DE TOEKOMST VAN ZOMAAR EEN DAK

Er zijn allerlei veranderingen aan de gang bij de pastorale dienst. De woorden “Zomaar een dak” zijn voor het eerst vernieuwd op de gevel sinds de jaren ’70 en ook de straat ervoor wordt nu heraangelegd als woonerf. Vooral belangrijk is de nieuwe islamitische gebedsruimte. De pastors of medewerkers zijn echter ambitieus en zien grotere plannen voor de toekomst. Voor we hierin duiken misschien eerst de vraag: wat is Zomaar een dak eigenlijk?

zomaar een wat?

Zomaar een dak werd in de jaren ’70 opgericht als pastorale dienst van UFSIA, de Universiteit van de Jezuïeten die ontstond uit de handelshogeschool Saint Ignace. Toen in 2003 UFSIA opging in UAntwerpen was het behoud van de pastorale dienst een van de voorwaarden. Als pastorale dienst houden de pastors zich vanuit een katholiek perspectief bezig met vragen omtrent zingeving, religie en betekenis die opkomen bij studenten en personeelsleden. Sinds tien jaar is er ook een medewerker die dit vanuit een islamitische invalshoek doet. Omdat ze religie beschouwen als iets dat verbonden is met alle aspecten van het leven, is de werking van de pastorale heel breed. Zo voorzien ze mee het studentenonthaal, staan ze op weekdagen overdag open als studieplek en kunnen in de avond studentenverenigingen gebruik maken van de lokalen voor hun activiteiten.

De werking van Zomaar een dak past binnen de actief pluralistische visie van UAntwerpen. In plaats van neutraal te zijn, kiest de universiteit om verschillende levensbeschouwingen een plaats te geven en de dialoog hiertussen te promoten. Zo is er ook een vrijzinnige dienst. Deze bevindt zich in een ander gebouw, maar ze werken wel samen, zo sturen ze als levensbeschouwelijke diensten een gemeenschappelijke nieuwsbrief uit.

ruimte voor bezinning

Bij de pastorale dienst is er ruimte voor bezinning en dat mag letterlijk genomen worden. Al voor het ontstaan van UAntwerpen was de dienst verantwoordelijk voor de Ignatiuskapel aan het Hof van Liere. Tijdens de advents- en vastenperiode organiseert de pastorale dienst hier elke dinsdag aangepaste vieringen van 12u30 tot 13u. Elk jaar rond Allerheiligen is er ook de in memoriam-viering voor overleden studenten, personeelsleden, familieleden en vrienden. Sinds 2021 bestaat de Narthex aan de ingang van de kapel. Deze ruimte is bedoeld voor spirituele bezinning over verschillende levensbeschouwingen heen. Als symbool hiervoor is er een houten boom waaraan studenten hun wensen of gedachten kunnen hangen in de vorm van papiertjes.

Wat er nu dit semester voor het eerst is bijgekomen, is een islamitische gebedsruimte. Deze gezellige ruimte, gedecoreerd met bidmatten gericht naar Mekka, bevindt zich op de tweede verdieping van Zomaar een dak. Voorlopig kunnen studenten hier enkel op dinsdag en vrijdag terecht, omdat er nog bewoning is op dezelfde verdieping. Het is de bedoeling dat dit uitgefaseerd wordt, waarna studenten hier elke weekdag zouden kunnen bidden. Het initiatief is er gekomen nadat de pastorale dienst opmerkte dat de stille ruimtes op UAntwerpen vooral gebruikt werden door moslims als plaats om te bidden. Vanuit hun actief pluralistische visie vindt Zomaar een dak dat gebedsruimtes die specifiek zijn voor een bepaalde religie een belangrijke aanvulling kunnen zijn op de bestaande neutrale stille ruimtes. Op de buitencampussen kunnen studenten vooralsnog enkel gebruik maken van de stille ruimtes om te bidden. Daar geven studenten aan dat dit geen handige situatie is, omdat deze stille ruimtes veel kleiner zijn dan die van de Stadscampus.

toekomst

Gert is alvast ambitieus wat de toekomst betreft: “Het huis heeft dringend een totale renovatie nodig, want er is nu al meer dan vijftig jaar weinig aan gedaan. Het gaat ook over de buitenmuren die niet meer geheel waterdicht zijn en het dak dat vernieuwd moet worden. Dat is een goede gelegenheid om na te denken of we dit gebouw enkel en alleen voor pastoraat willen blijven gebruiken, of dat we er iets anders mee kunnen doen in de geest van het actief pluralisme.” Wat hij dan voorstelt, is er een huis van levensbeschouwing van te maken in de brede zin, naar het voorbeeld van House of One dat momenteel vorm krijgt in Berlijn. Dit laatste gebouw zal onderdak bieden aan een kerk, een moskee en een synagoge. Elk met hun eigen aparte ruimtes, maar met een gemeenschappelijk deel in het midden. Zo behouden alle levensbeschouwingen hun eigen identiteit en promoten ze toch dialoog tussen elkaar.

Toegepast op UAntwerpen zou dit betekenen dat alle levensbeschouwelijke diensten hun onderdak zouden nemen in Zomaar een dak, waarvan de naam zou veranderen naar Quest. De inrichting zou dan zo zijn dat elke levensbeschouwing over eigen kantoren beschikt en de eigenheid kan bewaren, maar dat niet elke levensbeschouwing zich exclusief terugtrekt op een eigen terrein binnen in het huis. Ook benadrukken ze dat de twee zalen beschikbaar moeten blijven voor verenigingen. Zo’n groot project kan echter niet zonder de steun van de universiteit, zegt Gert. “Het zou een uniek project zijn in het Europese universitaire landschap en gezien de actualiteit ook bijzonder waardevol. Vandaar dat ik oprecht hoop dat de universiteit en alle levensbeschouwelijke actoren hierover mee willen nadenken en mee op de kar springen om het te realiseren.”