stof om over na te denken

bundeltje geweven

Ofwel heb je het nooit opgemerkt, ofwel heb je dat kriebelende etiketje in de zij van je T-shirt al afgeknipt. Want zeg nu zelf: wat heb je eraan om te weten uit welke bestanddelen dat kledingstuk bestaat? Als je morst met die aardbeien, vraag je aan de moeder des huizes wel om haar magie te laten werken op die vlek. Het is nochtans nuttig om, nog voor de kassierster het prijsticketje scant, een kijkje te nemen naar dat bundeltje stof binnenin met getallen en moeilijk te ontcijferen tekens.

Handig om weten voor je begint, is dat het materiaal niet hetzelfde is als de weefstructuur. Zachte katoensatijn en ruwere jeans mogen dan helemaal verschillend aanvoelen, de stof blijft hetzelfde. Door katoen dichter op elkaar te weven en meer draden per vierkante centimeter te gebruiken, wordt de stof glad en glanzend. Voor jeans wordt een keperbinding gebruikt die het katoen soepel en sterk samenhoudt.

duurzaamheid

Katoen en polyester nemen wereldwijd de meeste plaats in in onze kledingkasten. De ene gaat al wat langer mee dan de andere. Al duizenden jaren cultiveren mensen de katoenplant, te herkennen aan de witte pluchen bol. Na het spinnen tot draad wordt er een ademend en veelzijdig textiel mee vervaardigd. Een kilo katoen telen vraagt om ongeveer 10.000 liter water en doordat de plant ziektegevoelig is, loopt het gebruik van pesticiden hoog op. De jeansbroek die je aanhebt, bestaat uit 7000 liter water en 325 gram insecticiden.

Polyester werd een mirakelstof genoemd na de Tweede Wereldoorlog. In 1941 patenteerden twee Britse wetenschappers PET, de basis van de vezel waaruit polyester en varianten worden gemaakt. Tien jaar na deze ontdekking keek de Amerikaanse bevolking voor het eerst met grote ogen naar de stof die kreukvrij, goedkoop en krimpvast was. Het synthetische textiel is een product van ruwe olie en heeft voor het productieproces ook energie uit fossiele brandstoffen nodig. Deze grondstoffen zijn niet duurzaam, maar het fabriceren van polyester vergt wel minder water en chemicaliën dan katoen.

wiens belangen?

Bij het schrijven van dit artikel ging ik op zoek naar betrouwbare cijfers van de vervuilende textielindustrie. Na uren scrollen en klikken, kwam ik tot de vaststelling dat er veel verschillende gegevens en beweringen bestaan, en de afkomst daarvan soms maar één van mijn twee wenkbrauwen omhoog hijst. Zo stootte ik op de Higg Index. De non-profit organisatie Sustainable Apparel Coalition creëerde de index in 2012 opdat kledingbedrijven vrijwillig hun eigen duurzaamheid in scores zouden meedelen. Hoe kan je echter gegevens vertrouwen die niet onafhankelijk gewonnen zijn? Deze methode houdt de mogelijkheid open voor bedrijven om greenwashing in stand te houden: ze beweren dat ze groen zijn, maar eigenlijk zijn ze dat niet.

Een andere non-profitorganisatie die de bekendste grondstoffen voor kleding indeelt naar schadelijkheid voor mens en milieu is Made-By. Dit team wil de industrie ondersteunen met strategische ontwikkelingen voor bedrijven en publiceert lijsten met gegevens. Echter, volgens textielbedrijven als Woolmark en Ecological Textiles is Made-By te streng en baseert het zich op verouderde gegevens.

jouw eigen kleerkast

Welke stoffen nu het meest het milieu vervuilen, is dus niet altijd even duidelijk. Een duurzame kleerkast bouw je nog steeds het best op door tegen het Primark effect in te gaan. De term spreekt waarschijnlijk voor zich: we kopen voor weinig geld te veel kleding die te snel in de vuilnisbak belandt. Beter is het om te investeren in minder, maar kwalitatieve jeansbroeken. Kennis van stof kan je ook gebruiken om na te gaan waarvoor een kledingstuk kan dienen. De kans is groot dat je het niet gaat dragen wanneer het textiel niet bij je doel past. Ademend linnen is te koud op de Noordpool en wol gaat wat warm voelen op vakantie ter hoogte van de evenaar.

Ruilen, herstellen of stukken aanpassen zorgt ook voor een kleinere ecologische voetafdruk. Sommige winkelketens organiseren acties waarbij je een kilo afgedankte kledij kan inruilen voor een tegoedbon. Als je voor je aankoop al aan recyclage denkt, kijk dan even na of jouw truitje uit een gemengde stof bestaat. Een mengeling van katoen en polyester is veelvoorkomend omdat de stof sterker en kreukvrij is, maar dit maakt hergebruik van materiaal zeer moeilijk.

Het probleem van monocultuur van gewassen kan je tegengaan door voor andere planten te kiezen. Hennep en brandnetel zijn bovendien van nature sterk genoeg om zonder kunstmest en bestrijdingsmiddelen te groeien. In tegenstelling tot veel kunststoffen, verliezen stoffen op basis van planten trouwens geen microplastics, kleine deeltjes plastic die we moeilijk kunnen opvangen en die in de zeeën en oceanen belanden, in de wasmachine. De textielindustrie evolueert snelt. Houd een oog open voor nieuwe stoffen, ontwikkelingen en oplossingen tegen plastic.

raakt je koude kleren

Wat je draagt heeft een grote invloed op jou, het milieu en de mode-industrie. Het is niet altijd eenvoudig te streven naar bewust koopgedrag, maar met een kritische blik even stilstaan bij dat kleine ticketje is al een stap dichter naar een wereld met schonere kleding.