Spiegels van de Ziel

Het festival Spiegels van de Ziel van Tutti Fratelli deed zijn naam alle eer aan. Ik woonde twee performances bij en tweemaal stond mijn ziel oog in oog met die van een ander. Na de culturele drooglegging van de voorbije maanden (of jaren) was dit een hele verademing. De kleine zaal zorgde voor minieme afstand tussen publiek en podium. Zo werd er een heel intieme sfeer geschept die ook nodig was voor de gevoelige thema’s die aan bod kwamen.  

Als eerste las Aleksandr Skorobogatov brieven aan zijn zoon voor. Skorobogatov had de jongen op 5-jarige leeftijd achtergelaten en heeft hem dan tien jaar niet gesproken. Toen hij 15 was, nam hij zelf contact op met zijn vader, maar tien dagen na de eerste e-mail werd de zoon ontvoerd en vermoord. Het lijkt wel een verzinsel van een schrijver, een jongen die op stap gaat met vrienden en zijn leven geeft om anderen te beschermen. Toch is het hier de realiteit. Een harde werkelijkheid waar Skorobogatov alleen mee om kan gaan door erover te schrijven.

Hij vertelt hoe hij met zijn zoon e-mailde over hun gelijkenissen. Hoe ze allebei voor examens slaagden dankzij hun natuurlijk ‘magnetisme’ dat er voor zorgde dat leerkrachten hen leuk vonden. Hoe de jongen zijn talent voor autorijden zeker van zijn vader had geërfd. Een licht macho gedachtegang valt op. Zeker wanneer Skorobogatov beweert dat hij geen man meer is omdat hij zijn zoon niet kon beschermen. Dat lijkt opvallend kort door de bocht, maar past in het geheel. De brieven zijn simpel geschreven, waarschijnlijk deels vanwege het feit dat Nederlands Skorobogatovs eerste taal niet is. Toch draagt de simpliciteit bij aan het rauwe karakter van de tekst en de emotionele lading erachter. Hoewel het verhaal mij niet zo aansprak, ben ik blij dat ik ernaar heb geluisterd. De schrijver gelooft dat hij zijn zoon in leven houdt door over hem te schrijven en vertellen. Als wij op onze beurt iemand in leven kunnen houden door simpelweg te luisteren naar een ontroerend relaas lijkt me dat de moeite waard.  

Als tweede performance bracht Lisette Ma Neza samen met haar muzikanten een samensmelting tussen slam poetry en jazzmuziek. Ze namen me mee op een tocht vol gevoelens, doorheen landen en langs maatschappelijk relevante thema’s.  

Eerst en vooral verdient de kwaliteit van de muziek een speciale vermelding. De muzikanten improviseerden jazz die me lichtjes betoverde en meenam naar warme zomeravonden waarop ik als kind op blote voeten danste onder de sterren. De teksten van Lisette Ma Neza confronteerden me daarentegen met de harde realiteit. Onderwerpen als racisme, genocide en misogynie werden uitdrukkelijk aangekaart, maar dat verpestte de sfeer zeker niet. Ma Neza bezit het talent om met schoonheid te reageren op de lelijkste aspecten van onze maatschappij. De manier waarop ze bikkelharde thema’s weet om te zetten in teksten die ze zacht bij de toeschouwer doet aankomen deed me denken aan een kussengevecht. Met haar prachtige, krachtige stem brengt ze nodige boodschappen zonder overbodige toevoegingen en houdt ze gesprekken gaande die dreigen uit te sterven voor ze uitgeklaard zijn.  

Hoewel de twee performances erg van elkaar verschilden, werden ze verbonden door de aanwezigheid van zware gevoelens. De avond was daardoor niet zo ontspannend als ik stiekem had gehoopt, maar wel interessant en emotionerend.