Je zal het maar voorhebben: het ligt op het puntje van je tong en toch kan je er niet opkomen. Dat ene woord ontglipt je keer op keer. Ook dit jaar schiet dwars alle schlemielen in zulke navrante situaties onverdroten te hulp. Maandelijks laten we ons licht schijnen op een woord waar de meest vreemde betekenis, de meest rocamboleske herkomst of de grappigste verhalen achter schuilgaan. Deze editie het begrip ‘defenestreren’.
We zullen maar meteen met de deur in huis vallen: ‘defenestreren’ betekent iets of iemand uit het raam gooien. Het woord is een samenstelling van het Latijnse ‘de’ (van, uit) en ‘fenestra’ (raam, opening). Opgepast, de term heeft een specifieke betekenis. Wanneer je tijdens de blok bijvoorbeeld uit frustratie je cursus uit het raam slingert, ben je niet aan het defenestreren. Evenmin wanneer je de neiging hebt om je irritante kleine broer of zus erachteraan te smijten.
Het woord wordt uitsluitend gebruikt in de context van politieke ontevredenheid. Zo dateert de eerste beschreven defenestratie van de negende eeuw voor Christus. Ze staat op naam van Izebel, koningin van Israël, die haar eigen religie boven die van haar onderdanen stelde. Dat werd haar niet in dank afgenomen: ze werd gedefenestreerd, vertrappeld door paarden en tenslotte – om er zeker van te zijn dat ze wel echt dood was – opgegeten door honden. Smakelijk.
Tijdens de middeleeuwen werd defenesteren een populaire tactiek om korte metten te maken met een minder geliefde politieke figuur. In Lissabon, Praag en Leuven maakten zowel wereldlijke als geestelijke leiders vaak hardhandig kennis met de wetten van de zwaartekracht. Zo kieperde een woedende mensenmassa op 22 december 1379 verschillende rijke burgers uit de ramen van het stadhuis van Leuven. Minstens vijftien mensen kwamen op deze manier om het leven. Het incident staat nog steeds bekend als de ‘defenestratie van Leuven’. Tegenwoordig betekent iemand defenestreren gelukkig niet meer dat deze persoon te pletter wordt gegooid, maar wel dat hij of zij uit een bepaalde politieke partij wordt gezet.
Verder bestaat ook de term ‘zelfdefenestratie', ook wel ‘autodefenestratie', om aan te duiden dat iemand zelf uit het raam springt. Misschien herinner je je de vreselijke foto’s van 11 september 2001 nog wel, waarop mensen te zien zijn die uit wanhoop uit de ramen van het World Trade Center sprongen. Een beroemde ‘zelfdefenestreerder’ is Gilles Deleuze, een postmoderne Franse filosoof.
Bij deze ben je weer helemaal mee met het politieke jargon. Handig lijkt ons, met de verkiezingen die er zitten aan te komen. Al hopen we dat de ramen in het stadhuis toch maar gesloten blijven in oktober, voor alle veiligheid.
- Login om te reageren