NACHTVLINDERS

recensie

14/10/2025
 [NACHTVLINDERS] (© [Hanne Colémont] | dwars)

Op vijf november komt Nachtvlinders in de Belgische zalen, een gloednieuwe Vlaamse misdaadthriller met Aimé Claeys, Maaike Neuville en Matteo Simoni in de hoofdrollen. Nachtvlinders past daarmee in de rij van groots opgezette Vlaamse films die de kassa moeten doen rinkelen, zoals eerder Het Smelt, Zillion en Wil. Net als toen is de vraag waarmee we nu eigenlijk te maken hebben, los van alle hype. Strikt genomen zijn het films die gemaakt zijn om poen op te brengen, maar dat commerciële principe geldt ook voor de tweejaarlijkse film van Christopher Nolan of die met Leonardo Di Caprio. Die boeten zelden in aan kwaliteit. Aan welke standaard is Nachtvlinders dus eigenlijk onderhevig? 

Vaak is het eenvoudig om dit soort Vlaamse films erg kritisch te benaderen, en Nachtvlinders vormt geen uitzondering. Je kan de film aanpakken omwille van een typerend soort gebrek aan geloofwaardigheid. Antwerpen vormt de achtergrond voor een chaotische en donkere samenleving in verval – symbolisch voor de toestand van het hoofdpersonage van Aimé Claeys − maar kan in die zin de vergelijking met pakweg Martin Scorsese’s New York uit Taxi Driver helaas niet aan. Het lijkt erg streng Nachtvlinders aan Taxi Driver te toetsen en hoewel dat inderdaad misschien een beetje ongerijmd is, kan het ook helpen om net de verschillen te onderscheiden. In dit geval kan ik alleen afleiden dat er in Nachtvlinders veel andere zaken zijn om van te genieten.
 
De opbouw van de scènes bijvoorbeeld. Regisseur Indra Siera – voorheen enkel actief in series – blijkt garant te staan voor een creatie van intrige in doodgewone zaken. Er is altijd een spel aan de gang, iets wat men in vaktermen ‘cinema’ noemt. Het lijkt vanzelfsprekend, maar blijft iets dat vaak als eerste verloren gaat in het zoveelste drama: elke vorm van mise-en-scène ontbreekt, behalve dan die steeds terugkerende statische shot van twee personen aan een tafel in een eetkamer. In Nachtvlinders valt telkens opnieuw veel te lezen in wat eenvoudige expositie zou kunnen zijn. Het is iets wat bijzonder fris aanvoelt in een context van gekende Belgische acteurs, gezien het uitzonderlijke karakter.
 
Het is dan ook wanneer in Nachtvlinders zaken expliciet worden uitgesproken dat de magie en immersie worden verbroken, maar dat is te weinig om de weg van een negatief oordeel in te slaan. De echte waarde van deze film bevindt zich ook niet in het plot. Ik voelde een grote sympathie voor Maaike, Aimé, Matteo, Carry, de Cowboy en voor de politieagenten wier namen me ontschieten. Dat lijkt me nog altijd het gevolg van een kundig regisseur, die speelgelegenheid gaf aan competente acteurs.
 
Ik denk dat ik iets ergs moois heb gezien, mankementen of niet. En ik ben zeer benieuwd om te weten hoe deze film bij andere mensen binnenkomt. Dat laatste is misschien wel het grootste compliment dat ik de film kan geven.