een alternatieve kijk op de Amerikaanse wapenwetgeving

Na de herexamens stapte ik op het vliegtuig richting Seattle, Washington. Zuslief is sinds drie jaar getrouwd met een Amerikaan, die ook nog eens politieagent is, en woont sinds twee jaar in de USA. Ik vond het tijd om een bezoekje te brengen en de naaste familiebanden weer eens aan te halen. Mijn schoonbroer is een rasechte Amerikaan, een conservatief, een Republikein en je raadt het al: hij stemde op Trump.

Als politieagent in de Verenigde Staten kan je ook moeilijk anders. Politieagenten worden over het algemeen meer gesteund door de Republikeinen dan door de Democraten en wat de afgelopen verkiezingen betreft: alles beter dan Hillary Clinton in het Witte Huis, was de heersende opvatting onder ‘rechts’. Dan is de keus snel gemaakt, als je een politieagent bent.

wapens

Op een avond liet mijn schoonbroer (27) me zijn dienstwapen zien, een Colt AR-15. Hij vertelde er ontzettend gepassioneerd over en ik wilde graag meer horen, dus vroeg ik hem naar de andere wapens in zijn collectie. Ik veronderstelde dat hij er een stuk of vier in zijn bezit zou hebben, maar enkele ogenblikken later lagen er maar liefst dertien vuurwapens in de woonkamer: elf geweren en twee handpistolen.

Vuurwapens zijn een onderdeel van de Amerikaanse cultuur,
hoe cru dat misschien ook mag klinken.

Er lag een Norinco Mak 90 bij die hij vanuit China had laten verschepen. Een ander wapen, een Rifle Dynamics 703 (RD-703), had hij samengesteld met onderdelen die hij vanuit Bulgarije, Slovenië en Kentucky had laten komen. Je kunt die overigens niet zomaar met de post laten komen, daar zitten een aantal wettelijke restricties aan, maar dat terzijde. Het moge duidelijk zijn: mijn Amerikaanse schoonbroer is een ware ‘wapenhobbyist’. Dit deed mij beseffen dat vuurwapens in de VS veel meer zijn dan alleen een middel om jezelf te verdedigen. Vuurwapens zijn een onderdeel van de Amerikaanse cultuur, hoe cru dat misschien ook mag klinken. Daarover later meer, eerst wat Amerikaanse geschiedenis.

vrijheid

De meeste lezers van dit artikel zullen ongetwijfeld weten dat het recht om wapens te bezitten verankerd is in de grondwet van de Verenigde Staten. Toch klopt dit niet helemaal. De grondwet van de Verenigde Staten (United States Constitution) is de hoogste wet van het land en bevat zeven artikels. De eerste drie beschrijven bijvoorbeeld de scheiding der machten (wetgevende, uitvoerende en gerechtelijke). Deze grondwet is sinds 1789 van kracht en is sindsdien meerdere keren 'gewijzigd'. Hoewel de originele grondwet van kracht bleef, werden er 27 wijzigingen (amendementen) aan toegevoegd. De eerste tien wijzigingen, ook wel 'Bill of Rights' genoemd, beperken de macht van de federale overheid en hebben betrekking op de individuele bescherming van vrijheid en gerechtigheid.
Het eerste amendement bevat de vrijheid van religie, meningsuiting, pers, etc. Het beruchte tweede amendement beschrijft o.a. de vrijheid om vuurwapens te bezitten en te dragen. Dit tweede amendement was gebaseerd op de Engelse Bill of Rights uit 1689, waar het werd beschreven als het natuurlijke recht tot zelfverdediging, en weerstand tegen onderdrukking.       

Conservatieven vallen maar wat graag terug op de beginselen van hun democratie − anders werden het ook geen conservatieven genoemd. Aan het einde van de 18^de eeuw was het best te verantwoorden om een dergelijk artikel in de grondwet op te nemen. De Verenigde Staten van Amerika kenden toentertijd enkele tientallen staten. Meer en meer staten voegden zich bij deze coalitie, maar de inwoners ervan hadden nog geen vertrouwen in het federale leger. Het tweede amendement was geboren. Je vraagt je nu misschien af: "hoe is het in hemelsnaam te verantwoorden dat een dergelijk artikel tegenwoordig nog altijd van kracht is?" Begrijpelijk, als je het vanuit Europees perspectief bekijkt. Overigens verschilt de wapenwet per staat, California en New York hebben een wapenwet die vergelijkbaar is met de onze.

Ik confronteerde mijn schoonbroer met mijn bevinding over de Amerikaanse cultuur. Hij was het niet met me eens. “In de eerste plaats zijn vuurwapens om jezelf te verdedigen, dat valt niet te ontkennen. Het is je recht als mens om jezelf te verdedigen, het is niet aan de overheid te bepalen hoe je dat doet. Als dat wel gebeurt dan nemen ze je vrijheid af.” Mijn schoonbroer had mij niet duidelijker kunnen laten blijken aan welke kant van de scheidslijn zijn politieke voorkeur ligt. 

“Het is je recht als mens om jezelf te verdedigen,
het is niet aan de overheid te bepalen hoe je dat doet.”

Zijn woorden zetten mij aan het nadenken, zonder direct te oordelen. Want ik had natuurlijk ook kunnen denken: Gast, word wakker. Je leeft niet meer in de achttiende eeuw. Maar mijn hersenspinsel deed mij beseffen dat de conservatieve Amerikaan een ander vrijheidsbegrip kent dan wij in Europa, en ons vrijheidsbegrip zal ongetwijfeld verschillen van het vrijheidsbegrip in China, Israël, Saoedi-Arabië of welk land dan ook. Sowieso heeft de conservatieve Amerikaan weinig op met overheidsinterventie in de samenleving. Je kijk op de wereld heeft ontzettend veel te maken met waar je geboren wordt en opgroeit.

Een ander voorbeeld die de afwijkende gedachtegang illustreert in conservatief Amerika, is terug te vinden in de interpretatie van ‘vrijheid van meningsuiting’ of ‘freedom of speech’ zoals het in de VS wordt genoemd. “Er is niks mis mee om te zeggen dat alle zwarten/moslims/latino’s gedood zouden moeten worden. Niet dat ik dat zou willen, maar je doet er die mensen geen pijn mee. Het wordt anders wanneer je zegt een etnische groep te willen vermoorden en daartoe anderen oproept. Dan zet je aan tot haat en voelen ze zich bedreigd.” Opnieuw het besef. De grens tussen vrijheid van meningsuiting en haatzaaierij is in de VS wat verder opgetrokken ten voordele van de vrijheid. 

respect

Zoals eerder aangehaald lijken we in West-Europa maar weinig te snappen van de Amerikanen en hun wapenwetgeving. Onze afkeer voor deze wet, wat dus eigenlijk een amendement is, wordt naar mijn idee met name door de media gevormd. Een huilende Obama die pleit voor een strengere wapenwet na het bloedige schietincident in Newton (2012), is een enkel voorbeeld. Natuurlijk is het ook moeilijk, zo niet onmogelijk, om positief te berichten over objecten die ontwikkeld zijn om mensen te doden. Maar mocht je eens echt cultuur willen opsnuiven in een van de Verenigde Staten waar de wapenwet nog stamt uit de 'goede oude tijd', stap dan eens een overdekte schietbaan binnen. Zonder al te veel problemen kun je een handpistool afvuren. Oké, je moet je wel legitimeren en een paar keer je handtekening zetten waarmee je aangeeft akkoord te gaan met hun veiligheidsregels, maar in wezen is dit te vergelijken met het accepteren van het cookiebeleid van een website.

Later nam mijn schoonbroer mijn zus en mij mee naar een open plek in het bos waar hij een soort schietschijf plaatste. Vanaf een meter of 50 mochten we gaan richten en vuren. Dit keer niet met een handpistool, maar met enkele van de geweren die op de bewuste avond over de woonkamer verspreid lagen. Het voelen van de krachtige weerslag van een rifle tegen je schouder, is niet echt te beschrijven. Eigenlijk zou je dat zelf moeten ervaren. Overigens is het richten en raak schieten met een geweer veel eenvoudiger dan met een handpistool. Hollywood-films doen je geloven dat je een handpistool met één hand kunt vasthouden, maar de eerste paar keer dat je een dergelijk wapen afvuurt kan het raken van objecten op vijf meter afstand nog lastig zijn, ook al houd je het pistool met twee handen vast.   

Afgelopen september heb ik de voordelen van het Tweede Amendement van de Bill of Rights mogen ervaren. Echter heeft dit mijn mening omtrent het vrije bezit van vuurwapens niet veranderd, ik blijf er tegen. Desondanks respecteer ik mijn schoonbroer en zijn gedachtegoed. Sowieso is hij een van de tofste personen die ik ooit heb ontmoet, en ik had hem nooit echt kunnen leren kennen als ik niet met hem in dialoog trad. Ik wilde weten waarom veel conservatieven zo star vasthouden aan het recht om wapens te bezitten, en daar ben ik nu achter. Daar had ik nooit achter kunnen komen als ik hem meteen had veroordeeld en af had gewezen op basis van zijn, in mijn ogen, afwijkende mening. Want ondanks de vele verschillen is er in ieder geval één ding dat we wél delen met (conservatieve) Amerikanen: de vrijheid van meningsuiting.  

[1] Liberalen in de VS zijn de Liberals. In tegenstelling tot liberalen hier, zijn liberals in de VS juist voor meer overheidsinterventie in de samenleving.