STUDENTENRADEN GEWIKT EN GEWOGEN

Dat Oleksii Zahreba onderzoek deed naar studentenraden is geen toeval. In het verleden heeft hij meerdere leiderschapsfuncties bekleed binnen de International Association for Political Science Students (IAPSS) en zijn bachelorscriptie ging over betrokkenheid van studenten bij internationale beleidsvorming. “Ik zag het potentieel van internationale samenwerking tussen studenten, maar om dat te realiseren moeten lokale studentenverenigingen sterk zijn en goed georganiseerd zijn.” Hij koos België als casestudy vanwege de sterke cultuur rondom studentenparticipatie, het geavanceerd wetgevend kader en omdat België als federale staat met twee onderwijssystemen het toestond om Vlaanderen en Wallonië te vergelijken.

Het resultaat is een index die alle Belgische studentenraden rangschikt op basis van een score op 10. Die scores worden opgedeeld in aparte scores op 5 voor dienstverlening en representatie. Onder dienstverlening verstaat het onderzoek verschillende soorten ondersteuning aan studenten, alsook aanwezigheid op sociale media. Onder representatie valt het lidmaatschap van een overkoepelende organisatie van studentenraden, gebruik van structurele macht, geschreven beleid en documentatie, betrokkenheid bij bestuursorganen buiten de universiteit en succes in het uitvoeren van campagnes die leiden tot tastbare resultaten. De studie is opgesteld op basis van online beschikbare data en erkent daarom ook zelf dat ze niet perfect is. Informatie die niet online of enkel via interne sites te vinden is, werd dus niet mee opgenomen in de studie.

inzichten

Het doel is meer dan enkel een rangschikking maken van studentenraden. Door scores te geven en te kijken welke studentenraden het beste uit de bus komen, kan men kijken naar wat studentenraden succesvol maakt. De hoop van het onderzoek is dat studentenraden met lagere scores kunnen leren van degene met betere scores. Uiteindelijk kwamen er drie belangrijke conclusies uit het onderzoek. Ten eerste is er een positief verband tussen de structurele macht die studentenraden hebben en de totaalscore die ze krijgen. Volgens het onderzoek suggereert dit dat studentenraden de meest effectieve manier zijn om studenten te vertegenwoordigen binnen onderwijsinstellingen.

De tweede conclusie is dat studentenraden beter werken wanneer ze meer autonomie krijgen van de staat. In tegenstelling tot Vlaanderen dwingt het Waalse onderwijssysteem strenge vertegenwoordigingsquota af. Indien er niet genoeg verkozenen zijn, kunnen in Wallonië studenten gecoöpteerd worden in de studentenraad en daarmee dezelfde rechten krijgen als verkozen studenten. Het onderzoek stelt vragen bij deze praktijk omdat gecoöpteerde studenten mogelijk minder geëngageerd zijn dan verkozen studenten. Uiteindelijk lagen de scores van Vlaamse studentenraden hoger in de categorie vertegenwoordiging. Tot slot hebben studentenraden aan grote universiteiten een voordeel, waarschijnlijk door grotere budgetten, maar dat biedt geen garantie tot succes. Toch was het effect daarvan zeer beperkt in vergelijking met het effect van de hoeveelheid structurele macht die een studentenraad heeft.

geslaagde scores

Hoe staat het met onze eigen studentenraad? De Studentenraad Universiteit Antwerpen staat met een score van 74,4% op plaats 4 bij de Belgische universiteiten. Een score waar Laurens, voorzitter van het bureau van de Studentenraad, en ondervoorzitter Bodine zeker trots op zijn. Ze zijn dan vooral trots op de maximumscore van 5/5 die ze krijgen voor vertegenwoordiging. “Vertegenwoordiging is de basis, als je dat niet hebt dan valt al de rest in het water”, aldus Laurens. De index gaf die maximumscore vanwege de goede communicatie van de Studentenraad en voor het bereiken van tastbare resultaten, zoals het organiseren van rectordebatten en het onderhandelen dat de bibliotheek langer openblijft tijdens de blokperiode.

Op diensten is de Antwerpse Studentenraad nipt gebuisd met een score van 2,44. Het onderzoek raadt aan dat de Studentenraad focust op diensten die kosteneffectief de grootste impact hebben. Daaronder vallen: peer-tutoring door medestudenten, sporadische voedselhulp en psychologische ondersteuning door studenten Psychologie. Laurens geeft hierop aan dat veel van wat de Studentenraad al voorziet van ondersteuning onder de radar vloog van het onderzoek. De werking van de Studentenraad is er grotendeels op gebaseerd dat mensen rechtstreeks hun stuver aanspreken bij problemen. Zoiets komt uiteraard niet online en kwam dus niet in het onderzoek terecht. Hetzelfde geldt voor peer-tutoring: dat doet de Studentenraad reeds met een overdracht voor nieuwe stuvers. “We houden ook persoonlijke gesprekken met verschillende facultaire stuvers en mensen op centraal niveau om te zien hoe we daarop kunnen inzetten”, legt Bodine uit. Op vak van voedselhulp erkennen ze dat de Studentenraad hier niet op inzet, maar dat daar ook geen budget voor is vanuit de universiteit.

Er was al voor het onderzoek een proefproject om psychologische ondersteuning door medestudenten te voorzien. Vorig academiejaar kregen enkele stuvers een mentale EHBO-cursus zodat ze studenten met problemen kunnen erkennen en deze kunnen doorverwijzen naar de juiste diensten. Dit werd positief ontvangen en het is de bedoeling om dit volgend jaar uit te breiden naar alle stuvers. Op de site van de index staat dat hij jaarlijks geüpdatet wordt en daar is Laurens alvast blij mee: “We hebben de ambitie om op te klimmen naar de top 3 en hopen zo een voorbeeldfunctie op te kunnen nemen.”