dagenlang naar muziek luisteren.

Het systeem dat gehanteerd wordt door de Vrouwenraad is bedrieglijk simpel. Men surft naar de site van de AUWCH Award, na ettelijke malen "auwch" te misspellen, en kan daar zijn stem uitbrengen door op de kandidaat van zijn keuze te klikken. Dat zorgt er natuurlijk wel voor dat kandidaten met een breed netwerk meer kans maken, en het is net dat wat enkele van de gewezen genomineerden voor de borst stuit.

Feministes zonder scrupules

Zo is er bijvoorbeeld de Pastoor Piero Corsi, uit het idyllische San Terenzo, in Italië. In December hing hij Luthergewijs een pamflet aan de deur van zijn parochiekerk, waarop hij vrouwen aanraadde de hand in eigen boezem te steken wanneer het ging om seksueel geweld: "Vrouwen en meisjes die zich onfatsoenlijk kleden, lokken instinctieve reacties uit." Een sterke opener, maar Piero Corsi ging verder en bracht samen met een even misogyne Bruno Volpe een statement uit waarin hij vermeldde dat dodelijk geweld tegen vrouwen een absurditeit was verzonnen door "feministes zonder scrupules". Wanneer we Corsi nu contacteren, klinkt hij teleurgesteld: "Ik heb maanden gewerkt aan die open brief. Media-advisers geconsulteerd, parochieleden geronseld, op tour gegaan, noem maar op. Er kruipt heel wat werk, geld en tijd in zo'n campagne voor de AUWCH Award. Maar tegen een fabriek als De Standaard kan gewoon niet opgebokst worden. Ik bereid nu met mijn raadsheer een dossier voor dat we zullen presenteren aan de Vrouwenraad. Dit stemsysteem is kapot en verrot." Of zulks stemsysteem typisch is voor een vrouwenorganisatie kon Corsi niet zeggen.

Twee keer niets voor Buysse

Wanneer we Corsi's vrouwonvriendelijk werk naast dat van Heremans leggen valt inderdaad op dat het werk dat Heremans dit jaar opstuurde richting Vrouwenraad verre van de meest misogyne was onder de hoopvollen. Baron Paul Buysse, die deze keer hoopte te winnen met zijn idee dat bedrijven erop achteruit zouden gaan wanneer raden van bestuur verplicht zouden worden om vrouwen in hun rangen op te nemen, is even teleurgesteld: “Dit is het tweede jaar dat ik naast de prijs grijp. Ik snap er niets meer van. Ik ga met mijn team de campagne analyseren, en hopelijk staan we volgend jaar klaar met een frisse aanpak.” Media-watchers meenden al dat Buysse weinig kans maakte, aangezien zijn misogyne uitspraken zich te zeer beperken tot het bedrijfsleven. Buysse meldt wel geen negatieve gevoelens te waarborgen tegenover de Vrouwenraad, alhoewel hij daar reden genoeg voor lijkt te hebben.

Vorig jaar kwam de Auwch Award namelijk al onder vuur te liggen aangezien de laureaat Bent Goorman een pseudoniem bleek te zijn van de columniste Chris Van Camp. Een vrouw. Tijd voor de Vrouwenraad om zich dus te herbronnen en hopelijk in 2013 een eerlijke wedstrijd te organiseren.

Tijdens de kantooruren werk ik aan een doctoraat, maar in mijn vrije tijd hou ik me graag bezig met een echte wetenschap: trendwatchen. Nu de planeet vergeten is te vergaan, is ze weer helemaal in. Foodporn, lolcats en Bicky Burgers zijn volslagen passé. Als je vandaag echt mee wil zijn, moet je op zijn minst flexitariër – mooi woord voor gelegenheidsvegetariër – worden.

Wij zijn een generatie die geen honger, maar eetstoornissen kende. We groeiden op in een land waar als varkensvlees wordt gevreten, koeienvellen worden gedragen en kunstenaars die katjes zonder handschoenen pakken, worden neergeknuppeld. Toch is er wat veranderd. Waar men vroeger gewoon at wat de pot schafte, is de pot vandaag een politiek statement geworden. Met kookboeken als nieuwe manifesten. Waar de Bourgondische Belg steeds nogal gelaten stond tegenover De Revolutie, raken de gemoederen snel verhit wanneer het over eten gaat. Voedselgevechten en patattenoorlogen worden gewonnen en verloren, met de supermarkt als Tahrirplein van de vegetarische omwenteling, dixit Alexia Leysen, bezieler van Dagen Zonder Vlees. Naar verluidt zou het Antwerpse stadsbestuur zelfs overwegen ambtenaren in openbare functies te verbieden te eten. Obesitas is immers een ‘obediëntie’ als een andere.

Ik vraag me wel eens af of we ons een betere wereld kunnen eten, wanneer ik onze prachtige planeet weer eens aanschouw vanuit mijn privéjet. Die betere wereld is natuurlijk niet zo eenduidig. Het gerechtelijk apparaat koos wel al duidelijk kant en bracht de ‘aardappelbevrijders’, hier komt die, diep in de puree, door hen te veroordelen tot een effectieve gevangenisstraf wegens politieke moeskopperij. Of zoals Artikel 557 uit het Strafrechtwetboek beschrijft: “het roven van veldvruchten of andere nuttige voortbrengsels van de bodem die nog niet los van de grond zijn.” Het staat vast dat er nog heel wat geoogst, gevreten en gescheten zal moeten worden vooraleer we in het land van melk en honing zijn. In de tussentijd kan ik de rabiate vleeseters enkel maar op het hart drukken dat een biefstuk nooit lekkerder smaakt dan na een week linzen. Diegenen die na veertig dagen zonder vlees maar niet genoeg kunnen krijgen van het verkleinen van hun ecologische voetafdruk, raad ik aan de kat te degusteren. Dat beest vervuilt evenveel als een auto en eet al de vogels in mijn tuin op. De natuur zal ons hiervoor zo dankbaar zijn dat we eindelijk een degelijke zomer zullen krijgen. Smakelijk!

REWIND Het was in de zomer van 1998 – toen tekenfilms nog werkelijk op de tekentafel ontstonden – dat de Disneyfilm Mulan in de bioscoopzalen verscheen. De prent vertelt het verhaal van de eigenwijze Mulan die besluit haar lange lokken af te snijden en vermomd als man de plaats van haar oude vader in het Chinese leger in te nemen. Met hulp van de stuntelige huisdraak Mushu en de geluk brengende krekel Kriki, weet ze het Chinese keizerrijk van de ondergang en de Hunnen te redden. De film werd overigens beloond met talloze Annies, Globes en Oscars.

PAUSE Ik herinner het me nog goed: ik was een jaar of acht en bracht voor het eerst een bezoek aan de bioscoop in de koekenstad. Met mijn toegangsticketje in de ene hand geklemd en de hand van mijn meter in de andere, rolden we de met sterren bezaaide trap omhoog. Ik nam plaats in een immense, rode zetel, klaar om meegesleept te worden door de magie die Disney heet. Naast de geur van popcorn herinner ik me vooral nog de spetterende ontknoping: Mulan die met een vuurpijl de vervaarlijke Hunnen weet te verslaan.

PLAY Het buitenbeentje onder de Disney-prinsessen zal steeds in mijn geheugen gegrift staan als “mijn eerste keer”. Intussen is de Antwerpse bioscoop van eigenaar veranderd, zijn de zetels niet meer zo immens groot en heeft de overweldigende geur van popcorn een eerder misselijkmakende uitwerking. Daarnaast dreigt Mulans girl power verdrongen te worden door tutjes in roze en gele jurken. “The greatest gift and honor is having you for a daughter”, klinkt het in Mulan. Is dat niet de boodschap die we onze dochters zouden willen meegeven?

Almost Famous

REWIND Luide gitaren. Mannen met baarden. Vrijblijvende seks. Permanente zweetgeur. De hoogdagen van de muziekgeschiedenis en een tijd waarin mensen nog op straat kwamen voor dingen die er echt toe doen. Dat zijn de seventies. Dat is Almost Famous, de muzikale prent van Cameron Crowe waarin Kate Hudson een oscarnominatie bij elkaar heeft geacteerd. Beloftevol én sneu voor een actrice die daarna enkel opdook in kleffe romantische komedies. Centraal in de prent staat de sullige vijftienjarige William Miller die per toeval de kans krijgt een artikel te schrijven voor Rolling Stone Magazine (ja, de natte droom van elke muziekverslaafde met een pen in de hand). Hiervoor moet hij touren met Stillwater, een fictieve band die even goed ook Deep Purple had kunnen zijn. De wulpse, maar getormenteerde Penny Lane is groupie van dienst.

PAUSE Het begon allemaal in mijn late tienerjaren toen ik op een filmpje botste van de beroemde busscène. Na een debacle zijn de gekrenkte groepsleden stilzwijgend onderweg naar een volgende bestemming wanneer een bandlid plots Tiny Dancer van Elton John inzet. Enkele ogenblikken later zingt iedereen mee. O, wat een sfeer. Alsof muziek alle brokken tussen mensen kan lijmen, alles kan doen vergeten en zelfs dingen beter kan maken. En eigenlijk is dat ook gewoon zo.

PLAY Telkens voel ik me in de verkeerde tijd geboren en wil ik de levensfilosofie van Penny Lane toe-eigenen: niets serieus nemen en nooit gekwetst worden. Al falen we daar allemaal in. Wanneer in de eerste minuten Paranoid van Black Sabbath aanzwelt en even later ook Led Zeppelin ter ore komt, herinner ik mij meteen waarom deze film de moeite waard is. Dan laat ik me weer overhalen om een akkoordje te proberen op de gitaar die al maanden in een hoekje staat gedrumd. De seventies mogen dan wel over zijn, diep vanbinnen willen we allemaal een beetje almost famous zijn. Of gewoon dagenlang naar muziek luisteren.

Vertrouwen

Je kan aandelen kopen om ze daarna – hopelijk aan een hogere prijs – te kunnen verkopen. Jouw winst is dan het verschil tussen de aan- en verkoopprijs. Maar je kan ook geld krijgen van het bedrijf waarvan je een aandeel in bezit hebt. Een dividend, of een winstuitkering op een aandeel, is een deel van de winst van het bedrijf dat wordt uitgekeerd aan de aandeelhouder. Bedrijven keren een dividend uit aan de aandeelhouders om de winst die ze hebben gemaakt te verdelen over degenen die geld in hen hebben geïnvesteerd. Bedrijven kunnen ook kiezen om geen dividend uit te keren, of een hoger of lager dividend dan je op basis van de resultaten van de onderneming zou verwachten. Er kan zelfs een dividend worden uitgekeerd als er helemaal geen winst gemaakt is in het voorbije jaar. Waarom keren bedrijven wel of niet een dividend uit? En hoe zit het met de dividendpolitiek van enkele belangrijke bedrijven?

Wanneer een dividend wordt uitgekeerd, verlaat dit geld de onderneming definitief. Waarom zou een onderneming ervoor kiezen om geld uit de onderneming te laten wegvloeien, geld dat ze bijgevolg niet meer kan gebruiken? Ten eerste willen bedrijven aan beleggers het signaal geven dat het goed gaat met de onderneming. Zelfs als het eigenlijk niet zo goed gaat. Wanneer er bijvoorbeeld verlies is over het voorbije jaar, wil de onderneming het signaal geven dat de moeilijkheden maar tijdelijk zijn en kan ze dus ook een dividend uitkeren. Daarnaast kan er een probleem zijn wanneer bestuurders die geen aandeelhouder zijn, de onderneming runnen. De aandeelhouders kunnen wantrouwig worden: wat doen die bestuurders met ons geld? Gaan ze er wel goed mee om? Doen ze niet aan vriendjespolitiek wanneer ze contracten aangaan met andere bedrijven? Om het vertrouwen van de investeerders in het management te herstellen, kan de onderneming geld teruggeven aan de beleggers, in de vorm van een dividend dus. Zo is er minder geld beschikbaar in de onderneming dat door het management mogelijk slecht besteed zou kunnen worden.

Gaan bedrijven dan een heel groot dividend uitkeren wanneer er veel winst is, en een heel klein als het niet zo’n goed jaar was voor de onderneming? Nee, in de praktijk gaan bedrijven ernaar streven elk jaar een redelijk en stabiel dividend uit te keren. Beleggers willen namelijk liever elk jaar een beetje geld, dan in één jaar heel veel en in het volgende jaar niets. Ondernemingen gaan dus proberen in vette jaren geld te reserveren om in magere jaren ook een dividend te kunnen uitkeren. Bedrijven zullen er ook naar streven hun dividend jaarlijks lichtjes te laten stijgen om een positief signaal te geven aan de aandeelhouders over de toestand van de onderneming.

Fors dividend

Bedrijven gaan dus proberen een dividendniveau te vinden dat ze in de toekomst kunnen aanhouden. Wanneer de economie in een recessie zit en bedrijven onzeker zijn over de toekomst, zien we dat sommige bedrijven hun dividendpolitiek naar beneden toe gaan aanpassen. Ze willen er zich immers van verzekeren dat ze voldoende geld overhouden om de werking van de onderneming te verzekeren. Wanneer een onderneming zo’n knip in het dividend aankondigt, zijn de beurzen hier over het algemeen niet tevreden mee en zien we een terugval van de koers van het aandeel. Toen AB Inbev bijvoorbeeld in 2009 een verlaging van het dividend aankondigde, daalde de koers met maar liefst 7 procent.

Tot slot hebben we nog het meest besproken dividend van de voorbije weken, dat van KBC. KBC kondigde aan over het jaar 2012 een dividend van 1 euro per aandeel uit te keren. Dit is meer dan verwacht en de aandeelhouders van de bank zijn dus tevreden. Ook de Vlaamse overheid kan tevreden zijn: door de uitkering van het dividend moet KBC aan de Vlaamse overheid een coupon op de staatssteun betalen, naast de terugbetaling van de staatssteun zelf.

Volgens CEO Johan Thijs laat de financiële gezondheid van KBC opnieuw toe de aandeelhouders te vergoeden. Het bedrijf maakte 612 miljoen euro winst in 2012 ten opzichte van 13 miljoen euro in 2011. Het volgende jaar zal er dan weer geen dividend worden uitgekeerd, kondigt KBC nu al aan. De koersen reageerden positief op het nieuws van het forse dividend: de koers steeg boven de grens van 30 euro en behaalde zo haar hoogste koers in twee jaar. Het is normaal dat de koers van een aandeel stijgt wanneer de uitkering van een dividend wordt aangekondigd, zeker wanneer het dividend hoger is dan verwacht.

Voor nog meer informatie over de financiële markten moet je op de Investorday zijn. Een hele dag interessante lezingen en ’s middags een Networking Lunch met de aanwezige bedrijven. Voor meer informatie, surf naar www.capitant.be

Nieuwe stamcel maakt hartweefsel aan na hartinfarct

De Universiteit van Hasselt leverde onlangs een medische doorbraak. Onderzoekers isoleerden een nieuwe stamcel die blijkbaar nieuw hartweefsel kan aanmaken, namelijk ALDH+. Hoewel de tests voorlopig nog beperkt zijn tot varkens, zou het een uitstekende oplossing kunnen bieden voor een succesvol herstel van hartaanvallen bij mensen. Wanneer voor het eerst personen zullen worden getest is nog onduidelijk, zo stelt De Standaard. De resultaten van het onderzoek zijn terug te vinden in Cardiovascular Research.

Nieuwe behandeling voor zeldzame eierstokkanker

Onderzoek van het University of Arizona Cancer Center en het Medical Center in Phoenix wees uit dat een regelmatige dosis van het medicijn Selumetinib (AZD6244) een zeldzaam type van eierstokkanker kan stabiliseren of zelfs doen krimpen. “Dit is een mogelijk belangrijke doorbraak voor de Genecologic Oncology Group,” zegt John Farley, gynaecologisch oncoloog. “Momenteel zijn er gewoonweg geen heel goede behandelingen voor low-grade eierstokkanker, dus deze ontdekking opent deuren voor veel nieuwe mogelijkheden voor ons.”

Het mechanisme voor een optimaal geheugen: selectiviteit

Onderzoek suggereert al sinds de jaren ‘70 dat slaap belangrijk is voor ons geheugen, niet enkel voor het bewaren, maar ook voor het uitbreiden van kennis en motorische functies. Dit heet een slaapafhankelijk geheugen. Recent toonden Stickgold & Walker(2013) dit aan in het blad Nature Neuroscience. Datgene wat we zullen onthoudenwordt bepaald door selectieprocessen gestoeld op eerdere ervaringen. Die selectieprocessen vinden al plaats als we wakker zijn, en zorgen ervoor dat we tijdens onze slaap net die dingen onthouden die we al ‘gelabeld’ hadden als relevant.

Het koud hebben is zó 2012

Een team van Amerikaanse wetenschappers is erin geslaagd bij muizen enig gevoel van koude uit te schakelen. Eerder onderzoek wees al uit dat het ervaren van kou gerelateerd is aan het eiwit TRPM8 in de huid. De studie bestond erin de neuronen die het eiwit aanmaken uit te schakelen, met alle gevolgen van dien. De muizen waarbij dit gebeurd was voelden duidelijk nog warmte, maar liepen zonder problemen over extreem koude oppervlakten. Het nooit meer koud hebben, daar willen wij bij dwars best wel voor tekenen.

Cocktailfruitvliegjes

Een recent onderzoek wees uit dat vliegjes hun eieren het liefst in alcohol leggen wanneer ze vijandelijke aanwezigheid voelen. Dit omdat de wespen geen immuniteit voor alcohol hebben opgebouwd, en de vliegjes, die regelmatig rond rot fruit te vinden zijn, wel. Het is onduidelijk of mensen hetzelfde zouden moeten doen.

Het is niet zo moeilijk als het lijkt

Ik bevind me in een studentenkamer waar de 22-jarige Jane zich klaarmaakt voor haar wachtdienst. Ze werkt al enkele maanden voor de Zelfmoordlijn en plant haar diensten meestal een keer per week ’s avonds. Benodigdheden: drie uur tijd, een stabiele internetverbinding, een computer (in haar geval) en een vooropleiding van tien keer drie uur. Jane zelf verzorgt de chatdienst. Naast een telefonisch contact, kan je dus ook kiezen om te chatten bij de Zelfmoordlijn. “Veel mensen vinden dit toegankelijker,” zegt ze. “En ik moet toegeven: ik vind het zelf ook aangenamer om een gesprek te voeren waarbij je even kan nadenken over wat je gaat zeggen”. Het verbaast me dat de zelfmoordpreventie gewoon vanuit een studentenkamer gebeurt, maar een Centrum Preventie Zelfdoding-, of CPZ-gebouw is er niet. Wie telefonisch werkt, krijgt een eigen gsm en simkaart; de chatdiensten kunnen ook gewoon van op je eigen computer gebeuren. Dit alles bevordert de anonimiteit van de organisatie. Behalve haar ouders is er niemand uit Janes omgeving op de hoogte van haar vrijwilligerswerk. Zelfdoding is nog steeds een heel delicaat onderwerp dat slechts moeilijk kan worden aangesneden.

Zelfs als studente toegepaste psychologie en antropologie is deze keuze van vrijwilligerswerk niet evident. “Je opleiding is psychologie, maar weinigen denken eraan om aan zelfdodingpreventie te doen. Als je plots met échte situaties te maken krijgt, kan dat zwaar op je wegen. Maar dan moet ik toch even zeggen: het is niet zo moeilijk als het lijkt”. Tijdens de vooropleiding word je bekendgemaakt met een aantal gesprekstechnieken die je kan toepassen tijdens een gesprek. Je hoeft je dus helemaal niet zenuwachtig te voelen. Je kiest ook tijdens de opleiding op welk medium je je toespitst. Het examen is een telefonisch rollenspel. Nog even ter informatie: de Zelfmoordlijn is niet enkel voor mensen die kampen met gedachten aan zelfdoding. De vrijwilligers bieden ook een luisterend oor aan nabestaanden of vrienden van mensen met zelfdodingsgedachten.

Een normale shift duurt ongeveer drie uur. Tijdens die drie uur heeft Jane geen moment rust. Gemiddeld spreekt ze met twee à drie mensen per wachtdienst. Goede raad of tips geven is niet echt aan de orde. Het belangrijkste voor beide partijen is dat je als vrijwilliger goed luistert en de juiste vragen stelt. “Dat wil niet zeggen dat bellen naar de Zelfmoordlijn niets uithaalt” verwerpt ze mijn vragende blik. “Deze mensen bellen of chatten in een crisismoment en net op zo’n zwaar moment kunnen ze nog de moed opbrengen om hun verhaal te doen. Ik kijk enorm naar hen op. Ik ben echt blij als ik naar iemand kan luisteren en nadien kan denken: dit was een goed gesprek. Het is een opluchting om te weten dat je iemand toch tenminste meer tijd hebt kunnen geven.”

Het mes ter hand

Als ik vraag of ze het emotioneel niet zwaar vindt, geeft ze toe dat ze na haar shiften soms graag nog iets anders doet, zoals een film kijken of met vriendinnen afspreken. Toch weerhoudt het haar er niet van het werk te blijven uitvoeren. “Je haalt er veel voldoening uit, en ik voel me blij met de gedachte dat ik iemand heb kunnen helpen.” Ook voor de medewerkers van de Zelfmoordlijn is er trouwens een lijn die ze kunnen opbellen als ze zelf zwaarmoedig zijn geworden.

Ik kom te weten dat er soms mensen bellen die te kennen geven dat ze een mogelijk wapen in hun buurt hebben. Sommigen voelen zich beter als ze het bij zich hebben. Anderen leggen het in een andere kamer als Jane dat vraagt. “Er was eens een keer dat mijn gesprekspartner opeens weg was. Ik dacht meteen het ergste. Toen de partner enkele minuten later weer online was, bleek diens internetverbinding te zijn weggevallen. Ik kan je niet vertellen hoe opgelucht ik was.” Ons gesprek eindigt als Janes wachtdienst begint. Ik verlaat haar studentenkamer en ben zo onder de indruk dat ik die avond meteen de zelftest online doe.

Ik weet wat u denkt. U denkt: "Weer een nieuwe masteropleiding! Komen we met die Veiligheidswetenschappen van dwars 74 niet toe?" Maar dan vergeet u het heterogene karakter van onze dynamische maatschappij, waarin gender- en diversiteitstudies meer dan ooit actueel en nodig zijn. En trouwens, de master zit fijn in elkaar. België is nu bijna het enige land in Europa dat nog geen academisch ondersteund en goed uitgewerkt beleid heeft voor deze gebieden. Enter Joëlle Milquet. De minister van Binnenlandse Zaken en Gelijke Kansen vond dat het tijd was om een haalbaarheidsstudie over een masteropleiding in Gender en Diversiteit uit te voeren. Hoewel het aanvankelijk de bedoeling was om de opleiding over heel België te spreiden, leerde men snel dat een nationale samenwerking te ambitieus was.

De flexibele stam

Dit is het resultaat: het voorstel voor de nieuwe opleiding werd goedgekeurd. Vanaf het academiejaar 2014-2015 zal de Universiteit Antwerpen een interuniversitaire masteropleiding in Gender en Diversiteit aanbieden. Deze Vlaamse masteropleiding wordt aangeboden door drie hoofduniversiteiten (de Universiteit Gent, de Vrije Universiteit Brussel en de Katholieke Universiteit Leuven) en twee partneruniversiteiten (de Universiteit Antwerpen en de Universiteit Hasselt). De drie hoofdinstellingen zullen een hele nieuwe, officieel erkende masteropleiding met nieuwe vakken en daarvoor speciaal aangestelde docenten aanbieden. De partneruniversiteiten spelen ook mee, maar op kleinere schaal: ze bieden geen geheel nieuwe vakken aan.

De structuur van de opleiding valt uiteen in vier grote delen: vijftien studiepunten voor een ‘vaste stam’ van drie vakken die per hoofdinstelling verschillen, minstens vijftien studiepunten voor een ‘flexibele stam’ van drie keuzevakken die je aan eender welke (of alle) van de vijf universiteiten kan volgen, vijftien studiepunten voor de thesis en vijf à tien studiepunten voor een stage (afhankelijk van het soort stage dat u kiest: observatie vs. participatie). De Universiteit Antwerpen schemert door in de flexibele stam en biedt zes vakken aan (hoewel er over het literaire vak nog discussies zijn).

Struikelpunten

Tot zover lijkt alles in kannen en kruiken, maar toch blijken er nog enkele heikele punten aan het voorstel. Zo zijn er nog vragen over welke universiteit de inschrijvingen zou regelen, en natuurlijk is er nood aan een uniforme regeling die betrekking heeft tot de beoordeling van de studenten. Daarenboven komt nog het mobiele karakter van de opleiding. Het valt een beetje te bekijken of de student geneigd is om op nomadische wijze een studie voort te zetten. Hierop heeft Henk de Smaele een fijn antwoord klaar: “Laten we niet uit het oog verliezen dat een masteropleiding die zo opengetrokken wordt over heel Vlaanderen, waarvan de Universiteit Antwerpen een deel kan en mag uitmaken, iets heel positiefs is, niettemin in het kader van gender en diversiteit. Van elke instelling krijg je kwaliteitsvakken door kwaliteitsonderzoekers voorgeschoteld”. We gaan akkoord: het zou jammer zijn dat geografische locatie in een relatief klein gebied de studiekeuze van de student zou beïnvloeden. Dat druist eigenlijk in tegen de bedoeling van de masteropleiding. Er zijn, horen we later bij dwars, ook plannen om ‘tele-classing’ aan te bieden, een soort digitale videoles. Spannend, zeker omdat internetverbindingen en technologische snufjes het al eens af durven laten weten.

Ook opmerkelijk aan de opleiding is dat ze aan elke universiteit in een andere faculteit thuishoort. Dit heeft ongetwijfeld met het van nature interdisciplinaire karakter van Gender Studies te maken. In Gent en Brussel hoort ze bij Letterkunde, in Antwerpen bij Politieke en Sociale Wetenschappen en in Hasselt bij de Bedrijfseconomische Wetenschappen. In Leuven hebben ze het beestje nog geen naam gegeven. Professor de Smaele geeft me nog enkele woorden mee: “Dit is een soort van nieuw begin. Genderstudies heeft een complexe geschiedenis, ook binnenin de Universiteit Antwerpen. Eens de procedure voor deze interuniversitaire opleiding uniform is over Vlaanderen, kan het enkel maar een springplank zijn voor meer succesvolle en progressieve communicatie in onze samenleving”.

Ha, zult u nu zeggen, dat hebben we toch wel gehad, tegenwoordig. Meisjes en vrouwen mogen toch alles? Ze worden zelfs vaak bevoordeeld. Waar zijn we nog over bezig? Ik zie u al zitten. Armen stevig over de borstkas gekruist. Maakt niet uit of u man of vrouw bent. Kijk eens rond, zult u zeggen. Is er nog iemand die vindt dat vrouwen ongelijk behandeld worden? Minder kansen krijgen? U mag die armen stevig gekruist houden, wellicht zal niemand u ongelijk geven.

Vraag aan een groep studenten of er gelijkheid heerst tussen vrouwen en mannen en ze zullen 'ja' antwoorden. Vraag vervolgens aan diezelfde groep studenten wat er gebeurt eens ze tien jaar ouder zijn, werken, een partner hebben en aan kinderen denken – indien ze dat allemaal van plan zijn. Vraag vervolgens wat er gebeurt na het derde kind, of wanneer de twee carrières incompatibel worden, bijvoorbeeld omdat een van de twee carrières richting buitenland gaat. Vraag aan die studenten of de twee partners voor een evenwaardige job hetzelfde loon en dezelfde voordelen krijgen. En wie meer seksistische opmerkingen te horen krijgt; wie in eerste instantie als een bepaalde sekse gezien wordt, in plaats van als nieuwsanker. Om maar een voorbeeld te geven: mannen worden aangesproken met ‘professor’, vrouwen met ‘mevrouw’.

Goed, we kunnen nu discussiëren over de vraag wat vrouwen en mannen zelf willen en waarom we ons daar mee moeten moeien. Of waarom de overheid dat in regels zou moeten gieten. Al die quota, of dat gelijke kansenbeleid, afschaffen maar. Laat vrouwen toch maar doen, ze zijn geëmancipeerd genoeg om zelf keuzes te maken. Je dwingt ze bijna in een keurslijf van hoe vrouwen horen te zijn met al die gelijke kansen. Geldt eveneens voor mannen. Stel dat ze geen nieuwe man willen zijn? En als ze er een zijn, worden ze er nog voor gestraft ook.

Oké, maar wat doen we dan met het feit dat in de leeftijdscategorie van student tot pakweg veertig, de eerste doodsoorzaak bij vrouwen seksueel geweld is? Er sterven er niet veel, akkoord, maar kunnen we daarom die oorzaak over het hoofd zien? Is die niet van een andere aard dan overlijden door een auto-ongeval?

Dus dat feminisme. Feminisme is een ideologie, zoals het liberalisme of het socialisme. Een visie op hoe de samenleving is en zou moeten zijn. Het is zowel een wereldbeschouwing als een sociale beweging die de ongelijke (machts)verhoudingen tussen vrouwen en mannen aan de kaak stelt. Dat feminisme is ondertussen een huis met vele kamers, zoals we dat ook bij andere ideologieën kunnen vaststellen. Maar in al zijn facetten stelt het wel vragen bij de maatschappelijke ongelijkheid van mannen en vrouwen. Zolang u zelf bepaalde keuzes maakt, prima, mij niet gelaten. Maar het gaat om de gevallen waar die keuzes geen echte keuzes zijn, of waar er zelfs geen keuzes gemaakt worden. Waar dit een structureel gegeven is, ingegeven door ongelijke (machts)verhoudingen en deze ook weer in de hand werkt. Daar vervult het feminisme zijn rol. Het ziet er niet naar uit dat die snel uitgespeeld zal zijn.

Maandagavond, Borgerhout. Ik zit met mijn kotgenootje aan tafel en we eten zelfgemaakte risotto. De bel gaat, David staat voor de deur. “Where is the cook?” hoor ik hem vragen in de trappenhal. Wat later stapt hij de living binnen, Tupperwarepotje in de aanslag. In ruil voor 2 euro krijgt hij een paar scheppen rijst uit onze pan en na een korte babbel vertrekt hij weer. Een paar minuten daarna gaat de bel opnieuw. Dit keer komt Evelyne haar portie ophalen. De ingrediëntenkost is terugverdiend en wij hoeven niet twee dagen op rij hetzelfde te eten of op zoek naar plaats in het vriesvak – die er nooit is – om de overschotjes te stockeren. Morgen is ‘t iet nief.

Eat that, Jeroen Meus

Die voormiddag had ik een maaltijd aan mijn onlinemenukaart toegevoegd. Champignonrisotto met sperzieboontjes en peterselie. Daaronder kort een beschrijving van alle ingrediënten en of het een hoofd- dan wel bijgerecht was. Verder gaf ik op hoeveel porties ik over had, tegen welke prijs en tot wanneer geïnteresseerden konden ‘intekenen’. Iets na de middag accepteer ik met een mail de verzoekjes van twee nieuwe afhalers en we spreken via sms af voor die avond. Beiden kunnen gelukkig langskomen op mijn voorkeurstijdstip. De volgende morgen zie ik dat zowel David als Evelyne een dankwoordje hebben achtergelaten op mijn koksprofiel op thuisafgehaald.be.

Dit systeem is even simpel als geniaal. Het zet aan tot koken en net dat beetje extra je best doen omdat er mensen mee-eten. Ook is het fijn te lezen dat afhalers het lekker vonden en zo meer volgers aan te trekken. Voor afhalers zit de voldoening vooral in het feit dat ze hun maaltijden bij de buren kunnen afhalen. Zowel afhalers als koks kunnen koks volgen; je krijgt dan een mail wanneer die kok een maaltijd aanbiedt. Ook zijn zowat alle maaltijden die op het platform worden aangeboden goedkoper, verser en gezonder dan pizza, take away-noedels of frietjes. Dat is volgens Frances Van Assche, bezielster en woordvoerster van Thuisafgehaald in België, dan ook de reden waarom studenten mee zouden doen. Nog maar 23 lentes jong en vorig jaar afgestudeerd als taal- en letterkundige aan de UGent, herinnert ze zich van haar kotleven dat ze niet zwom in het geld; op het platform vind je al volwaardige maaltijden voor 3 euro.

Heleen De Moor, studente TEW en kotachtig op het Zuid, is erg enthousiast over het concept en haalde al verse pompoensoep af bij ChezBabette, een thuiskokkin uit de buurt. Omdat ze ’s avonds veel te doen heeft, komt het er niet gauw van zelf te koken. Ook ontbreekt er voorlopig een oven of microgolfoven in haar keuken. Binnenkort zou dat in orde moeten zijn, en dan kan ze via thuisafgehaald.be ook op zoek naar maaltijden die niet enkel op gasvuur opgewarmd kunnen worden. Vicenta Ferreira Pinheiro kent Frances via via en maakt al van bij de lancering gebruik van de site. Ze haalde al witlofsoep en gevulde aubergine met lamsgehakt, groentjes en pijnboompitten af. “Op zich ben ik niet zo’n slechte kok. Ik kook gewoon niet graag voor mezelf. Ik merk ook dat veel studenten die moeite niet doen, dat ze het teveel werk vinden, na een hele dag les. Nu studeer ik Communicatiewetenschappen in Antwerpen en woon ik thuis maar vorig jaar zat ik op kot in Gent en at ik vaak brol: fastfood, boterhammen of koeken.” Ze wijst op andere voordelen: “Het is ecologisch verantwoord want je produceert minder afval via het delen van maaltijden. Ook bespaart een thuiskok de afhaler een heleboel afwas. Toch niet onbelangrijk voor veel studenten.”

Vlaamse Belgen happen toe

De website bestaat bij ons sinds midden november. Vier maanden later maken meer dan 5.400 afhalers gebruik van het systeem en zijn er bijna 750 thuiskoks geregistreerd. In Nederland, waar Marieke Hart en Jan Thij Bakker het concept al in maart 2012 lanceerden, ging het ook heel snel. De initiatiefneemsters in België, Frances Van Assche en Adélaïde Ranjard, zijn blij met het succes. “We hadden hier wel op gehoopt natuurlijk, maar dat het net zo snel zou gaan als in Nederland, was onverwacht. De mentaliteit is hier toch anders. Belgen zijn iets terughoudender en minder open, wat banger om nieuwe dingen uit te proberen. De media-aandacht heeft natuurlijk wel veel gedaan. Elke keer nadat we in de krant verschenen of toen Frances figuur van de dag was in het programma Iedereen Beroemd op Een, waren er zo’n 300 registraties extra op twee uur tijd. Mond-aan-mond reclame werkt natuurlijk ook heel goed.” Omdat het succes van de Belgische Thuisafgehaald zo groot is, komt er heel wat bij kijken. Naast hun gewone banen nemen ze het werk voor de site er graag bij. Er staat immers nog wat op stapel. “Het eerste doel is uitbreiden naar Wallonië. We heten dan wel thuisafgehaald.be, omdat de site nu enkel in het Nederlands beschikbaar is, zijn de registraties onder de taalgrens dun gezaaid. We zouden ook graag sponsorcontracten met bedrijven afsluiten. Dat geld kunnen we dan gebruiken voor extra acties. Nu zijn we een non-profitorganisatie en verdienen we niets. We hopen dat het binnenkort voor bedrijven en andere projecten interessant wordt met ons in zee te gaan. Ten derde maken we ook werk van een app. Dan kunnen mensen onderweg, na hun werk of in de auto eten bestellen via hun smartphone.”

Er zijn stemmen die wijzen op het nefaste effect voor de horeca; klassieke (afhaal)maaltijdenverstrekkers zouden dit in hun portemonnee voelen. Wij denken dat de voordelen niet opwegen tegen de nadelen, die er inderdaad wel zullen zijn voor pizzaiolo’s, frietchinezen en sushibezorgers. Je leert mensen uit de buurt kennen, haalt meer voldoening uit koken en afhalers besparen op geld in plaats van op voedzaamheid. Wel steeds je eigen potje meebrengen!