Kanaplav+Leydik
De jaren tachtig zijn terug van weggeweest: Stranger Things is het goudhaantje van Netflix, The Smiths-T-shirts gaan vlot over de toonbanken van tweedehandskledingwinkels en het is sinds kort sociaal aanvaard om studentensoirees bij te wonen in smaakloze trainingspakken. Waarom grijpt Gen Z terug naar de jeugdjaren van hun eigen ouders? Zijn we nostalgisch naar een periode waarin sociale media het zelfbeeld nog niet ondermijnden? Een interessante kwestie voor masterstudenten zonder thesisonderwerp, maar als doorgewinterde muziekliefhebber buig ik me liever over de revival van de eighties sound. Met een beetje goede wil kan je zelfs stellen dat As it Was van Harry Styles schatplichtig is aan de muzikale nalatenschap van de jaren 1980, maar doet haar naam graag eer aan en zet liever muzikale acts in de kijker die doorgaans onder de radar blijven. Neem nu het Wit-Russische Molchat Doma...
Molchat Doma, wat in het Russisch zoveel betekent als ‘leeg huis’, is een drietal uit de buitenwijken van Minsk dat oerdegelijke darkwave aflevert, een genre dat even duister is als de naam doet vermoeden. Darkwave kan gezien worden als het depressieve broertje van de new wave, een genre dat zelf niet bepaald positief in het leven staat. In het genre beperkt de instrumentatie zich doorgaans tot een dreunende bas, een strakke drumcomputer en hoekige synthesizers. De songteksten roepen een gevoel van ontvreemding op dat nog extra in de verf wordt gezet door de lo-fi-opnameapparatuur. De heren van Molchat Doma wijken niet af van deze formule die muziek oplevert die behoorlijk dansbaar is – als naar je schoenen staren in een mistige nachtclub tenminste je idee van een geslaagde avond is.
Wie goed naar de muziek van Molchat Doma luistert, hoort de invloeden van West-Europese newwavegrootheden zoals Depeche Mode, Joy Division en The Cure. De bandleden zelf zien het Russische Kino als hun grote voorbeeld, een band die vanaf de tweede helft van de jaren 1980 furore maakte met maatschappijkritische synthpop en postpunk. De idolatrie voor Kino verklaart waarom frontman Egor Shkutko het Wit-Russich, zijn moedertaal, inruilt voor het Russisch, een taal waar hij zich naar eigen zeggen beter in kan uitdrukken. Nu is het in de newwavescene gebruikelijk om het Engels links te laten liggen. In een ver verleden bestormden Grauzone en DAF het hemelgewelf met Duitstalige songteksten en het Franse Gwendoline en het Nederlandse De Ambassade namen onlangs nog platen op in hun eigen moedertaal, maar geen enkele taal leent zich beter tot het genre dan het Russisch. Shkutko maakt handig gebruik van de taal van Tolstoj om duisternis op te roepen: terwijl hij onverstaanbaar bromt in de strofes, schakelt hij in de refreinen over naar een heldere zangstem waar radeloosheid in schemert. Wie de songteksten in Google Translate gooit, leest de hersenspinsels van een sombere eenzaat in een mistroostige grootstad.
De muziek van Molchat Doma is de laatste jaren op het internet haar eigen leven gaan leiden. De band is uitgegroeid tot het boegbeeld van de doomerbeweging, een subcultuur die vooral aangehangen wordt door cynische jongemannen die zich afkeren van de westerse maatschappij. De band staat met stip genoteerd in gespecialiseerde doomerplaylists en op TikTok duikt hun muziek op in korte filmpjes die het leven in voormalige Sovjetmetropolen cultiveren. De band krijgt weleens het verwijt dat ze jongelingen in de armen van Vladimir Poetin sturen: het beeld dat ze schetsen van de voormalige Sovjet-Unie stemt namelijk overeen met de ideologie van de Russische president. Hun voorliefde voor brutalistische bouwwerken – een terugkerend element in hun artwork – kan eveneens gezien worden als een glorificatie van de Sovjetcultuur. Molchat Doma is weliswaar maatschappijkritisch, maar aangezien de bandleden jarenlang geen duidelijke standpunten innamen, hadden muziekliefhebbers het raden naar hun politieke voorkeuren. De keuze van de bandleden om niet op de barricaden te gaan staan is begrijpelijk als je weet dat hun geboorteland Wit-Rusland zogenaamd de laatste dictatuur van het Europese continent is. Toen de bandleden naar de Verenigde Staten verkasten om hun internationale carrière uit te bouwen, kwam er een einde aan hun stilzwijgen. Na de inval van de Russische troepen in Oekraïne keerden ze zich tegen het regime van Vladimir Poetin.
Molchat Doma is niet alleen op politiek vlak slachtoffer van zijn eigen succes. Het trieste dieptepunt is de TikTok-hype waarbij zelfverklaarde stylisten de inhoud van hun kleerkast de revue laten passeren op de tonen van het nummer Sudno (Boris Ryzhy), een wrange keuze als je het levensverhaal van Boris Ryzhy, de dichter waaraan het nummer is opgedragen, kent. Ryzhy is de Russische evenknie van Jotie T’Hooft, een getormenteerde ziel die met verslavingen en depressies kampte en op jonge leeftijd zelfmoord pleegde. Sudno (Boris Ryzhy) heeft dus in de verste verte niets met kleerkasten te maken. De ik-persoon in het nummer worstelt met suïcidale gedachten wanneer hij alleen in een donkere kamer zit waar het enige interessante voorwerp een glazuren bedpan (waar ‘Sudno’, wat evengoed ‘vat’ of ‘schip’ kan betekenen, wellicht naar verwijst, n.v.d.r.) blijkt te zijn.
Het werk van Molchat Doma leent zich dus niet voor online frivoliteiten. Luister bij voorkeur naar Molchat Doma tijdens een toch door een stedelijke no-gozone om de bezongen tristesse aan den lijve te ondervinden. Ik heb het deze zomer proefondervindelijk getest in een Franse grootstad. Het waren wel niet de vrolijkste veertig minuten van mijn leven..
- Login om te reageren