Je zal het maar voorhebben: het ligt op het puntje van je tong en toch kan je er niet opkomen. Dat ene woord ontglipt je keer op keer. Ook dit jaar schiet dwars alle schlemielen in zulke navrante situaties onverdroten te hulp. Maandelijks laten we ons licht schijnen op een woord waar de meest vreemde betekenis, de meest rocamboleske herkomst of de grappigste verhalen achter schuilgaan. Deze editie vliegen we recht omhoog de lucht in met onze helikopter.
Deze kolibrie der vliegtuigen kan vanuit stilstand rechtstreeks opstijgen, landen en zelfs achteruitvliegen. Dit komt doordat de helikopter een verticale as heeft met bovenaan een rotor die aangedreven wordt door een motor. Bij het ronddraaien van de rotorbladen beweegt de lucht rond de bladen heen en dankzij een principe genaamd liftkracht kan de helikopter omhooggetild worden. Met een aangepaste rotor kan dit voertuig zelfs nog een extra speciale truc uitvoeren, namelijk een looping. Hiervoor moeten de rotorbladen wel extra sterk zijn en mogen ze niet buigen onder hun gewicht.
De eerste vlucht met een helikopter werd in 1907 gemaakt door een Franse fietsenmaker genaamd Paul Cornu. Zijn vlucht duurde nog geen twintig seconden en zijn helikopter had twee rotoren, net zoals de grote legerhelikopters nu hebben. Het standaardbeeld van een helikopter met één rotor werd echter al veel vroeger ontdekt in de schetsen van Leonardo Da Vinci. Deze homo universalis maakte in 1490 een ontwerp voor een vaartuig dat aangedreven door pure mankracht de lucht in zou vliegen. Da Vinci noemde dit ontwerp zelf geen luchtschroef, maar haalde zijn inspiratie uit, je raadt het wel, het Grieks (als je Latijn had gegokt, mijn excuses, je had één kans op twee). Deze helix pteron, oftewel ‘wentelvleugel’, had in de vijftiende eeuw nooit kunnen werken omdat het gewicht van het voertuig te zwaar was voor de kracht die de mens kon opwekken in deze constructie.
Vijf eeuwen later, daarentegen, zorgde de uitvinding van de motor ervoor dat het visionaire beeld van Da Vinci werkelijkheid werd. Voor de tweede keer in vijf jaar tijd schoot een fietsenmaker de lucht in. Het woord voor dit voertuig, namelijk hélicoptère, was al enkele decennia daarvoor vastgelegd door een Franse burggraaf, maar lijkt verdacht veel op Da Vinci’s ‘wentelvleugel’.
Ondanks het feit dat de afkorting van helikopter het woord “heli” is, is dat niet hoe je het woord officieel moet opsplitsen. Zoals je misschien al kon afleiden van het Grieks hierboven is de correcte splitsing “helico” en “pter”. Dit kan terug gebracht worden naar het Griekse helix, wat spiraal betekent, of helikos, wat het afgeleide adjectief daarvan is en dus spiraalvormig betekent. Het Griekse pteron is dan weer de basis voor het “pter” achtervoegsel in helikopter en dat betekent vleugel.
- Login om te reageren