SCHIJTRECHTER

“Schijtrechter” – ja, zo had ik het geschreven. Was ik acht, negen? Zoiets. Schijtrechter. Rode streep erdoor. Want natuurlijk, het was niet goed. Daar stond ik dan, zoals ik daar altijd stond: schaapachtig. Ik wist niet of ik moest lachen of huilen. “Scheidsrechter” had het moeten zijn, zei de juf. Ze tekende zo’n belachelijk lachend gezichtje ernaast. Waarschijnlijk bedoelde ze dat ik er niet zo zwaar aan moest tillen, maar dat werkte averechts. Schaamrood op m’n wangen. Dat verdomde schaamrood.

Jaren later denk ik nog wel eens aan dat woord, die streep, die scheids- of schijtrechter. Alsof een paar stomme letters – een i, een j, een t – je hele schrijfsel onderuit kunnen halen. Dat een halve pennenstreek ineens bepaalt wat goed is en wat fout. Wie beslist dat überhaupt? Mensen die rode pennen vasthouden alsof ze daarmee Gods oordeel in handen hebben. Als je iets zegt of schrijft dat niet past in hun debiele regeltjes, dan ben je zogezegd fout. Te dom om te schrijven wat klopt. Wat zij ‘klopt’ noemen. Maar de kantjes, de rafels, dat wat er halfslachtig en ongecontroleerd uitkomt, zeggen meer dan hun hele regeltjesboek ooit zal kunnen. Die rode-pennen-mensen, dat zijn de echte schijtrechters.

En toch. Toch betrap ik mezelf erop dat ik tot hun kamp ben toegetreden. Hoe vaak heb ik zelf niet mentaal een rode streep getrokken door andermans woorden? Een spelfout gezien en gedacht: nee dat klopt niet, dat hoort niet. Als tiener ging ik al tekeer met een rode pen in mijn vriendenboekje. De spelfouten van mijn vriendinnetjes moesten eraan geloven. Aan de universiteit werd ik eindredacteur van dit studentenbad. Elke keer als ik een komma verzet of een letter verbeter, voel ik voldoening. Het zit er blijkbaar ingebakken, die neiging om te corrigeren. Om te zeggen: jij hebt dit fout, en ik niet.

Ergens, in een verloren hoekje van mijn hoofd, moet dat achtjarige kind zich roeren, zachtjes protesterend elke keer ik vol overtuiging naar mijn rode pen grijp. Ze fluistert: schijtrechter. Want dat ben ik dan ook, net als de juf van het derde leerjaar. Misschien altijd al geweest.

Voel jij de onweerstaanbare drang om komma’s te verzetten, woorden te polijsten en stiekem toch een beetje schijtrechter te zijn? Sluit je aan bij dwars en wordt deel van onze (eind)redactie. Stuur een berichtje naar onze sociale media of mail naar werving@dwars.be.