PROJECT X

opinie

16/11/2023
🖋: 

Naast onder meer een geboortedatum en een rijksregisternummer, staat ook je geslacht op je identiteitskaart. Voor 1958 was dat relevant om te bepalen of een vrouw zelfstandig mocht optreden in het rechtsverkeer. Intussen gaat de Belgische samenleving uit van gelijke rechten voor mannen en vrouwen en van gelijke mogelijkheden om te trouwen voor koppels van hetzelfde geslacht. Waarom wordt je geslacht dan nog altijd op je identiteitskaart aangegeven?

Het geslacht en de fysieke en juridische veranderlijkheid ervan, is voorwerp van politiek debat. Sinds de Transgenderwet van 1 januari 2018 bestaat de mogelijkheid om je geslacht aan te passen, waardoor ook je identiteitskaart je nieuwe geslacht aangeeft. Om gebruik te maken van die mogelijkheid moet je echter een keuze maken tussen man of vrouw en personen met een niet-binaire genderidentiteit passen in geen van voormelde hokjes. Niettemin moeten ook zij een keuze maken. Het Grondwettelijk Hof heeft die onverschilligheid aangekaart en heeft de wet deels vernietigd. De regering is daarom bezig met een wetsontwerp dat daaraan tegemoet probeert te komen. Maar waarom moet überhaupt een keuze gemaakt worden en wat is de relevantie daarvan voor het openbaar belang? Mensen kunnen ondertussen immers eenvoudigweg geïdentificeerd worden door hun rijksregisternummer. Dat je identiteitskaart je geslacht niet aangeeft staat dat niet in de weg. Het algemeen belang kan daarom niet aangehaald worden om individuele persoonlijkheidsbelevingen in de weg te staan.

Er is een tijdje gespeeld met het idee om een nieuwe geslachtsonderverdeling te introduceren met drie categorieën: man, vrouw en X. Mensen die zich niet identificeren als man of vrouw kunnen in de plaats van de vermelding van de morfologisch-genitale of biologische M of V opteren voor de vermelding X. Een X voelt evenwel aan als een restcategorie die een onbevredigende minimale erkenning biedt aan mensen die zich niet kunnen wegstoppen in een van de bestaande hokjes. Hoe kunnen mensen hun geslacht, en breder nog hun leven tout court, ten volle beleven als ze zich niet comfortabel voelen bij het label dat ze juridisch krijgen opgekleefd?

Het Grondwettelijk Hof heeft in 2019 gezegd dat het geslacht niet meer per se gebruikt moet worden om mensen te identificeren, omwille van het geringe juridisch belang. Zou dat dan niet moeten betekenen dat het geslacht niet meer vermeld hoeft te worden op onze identiteitskaarten? De keuzemogelijkheden zijn namelijk beperkt waardoor niet alle mensen aan hun trekken komen. Ten slotte verdedigt de beperking van de geslachtsregistratie tot een binaire onderverdeling het idee dat mensen enkel exclusief man of vrouw kunnen zijn.