avondkout

het laatste woord

19/10/2020
🖋: 

Je zal het maar voorhebben: het ligt op het puntje van je tong en toch kan je er niet opkomen. Dat ene woord ontglipt je keer op keer. Ook dit jaar schiet dwars alle schlemielen in zulke navrante situaties onverdroten te hulp. Maandelijks laten we ons licht schijnen op een woord waar de meest vreemde betekenis, de meest rocamboleske herkomst of de grappigste verhalen achter schuilgaan. Deze editie het begrip ‘avondkout’. 

Twee decennia geleden vroegen man aan man en vrouw aan vrouw: “Zullen we straks even kouten?” Het moment om stoom af te blazen en bijpraten over de dagelijkse dingen des levens. Waar iedereen in die tijd hoge nood aan had, was een kout na een zware werkdag. Het kouten voltrok zich vanaf de namiddag zowel bij man als vrouw. De vrouw wilde onder vriendinnen roddelen over het overspel van de overbuurvrouw. Of ze gebruikte het welbekende excuus dat ze weer hoofdpijn had om haar hitsige man af te stoten. (Ze had immers al genoeg kinderen gebaard.) De man op zijn beurt zat al vroeg in de namiddag samen met zijn maten wat pintjes naar binnen te kappen om zijn teleurstelling te verdrinken, omdat hij weer niet gemogen had. Allebei wilden ze gewoon even weg van hun zagende partner, hun luidruchtige kinderen en alle verplichtingen die bij het huwelijk kwamen kijken. Jammer genoeg werden de werkdagen langer en verschoof het kouten van ’s middags naar ’s avonds. Zo ontstond de ‘avondkout’.  

De mannen moesten in hun huwelijk misschien vaak op hun kin kloppen, maar onder mannen werd er toegeleefd naar de dubbele betekenis van avondkout. Lange tijd was avondkout ook het recht dat een leenheer had om de bruid van zijn vazallen tijdens de eerste huwelijksnacht te ontmaagden. Tegenwoordig zouden we dat maar verjaard vinden en zijn we al ontmaagd vooraleer onze prins of prinses op het witte paard eindelijk ten tonele is verschenen. We hoeven voor eerste keer niet meteen het bed van de eeuwigheid in te duiken. 

Als we eens heel onbekrompen zouden denken, kunnen we de dubbele betekenis verbinden in een mooi samenhangend geheel. Jij en ik zouden vanaf nu na een avondkout, jouw avondkout kunnen inruilen voor mijn maagdelijkheid. Maar dat terzijde is er ook tragisch nieuws te melden over avondkout. Helaas is avondkout met uitsterven bedreigd in het Woordenboek der Nederlandse Taal. Ik doe dan ook graag via deze weg een warme oproep om het nieuw leven in te blazen. Schrijf je in voor het voortplantingsprogramma Avondkout. Dan kunnen we elkaar contacteren om gezellig nog eens af te spreken onder een stralende sterrenhemel van rechthoekige en gelijkbenige driehoeken, gewikkeld in een fleece dekentje, tegen elkaar aanliggend en omringd door een damp van geuren en warmte onder een laagje nachtelijkheid.