un pour tous et tous pour un!

de wereldverbeteraar

09/03/2019

De mug die om je oor zoemt als je probeert te slapen toont geheel onbaatzuchtig aan dat je nooit te klein bent om een wereld van verschil te maken. In de aula komt de student in aanraking met kleine en grotere problemen uit het dagelijkse leven: gebrek aan koffie, verloren versnaperingen en professoren die zijn vergeten hoe het is om student te zijn. Van tijd tot tijd nemen de frustraties zo’n proportie aan dat de toogfilosoof uithangen in een troosteloos bruin café niet meer volstaat. In elke dwars kaart de wereldverbeteraar daarom een concreet probleem aan uit het studentenleven. Oplossingen groeien immers soms gewoon aan de bomen, als je maar naar boven durft te kijken om ze op te merken.

Bij groepswerken bots je voortdurend op bepaalde types van medestudenten: hij die niet komt opdagen, zij die alles naar zich toetrekt en niet kan loslaten en degene die zich aan geen enkele van de deadlines kan houden. Samenwerken komt vaak neer op het overleven van een intensief verblijf in de hel op aarde. Deze survivaltocht is pijnlijk, frustrerend en haalt keer op keer het bloed van onder onze nagels. Echt verbazingwekkend is dat misschien niet. Vele lichtjaren geleden al, in het middelbaar, stuurde mijn leerkracht ons steevast op het pad der Franse testen met de zegening: “Ieder voor zich en God voor ons allen!” Steeds meer trekt onze samenleving echter het bovennatuurlijke jasje uit, waardoor iedereen moederziel alleen in de ijzig koude wind achterblijft, overgelaten aan zijn eigen lot.

Maar wanhoop niet: de homo sapiens heeft al meermaals op evolutionair vlak bewezen uitermate capabel te zijn in het zich aanpassen aan nieuwe omstandigheden. Anno 2019 heeft de drang om te overleven zich vertaald in het zich warm induffelen in een dikke laag van individualisme. In onze American Dream-maatschappij ben je zélf verantwoordelijk voor je succes en de beste strategie om dat te bereiken, is door iedereen voor je kar te spannen of om zij die mogelijk in je weg lopen genadeloos aan de kant te duwen. Samenwerken wordt dus ten sterkste afgeraden voor zij het willen halen. Met andere woorden: een spreekwoordelijke kus van de juf en een bank vooruit voor iedereen die het ellebogenwerk onder de knie krijgt en zo het eenzame plekje aan de top in zicht krijgt. 

De blitzkrieg der individualisering heeft ook de studenten soldaat gemaakt en bezet ondertussen alle regionen van het Hoger Onderwijs. Er zullen ongetwijfeld nog zeldzame schapen in wolfskleren rondgrazen in het universitair landschap, maar ze letten wel op dat ze hun hoofd niet boven het maaiveld uitsteken. De gevolgen zijn immers gekend, de bloederige beelden als stille getuigen op ieders netvlies gebrand: verscheurd door de wolven en aasgieren. Deze laten onvermijdelijk een spoor van vernieling achter op hun zoektocht naar samenvattingen, waarbij ze over lijken gaan. ‘Ieder voor zich’ is de modus vivendi die het gehaald heeft in de wandelgangen van Universiteit Antwerpen. Waarom zou je ook uit jezelf je notities delen met iemand waarvan je nog nooit gehoord hebt – laat staan dat je diens gezicht herkent van in de aula – als het enige wat telt die ene intellectuele soloprestatie op het moment van het examen is? 

 

Er zijn zo van die mensen die woordeloos ‘dance for me puppets, dance!’ kunnen uitroepen, puur op basis van charisma of een gezonde dosis schrikbewind.

Waarom zou je ook koffie gaan halen of de functie van porder op je nemen voor je medestudent(e), geveld door oververmoeidheid, als een in slaap vallende buur in je voordeel kan spelen wanneer je professoren een mooie Gaussverdeling in de punten nastreven? Idealisten zouden kunnen beweren dat groepswerken laten zien dat je samen sterk staat en met twee meer weet dan alleen. Daarentegen weet iedere student(e) ook wel dat die opgelegde samenwerkingsverbanden alleen maar goed zijn om tot het besef te komen dat handelen naar je frustraties die twelve years in Azkaban niet waard zijn. Hoogst zeldzaam zijn de gevallen waarin levenslange vriendschappen worden gesmeed, of de tot samenwerken veroordeelde groepjes zich het befaamde motto toe-eigenen van één van de meest succesvolle trio’s uit onze geschiedenis: “Un pour tous et tous pour un!”

Nochtans zijn de werkgevers die in een vacature neerpennen dat ze op zoek zijn naar iemand die egocentrisch en liefst zo anti-altruïstisch mogelijk is, eerder de uitzondering. Met mensen op een minimaal niveau kunnen samenwerken is immers een basisvaardigheid die meestal toch bijzonder geapprecieerd wordt. Van goede daden verrichten hoef je bovendien niet per se het gevoel te krijgen dat je uitgeperst wordt door iemand die ‘gewoon het spel speelt’. Niet (alleen) in de Temptation Island-betekenis, maar meer algemeen het spel des levens. Er zijn zo van die mensen die woordeloos ‘dance for me puppets, dance!’ kunnen uitroepen, puur op basis van charisma of een gezonde dosis schrikbewind. Wat wij studenten nodig hebben is een veilige ruimte waarin niet het individualisme, maar 'wederzijds eigenbelang' centraal komt te staan; een plek waar je je eigen voordeel kan opzoeken zonder dat van anderen te schaden. Als Universiteit Antwerpen de handelsplaats Goede Daden opricht, kunnen we voortaan vrolijk en gezwind de drie musketiers achterna.

Deze bazaar, centraal in Antwerpen gelegen, is dan the place to be voor alle studenten met kleine en grote noden en behoeftes, variërend in aard en dringendheidsgraad. De gezellige drukte van de ruilhandel die hier heerst, ademt de sfeer van gelijks- en eensgezindheid uit. De stemmen die een overeenkomst trachten af te sluiten, smelten samen tot het gegons van het mantra ‘samen sterk!’ Niks te gek of je kunt het hier vinden: dringend nood aan een samenvatting voor dat ene buisvak? Misschien loopt er hier wel iemand mee rond die even wanhopig op zoek is naar een tampon! Een crossroad demon hoeft er voor een snel dealtje niet meer aan te pas te komen. Je ziel mag je houden, alsjeblieft en graag gedaan. Een complimentje in ruil voor een condoom, het hoeft niet eens veel te kosten allemaal. Ook een troostende knuffel, Tipp-Ex, feedback op een paper en menselijke spellingscorrectors zijn steeds in de aanbieding. 

Zo kan iedereen aan den lijve ondervinden dat ‘it’s the small everyday deeds of ordinary folk that keep the darkness at bay… small acts of kindness and love’. Het studentenleven wordt op slag een stuk draaglijker; een samenwerkingsgezinde studentenwereld is geboren.