De examens komen er als een stoomtrein aan en dat wil veel dingen zeggen: studenten worden steeds ellendiger, de decibels op de Ossenmarkt dalen net zo snel als het kwik, en de bib is steeds vroeger volzet. De bibliotheek is namelijk voor veel studenten een baken van licht in deze donkere periode. Je kan er ontsnappen aan je rommelige kot of je luide buren, maar tegelijk is het ook een ontmoetingsplek om samen te studeren met je vrienden. Tijdens het studeren kijk je soms eens rond om te gluren naar je medestudenten, maar wie zijn de mensen die de bibliotheek écht draaiende houden? Ik zat samen met Rik Van Daele, hoofd van het Departement Bibliotheek en Archief aan UAntwerpen.
Van Daele studeerde Germaanse Talen aan KU Leuven en doctoreerde er over Van den vos Reynaerde. “Na mijn postdoc is het universitaire verhaal voor mij gestopt en ben ik in het lokaal cultuurbeleid gaan werken.” De bibliothecaris heeft al een lange loopbaan achter de rug, maar koos toch nog voor een carrièreswitch. Hij vertelt: “Mijn dochter heeft de vacature bij UAntwerpen gevonden. Op haar aandringen heb ik op 59-jarige leeftijd gesolliciteerd en ben ik op mijn 60e nog van job veranderd.” Het is de academische wereld die Van Daele altijd al prikkelde. “Ik heb het steeds fijn gevonden om in een universitaire omgeving te komen en met jonge mensen in contact te komen. Hoewel ik vaak tussen studenten zit, is dat contact niet altijd evident. Ik zit namelijk in tal van werkgroepen, waardoor ik vaak op verplaatsing ben.”
De bibliothecaris benadrukt het sociale belang van bibliotheken: “Ik heb altijd een passie gehad voor dit beroep omdat bibliotheken laagdrempelig zijn voor iedereen. Ze vormen de basis van de samenleving. Het is de plek waar kinderen leren lezen, maar er zijn ook grootletterboeken voor ouderen. Daarnaast zijn bibliotheken ontmoetingsplekken. Dat geldt voor publieke bibliotheken, maar ook voor onze universiteitsbibliotheken.”
Naast het warme sociale aspect van de bib, is er ook een big business die zich schuilhoudt achter de schermen. “De databanken zijn uitgegroeid tot verdienmodellen die stukken van mensen kosten. Het is niet evident om in deze tijden (denk aan inflatie, verhoogde drukkosten en firma’s die steeds happiger worden) te onderhandelen om die databanken betaalbaar te houden. Wij doen dat op Vlaams niveau met ELEKTRON vzw. Ons team E-info is nu aan het onderhandelen met die bedrijven om zo goed mogelijke voorwaarden voor de universiteit en de studenten te behouden.”
Die onderhandelingen zijn nog maar het tipje van de ijsberg aan karweitjes die zich achter de schermen afspelen. “Naast onze bibliotheek die studenten zien, is er ook het universiteitsarchief onder leiding van de universiteitsarchivaris. Dat bevindt zich in de talrijke gangen en ruimtes onder de Stadscampusbibliotheek. Daarnaast hebben we een team Bijzondere Collecties met onder andere historische boeken die gedrukt zijn tot en met 1830. Met de bibliotheek van het Ruusbroecgenootschap vormen we een erkende cultureelerfgoedbibliotheek. We verzamelen ook academisch erfgoed en we hebben onze eigen softwareontwikkelaar: Anet. Ten slotte is een van onze hoofdbezigheden catalograferen. Dat wil zeggen dat onze catalografen elk boek of voorwerp dat binnenkomt systematisch beschrijven zodat het kan opgenomen worden in onze catalogus.”
De circa 70 departementsmedewerkers vervelen zich duidelijk niet terwijl wij met onze neus in de boeken zitten. Toch maakt Van Daele ook tijd om na te denken over beleidsplannen. “Ik wil graag nog meer structuur en vastheid in de organisatie stoppen. Tot voor mijn aankomst waren de contacten met de faculteiten, mede door corona, niet altijd even structureel. We willen vanaf nu minstens één facultaire bibliotheekcommissie per jaar organiseren. Binnenkort zitten we bijvoorbeeld samen met Faculteit Rechten om te spreken over het verlengen en de eventuele stopzetting van bepaalde databanken. We hebben dat structureel opgebouwd zodat we contact hebben met de mensen die de databanken echt gebruiken”, licht hij toe.
Het sociale aspect van het bibliotheekwezen blijft een leidraad voor Van Daele. “We willen de participatie binnen de bibliotheek verhogen door een aantal doelgroepen mee te laten kijken naar onze werking en ons besluitvormingsproces. Voorlopig doen we dat vooral voor onze Bijzondere Collecties en ons Archief, maar we proberen daarin door te groeien.” Ook studenten worden actief betrokken. “Qua studentenparticipatie is er de Bibliotheekraad, waarin studentenvertegenwoordigers meedenken over ons beleid. We proberen ook altijd aanwezig te zijn op het Studentenoverlegcomité en vorig jaar hebben we een AUHA-enquête gedaan bij studenten om zo goed mogelijk naar hun mening te luisteren. Met sommige opmerkingen kunnen we makkelijk aan de slag, maar helaas is niet alle verandering gemakkelijk”, vertelt hij.
“Welzijn van personeel en studenten is voor mij een topprioriteit, maar dat is niet altijd evident om meteen iets mee te doen. Een andere prioriteit is de herinrichting van de bibliotheek op campus Drie Eiken. Dat is uiteraard een project van lange adem. Het gaat niet alleen om de bibliotheek, maar om een gebouw met leslokalen dat binnen enkele jaren volledig leeggemaakt moet worden. Ook de openingsuren kwamen vaak naar voren in de enquête. We doen ons best om die uit te breiden, maar daarbij moeten we rekenen op heel wat extra kosten voor personeel, bewaking en energie. Toch is het ons gelukt om te starten met een pilootproject op campus Middelheim, waar we vanaf 1 december tot 22u open blijven voor studenten”, vertelt Van Daele trots. Ook meer groepsplekken en meer ontmoetingsruimten voor studenten staan op het lijstje van zijn streefdoelen.
Ziezo, als je voortaan in de bibliotheek zit te studeren kan je fantaseren over de bezig heden die zich achter de schermen van de bibliotheek afspelen. Of het nu gaat over onder handelingen over de peperdure databank Springer Nature, of het vervoer van eeuwenoude manuscripten en beveiligde depots van Bijzondere Collecties, de bibliotheek is meer dan je denkt!
- Login om te reageren